#2, 2022
ИСТОРИЯ
ОТЕЧЕСТВЕННЫЙ ОПЫТ ОРГАНИЗАЦИИ СНАБЖЕНИЯ ПРОДОВОЛЬСТВИЕМ ЖЕЛЕЗНОДОРОЖНИКОВ СССР В ГОДЫ ВЕЛИКОЙ ОТЕЧЕСТВЕННОЙ ВОЙНЫ
В работе рассматриваются различные формы обеспечения продовольствием работников железных дорог СССР в годы Великой Отечественной войны. Раскрывается важная роль приусадебных хозяйств и огородничества в продовольственном обеспечении транспортников, а также использование природных ресурсов в расширении рациона питания.
КАЗАХСКОГО ГОЛОДОМОРА В 1932-1933 ГГ. ( НА ПРИМЕРЕ КЫРГЫЗСТАНА)
В статье анализируется социальное поведение советского чиновничества в период казахского Голодомора, свойственное системе чрезмерная идеологизация и возвеличивание советских ценностей, их нещадная пропагандистская эксплуатация, равнодушие большевистского чиновничества к чаяниям и страданиям к простых людей, антигуманность советской политики, которая имеет и нынешнее продолжение, как проявление советского политического наследия и т.д.
ДЕЯТЕЛЬНОСТЬ Ю. В. АНДРОПОВА В ПОВЫШЕНИЯ ЭФФЕКТИВНОСТИ КГБ
Генеральный секретарь ЦК КПСС, Председатель Президиума Верховного Совета СССР Юрий Владимирович Андропов, без сомнения, является одной из 236 выдающихся исторических фигур ХХ века. Не только потому, что он первым из руководителей спецслужб мира стал главой государства, но и потому, что его известность и популярность связаны во многом именно с его пребыванием на посту Председателя КГБ СССР.
ДЕЯТЕЛЬНОСТЬ ОРГАНОВ ГОСБЕЗОПАСНОСТИ КЫРГЫЗСТАНА В ГОДЫ ВЕЛИКОЙ ОТЕЧЕСТВЕННОЙ ВОЙНЫ
Актуальность данной темы определяется необходимостью уяснения формирования и развития специального органа Советского государства. Органы безопасности страны Советов с самого начала занимали особое место в советской политической системе, постепенно становясь все более сильным инструментом власти. Созданные, как временные и чрезвычайные, они превратились в постоянные с чрезвычайными полномочиями.
СОЦИОЛОГИЯ
STUDY ON THE BOOK OF CONTRACTS OF THE CIVIL CODE OF P.R.C.
The Civil Code of the People's Republic of China was officially implemented in 2021, and the Book of Contracts appeared as a separate book with the characteristics of a wide scope of adjustments and detailed contents; undertaking the function of the general provisions of the law of obligation, implementing the Green Principle and other main features in the civil field. The codification of the Book of Contracts of the Civil Code of the People's Republic of China is of positive significance which responses actively to new problems in social life; promotes the in-depth interpretation of the theory of contract law; improves the system of China's contract law; realizes the structure innovation of the Civil Code of the People's Republic of Chin
ЭКОНОМИКА
АНАЛИЗ НАЛОГОВОЙ НАГРУЗКИ МЕСТНОГО БЮДЖЕТА ЧУЙСКОЙ ОБЛАСТИ КЫРГЫЗСКОЙ РЕСПУБЛИКИ
В данной статье рассматриваются налоговые нагрузки местных бюджетов Чуйской области Кыргызской Республики, а также сумма налоговых, неналоговых, полученных официальных трансфертов в доходах местного бюджета Чуйской области Кыргызской Республики за 2019-2020 гг.
ОЦЕНКА ЭФФЕКТИВНОСТИ ДЕЯТЕЛЬНОСТИ ОРГАНОВ НАЛОГОВОЙ СЛУЖБЫ КЫРГЫЗСКОЙ РЕСПУБЛИКИ
В данной статье рассматривается деятельность органов налоговой службы Кыргызской республики. Проводится анализ и оценка эффективной деятельности налоговой службы.
ЭКОНОМИЧЕСКАЯ БЕЗОПАСНОСТЬ ГОСУДАРСТВА
Целью статьи является отождествление понятия экономической безопасности в научной литературе и в нормативно-правовых актах. Суть безопасности состоит в неприкосновенности гарантий свободы, выживании и развитии. В данной статье определены некоторые аспекты теоретических и практических вопросов, которые определяют особенности формирования экономической безопасности государства.
ФИЛОЛОГИЯ
ОРУС ЖАНА КЫРГЫЗ ТИЛИНДЕ САН АТООЧТОРДУН САЛЫШТЫРУУ ТИПОЛОГИЯСЫ
Бул макалада сан атооч сѳз түркүмү каралган. Мындан тышкары сан атоочтордун айрым эрежелери жана орус тилдеги сан атоочтордун кыргыз тилинде айырмасы, ѳзгѳчѳлүгү, ошондой эле айрым окшоштугу аныкталган. Кээ бир сан атоочтордун жѳндѳмѳсү эки тилде кѳрсѳтүлдү. Баардык фактылар орус жана кыргыз тилиндеринде мисалдар менен жабдылган.
КОММУНИКАТИВНАЯ НАПРАВЛЕННОСТЬ ПРИ ОБУЧЕНИИ ТЕМЫ “ВНЕШНОСТЬ И ХАРАКТЕР ЧЕЛОВЕКА” В ПРАКТИЧЕСКОМ КУРСЕ РУССКОГО ЯЗЫКА
В статье предлагается разработка занятий по русскому языку о внешности и характере человека, ориентированной на формирование у студентов коммуникативной компетенции.
ЭСКИ ТҮРК ТИЛДЕРИНИН ЖАЛПЫ СӨЗДӨРҮ
Бул макалада байыркы түрк тилдерине тиешелүү болгон сөздөр каралат. Тил өзүнүн өнүгүүсүнүн түрдүү этаптарында лингвистикалык көрсөткүчтөрүндө ар дайым өзүнүн белгилерин, изин калтырып келген. Бүгүнкү күндө аныктоо өтө кыйын болгон бул тарыхый белгилер тил тарыхын кылдат изилдөө үчүн эң баалуу материалдардын бири болуп саналат. Бул белгилер аркылуу тилдин табигый абалын, анын курчап турган өлкөлөр менен саясий жана маданий байланышын аныктоого болот. Демек, тил – элдин тарыхынын күзгүсү дейбиз. Демек, тилдин өнүгүү тарыхы ошол тилдин ээлеринин тарыхы менен тыгыз байланышта. Элдик тарых илимпоздорунун тилге өзгөчө көңүл буруп, аны тарых менен салыштырып изилдөөсүндө чоң кемчиликтин белгисин көрө алабыз. Бирок, көп колдонулган түрк сөздөрү менен түрк тилине орток сөздөрдү айырмалоо керек. Мисалы, араб-фарсы жана монгол тилдеринин кириш элементтери сөздүктөн алынып салынса, түрк тилдеринин лексикасы гана калат жана бул түрк тилдеринин жалпы лексикасын түзөт. Жалпы лексиканын курамына түрк тилдеринин ар кайсы диалектилеринде ар кандай вариантта колдонулган, бирок семантикалык мааниси бирдей болгон сөздөр кирет. Сөздүктүн лексикасын барактап көрсөң, булар «Мукаддиматтын» үчтөн бир бөлүгүн түзөт экен. Бул жазма эстеликте кыпчак тилинин мүнөздүү белгилери ошол жерде жазылган жазма варианттарга салыштырмалуу канчалык деңгээлде сакталып калганын билүү биздин изилдөөнүн максаттарынын бири.
ДҮЙНӨНҮН ТИЛДИК СҮРӨТҮН ЧАГЫЛДЫРУУДА САНДЫК СИМВОЛИКАНЫН РОЛУ
Макалада талдоого алынган иллюстрациялык материалдар кыргыз тилинде сан концептин өзүнчө бөлүүгө негиз бар экендигин көрсөттү. Анткени, сан - дүйнөнүн 22 тилдик сүрөтүн чагылдыруудагы негизги мазмундук бирдик болуп саналат. Кыргыздардын дүйнөнүн тилдик сүрөтүндө сандардын өзгөчө символикалык маанилери бар экендигин тилдеги фактылар жана маданий салттар далилдей алат. Буларга биринчи кезекте фразеологизмдер жана элдик оозеки чыгармачылыктын үлгүлөрү кирет. Көпчүлүк учурда сандардын мындай контекстте колдонулушу символикалык мүнөзгө ээ болот.
САНДАРДЫН СИМВОЛ КАТАРЫ ИЗИЛДЕНИШИНИН АЙРЫМ МАСЕЛЕЛЕР
Ар бир маданиятта дүйнөнүн улуттук сүрөтү универсалдык түшүнүктөрдөн турат. Мындай универсалдык түшүнүктөрдүн бири – сан. Сан философиялык категория катары логикалык, улуттук-маданий жана мифологиялык өзгөчөлүктөргө ээ. Ошол себептен, сан философиялык категория катары алгач философтор тарабынан изилденген. Ал эми тилчи-окумуштуулар сандардын сакралдык маанилерин көӊүл чордонуна алуу менен, алардын мифологиядагы жана элдик оозеки чыгармачылыктагы ролун улуттун менталитети, дүйнөтаанымы менен байланышта иликтөөгө алышкан. Азыркы тил илиминдеги этнолингвистикалык жана лингвокультурологиялык багыттагы эмгектерде сандык символиканы дүйнөнүн тилдик сүрөтүнүн фрагменти, тил менен маданияттын тыгыз карымкатышынын жыйынтыгы катары каралышы болуп саналат. Бул эмгектерде сандар фразеология, дүйнөнүн тилдик сүрөтү, этномаданий лексиканын алкагында изилденген. Демек, түркологияда сандык символика дагы изилдөөнү талап кылган маселелердин бири.
ТҮРК ТИЛДЕРИНДЕ БАЙЫРКЫ СОЗУЛМАЛАРДЫН ДИФТОНГДОШУУСУ
Бул макалада түрк тилдериндеги анын ичинде кыргыз тилиндеги байыркы дифтонгдор жана байыркы созулмалардын дифтонгдошуу процесси изилденген. Байыркы созулмалардын дифтонгдошуусун түрк тилдеринин калыптаныш тарыхынан байкоого болот. Байыркы созулма үндүүлөрдүн дифтонгдошуусунда түрк тилдеринде күчтүк басым негизги ролду ойногон. Мындай созулуп айтылуунун натыйжасынан келип чыккан дифтонгдошууга өзгөчө кууш үндүүлөр дуушар болгон. Бирок белгилеп кетүүчү нерсе, дифтонгдошуу бардык түрк тилдеринде универсалдуу мүнөзгө ээ болгон эмес. Азыркы түрк тилдеринин ичинен түркмөн тилинин диалектилеринде, халадж тилинде байыркы созулмалардын дифтонгго өткөн формаларын кезиктирүүгө болот. Мындай дифтонгдор аркылуу тигил же бул түрк тилинде байыркы созулмалардын болгондугун далилдөөгө болот.
STYLISTIC PECULIARITIES OF ADVERTISING LANGUAGE IN THE ENGLISH AND KYRGYZ LANGUAGES
The article deals with the comparative study of stylistic peculiarities of advertising language in the English and Kyrgyz languages. The relevance of the topic is due to the 36 fact that nowadays advertising has a very strong impact both on the consumer market, political and cultural life of society, and on the language and its development as a system. The novelty of this research lies in the fact that it conducted a comprehensive study of the stylistic techniques used in the advertising slogans in the English and Kyrgyz languages; moreover, the advertising slogans used in Bishkek city have been mostly analyzed.
ЛИНГВИСТИЧЕСКАЯ ИНТЕРФЕРЕНЦИЯ И ЕЕ ВИДЫ НА ПРИМЕРЕ РУССКОГО И НЕМЕЦКОГО ЯЗЫКОВ
Рассматривается проблем интерференции, которая является одной из центральных проблем соответствующих разделов лингвистики, психолингвистики, социолингвистики, методики.
ИЛИМИЙ-ТЕХНИКАЛЫК ТЕКСТТЕРГЕ ТАЛДОО ЖҮРГҮЗҮҮ МАСЕЛЕЛЕРИ
Бул макала илимий стилдеги тексттерге талдоо жүргүзүү үчүн практикалык багытта иштелип чыкты. Анын максаты – ар түрдүү субстилдеги илимий тексттердин өзгөчөлүктөрүн изилдөө, алардын тилдик өзгөчөлүктөрүн жана технологиялык мүнөздөмөлөрүн аныктоо, ошондой эле терминдер болгон негизги бирдиктерди кароо. Макалада илимий-техникалык 2 текстке талдоо жүргүзүлөт.
ИЛИМИЙ СТИЛДЕГИ ТЕКСТТЕРДЕГИ ТЕЗИС ЖАНА ЦИТАТА
Макалада илимий стилдеги тексттерге тезис жана цитата алуунун жолдору каралат. Тезистин структуралык өзгөчөлүктөрү, мүнөздүү белгилери сыпатталат. Цитатаны колдонуунун грамматикалык жолдору сунушталат.
ПРОЦЕСС ЗАИМСТВОВАНИЯ КАК РАЗНОВИДНОСТЬ ЯЗЫКОВОГО КОНТАКТА
Заимствование рассматривается как процесс, который необязательно проявляется в условиях билингвизма, для него прежде всего необходим языковой контакт. Заимствование понимается как процесс, при котором чуждые родному языку элементы другого языка не регламентируются знанием языка, из которого они почерпнуты. В большинстве случаев заимствованные единицы адаптируются в той или иной степени на фонологическом, морфологическом, лексико-семантическом и стилистическом уровнях. Целью исследования явилось выявление различных взглядов отечественных и зарубежных лингвистов на понятие «заимствование», анализ теоретических подходов к изучению типов заимствований и лингвистических критериев их адаптации в языке-реципиенте.
КЫРГЫЗ ОКУУЧУЛАРЫНЫН КЫТАЙ ТИЛИНИН ТЫБЫШТАРЫН ҮЙРӨНҮҮДӨГҮ КӨЙГӨЙЛҮҮ УЧУРЛАРЫ ЖАНА АНЫҮ ҮЙРӨНҮҮНҮН ЖОЛДОРУ
Тыбыш болсо сөздүк, грамматика менен кошо тилдин маңыздуу курамдарынын бири саналат. Экинчи тилди үйрөнүүдө тыбыштарды системалуу жана нормативдик үйрөнүү эң негиздүү пайдубал болуп тил үйрөнүүчүнүн кийинки тил үйрөнүү аракетине таасирин тийгизип турат. Кыргызыстандык окуучулар Кытай тили тыбыштарын үйрөнгөндө Кыргыз тили тыбыштары менен окшош болбогон тыбыштарды үйрөнүүсү алар үчүн чоң тоскоол болуп саналат. Кытай тилинде бар бирок Кыргыз тилиинде жок болгон тыбыштарды алгач үйрөнүп баштаган Кыргыз окуучулары аларды эне тиилдеги тыбыштар менен алмаштырып же ошого жакын тыбыштар менен айтышат. Кытай тили тыбыштарынын мүнүздөмөлүгүн так түшүнбөө, Кытай тили тамгаларын жазуу эрежесин бышык ийгере албоо, Кытай тили тыбыштар системасинда юнму жана Шыңмулардын айкалыштырп окуу эрежесин толук ээлей албоо, Кыргыз тили тыбыштарынын башка тиилдерден айрымаланган үндөштүк, кош үндүүлөрдүн болбостугу(созулма үндүүлөр эмес) сыяктуу ички фактилардан башка окуучулардын тил үйрөнүү арткы жагдайы, көз карашы, тил үйрөтүүчүнүн эне тил жана үйрөтмөк болгон тилдин фонетикалык билимдерине жетик болбостугу сыяктуу сырткы фактилар Кытай тили тыбыштарын үйрөнүсүнө таасирин көрсөтөт.
КЫРГЫЗ ЖАНА АНГЛИС ТИЛДЕРИНДЕГИ ФРАЗЕОЛОГИЗМДЕРДИН КЕЛИП ЧЫГУУ ТАРЫХ
Макалада фразеологизмдердин кыргыз жана англис тилдеринде келип чыгуу тарыхы, фразеология илимине чоӊ салым кошкон кыргыз жана америкалык окумуштуулардын изилдөөлөрү талкууга алынды. Фразеологиянын калыптануу этабы, бул багыт боюнча жазылган илимий иштер, диссертациялар, сөздүктөр каралды. Англис жана кыргыз тилиндеги фразеологиялык бирдиктер жана аларга карата мисалдар каралат.
ФИЛОСОФИЯ
РУХАНИЙ МУРАСТЫН КООМДУК ЖАШООГО ТИЙГИЗГЕН ТААСИРИ
Аталган макалада руханий мурастын коомдук жашоого тийгизген таасири каралат, андан тышкары анда айтылгандай, руханий мурастын структурасы материалдык, маданий жана социалдык мурастардын кандайдыр-бир механикалык жыйындысынан куралат. Ушул салыштырмалуу ѳз алдынча эмгектер бир бүтүндүүлүктү жараткан туруктуу системанын байланышында болот жана бири-бирин шарттап турат. Мурастын ар бир формасынын сапаты, орду, ролу жана мааниси ѳздѳрү курамында турган системанын байланышынан жана жалпы бүтүндүүлүктүн структурасынан кѳз каранды. Себеби ушул формалардын ѳзгѳрүшү структуранын алмашуусуна алып келет.
САЛТТУУ КООМ ШАРТЫНДАГЫ КЫРГЫЗ ЭЛИНИН РУХАНИЙ ЖАНА МАДАНИЙ МУРАСЫ
Аталган макалада салттуу кыргыз коомундагы кыргыз элинин руханий жана маданий мурас маселеси каралат, андан тышкары анда айтылгандай, руханий жана маданий мурас - бул Кыргызстандын дүйнөдөгү көрүнүктүү элеси, анын жагымдуулугун, ага болгон сый-урматын жана ишенимин аныктайт. Маданий мурас мамлекеттүүлүгүбүздүн түркүктөрүнүн бири жана элибиздин жана Кыргызстандын дүйнөлүк атаандаштыкка болгон жөндөмдүүлүгүнүн жана жашоого жөндөмдүүлүгүнүн негизи болууга тийиш. Өзүнүн өткөнүн, маданиятын түшүнбөй туруп, дүйнөлүк процесстердеги ордун, ролун аныктоо кыйынга турат.
ИСКУССТВОВЕДЕНИЕ
КИЛЕМЧИЛИК ЖАНА КИЛЕМ ТОКУУНУН ТЕХНОЛОГИЯСЫ
Макалада кыргыз көркөм кол өнөрчүлүгүнүн бири түрү болгон килемчилик жөнүндө сөз болуп, анын пайда болушу, тарыхый жактан калыптанышы, өзгөчөлүктөрү, аймактардагы килем токуунун түрлөрү жана сырлары ага түшүрүлгөн көчөтоюмдардын чечмеленип аталыштары, токуу технологиясы жазылды. Көркөм өнөр багытында билим алып жаткан студенттерге, унутулуп бара жаткан бул өнөрдү, «Көркөмжасалга өнөрүнүн технологиясы» сабагында, программага тема катары киргизип аларга үйрөтүү сунушталат.
ОБУЧЕНИЕ КЫРГЫЗСКОЙ ЭПОХЕ КИНУСАЙСКИМ ПРИЕМАМ В ИЗУЧЕНИИ ПРЕДМЕТОВ ТЕХНОЛОГИИ
Макалада мектеп окуучуларына“Технология” предметин окутууда кыргыз курагын япон техникасы “кинусайганы” колдонуп, пенопластка түшүрүү жана кыргыз курагынын жана япон курагынын жаралуу тарыхын үйрөтүү менен бирге элестетүү, айырмалай билүү көндүмдөрүн өнүктүрүү, түстөр менен иштөө, түстөрдүн айкалышына, түстөрдүн адамдын психологиясына таасир берүүсүн үйрөнүүсү каралган.
ЭЛДИК КОЛДОНМО-ДЕКОРАТИВДИК ИСКУССТВО МАТЕРИАЛДЫК ЖАНА РУХАНИЙ МАДАНИЯТТЫ ТАРБИЯЛООНУН КАРАЖАТЫ
Бул макалада колдонмо- жасалга өнөрүнүн түрлөрү жана алардын келечектеги мугалимге руханий тарбия берүүдөгү ролу каралган. Ошондой эле,педагогикалык эксперименттин материалдары берилип, .келечектеги технология мугалимдерине кыргыз элинин колдонмо-декоративдик искусствонун түрлөрү тууралуу маалымат берүүнүн форма методдору сунушталган
ЖАШ МУУНДАРГА КЫРГЫЗ САЛТТУУ КОМУЗУН ОКУТУП-ҮЙРӨТҮҮДӨ КАЛЫБЕК ЖЕКШЕНОВДУН РОЛУ
Макалада автор кыргыз салттуу комузунун элибиздин руханий дүйнөсүндөгү алган орду, анын калыптанып өсүп-өнүгүүсүнө коомдук факторлордун таасири, Совет доорунда салттуу комуздун модернизацияланышы, коммунисттик идеологиянын салттуу музыкага анын ичинде комузчулук өнөргө болгон оң жана терс мамилелери камтылып, эгемендүүлүктүн келиши менен аткарылган иш аракеттер тууралуу баяндалган. Салттуу комуздун музыкалык 265 билим берүү багытында окуу процессине киргизилүүсүнө ошол учурдун таланттуу педагогдорунун бири катарында Калыбек Жекшеновдун ролу баса белгиленген.
ДИЗАЙНДАГЫ СҮРӨТ САБАГЫ ЖАНА АНЫН КӨЙГӨЙЛӨРҮ
Бул макалада көркөм сүрөт сабагындагы көйгөйлүү маселелер боюнча ой жүгүртүлуп, изилденип, буларга альтернативдүү ыкмалар сунуш кылынды. Көркөм сүрөт жана дизайн кафедрасындагы көйгөйлүү маселерди чечүү үчүн иш планына өз убагында өзгөртүүлөрдү киргизүү керек экендигин далилдейт.
ЧЫГАРМАЧЫЛЫК ЖӨНДӨМДҮҮЛҮКТҮ КАЛЫПТАНДЫРУУДА ДЕКОРАТИВДИК СҮРӨТ ТАРТУУНУ ӨНҮКТҮРҮҮ
Макалада декоративди прикладдык жасалга колдонмо өнөр искусство предметиндеги чыгармачылык ой жүгүртүүнү калыптандырууда, декоративдик сүрөт тартуунун ролу талкууланат. Академиялык сүрөттөрдү туура жана чеберчилик менен аткарып, андан кийин гана декоративдик сүрөттү өздүк дизайны менен байланыштырып тартуу каралат. Кесиптик чыгармачылык жөндөмдүүлүктү калыптандыруда стилизация - жалпылоо жана жөнөкөйлөштүрүү түшүнүгүнө токтолуп, аны чыгармачылыкта пайдалануу иштери каралат.
ИМПРОВИЗАЦИЯ - КЫРГЫЗ САЛТТУУ КОМУЗ КҮҮ МУЗЫКАСЫНДАГЫ ӨНҮГҮҮ ПРИНЦИПТЕРИ
Макалада импровизациянын ролу жөнүндө сөз болот. Ошондой эле "Манас" эпосунун жана комузга арналган музыканын мисалында экспрессивдүүлүктүн каражаты катары импровизацияга басым жасалат.
КОМУЗЧУЛУК АСЫЛДЫК ЖОЛДУ УЛАНТУУЧУ КЫРГЫЗ РЕСПУБЛИКАСЫНЫН МАДАНИЯТЫНА ЭМГЕК СИҢИРГЕН ИШМЕР КАЛЫБЕК ЖЕКШЕНОВ
Бул илимий макалада Кыргыз Республикасынын маданиятына эмгек сиңирген ишмер, комузчу, этнопедагог Калыбек Жекшеновдун комузчулук асылдык жолдо салымы, улантуучулук өзгөчөлүгү, көп жылдык иш тажрыйбасында усулдук табылгалары; комуз чертүүнү үйрөтүү, күүнү нотага түшүрүү, ансамблдик аткаруучулук сырлар, педагогикалык ишмердүүлүгү айтылат.
ЭСТЕТИКАЛЫК ТАРБИЯ БЕРҮҮДӨ МУЗЫКА САБАГЫНЫН ЖАНА ЭЛДИК ООЗЕКИ ЧЫГАРМАЧЫЛЫКТЫН ТААСИРИ
Бул макалада балдарга эстетикалык тарбия берүүдө музыка сабагынын мааниси, орду өзгөчө экендиги көрсөтүлөт. Ошону менен катар элдик-оозеки чыгармачылык менен музыка сабагы окуучулардын кабылдоосун, сезимин ойготуп, ички дүйнөсүн кеңейтип, ой жүгүртүүсүн байытуу менен бирге, адеп ахлакка, ыйманга тарбиялоосу аркылуу өзгөчөлөнгөндүгү баса белгиленетю.
КОМУЗДУН КОШТООСУНДА ЫРДООНУН ӨЗГӨЧӨЛҮКТӨРҮ
Бул макалада кыргыз элинин ырчылык аткаруучулук өнөрүнүн байыртадан берки салттуу түрдө өнүгүүсү менен бирге, ырдоонун аспаптын аткаруусунда коштолуусу тууралуу сөз болот. Ырчылык өнөрдө көбүнчө комуз аспабы коштоочу катары колдонулгандыгы, ырчынын комузда мыкты аткара билиши, анын толгоолору, чертүү ыкмаларын өздөштүрүүсү жөнүндө айтылат. Ырчынын үнү менен аспаптын тембринин шайкеш келүүсү, чыгарманы аткарууда аспаптын партиясынын өзүнчө кайрыктуулугу баса белгиленген. Ошондой эле, комуздун толгоосу музыка мыйзам ченемдүүлүгү эске алынуу менен, бир системага түшүрүлүшү боюнча маалымат берилет. Бул учурда, ырчынын үнүнүн бийиктик ченемине жараша жана тональностун тактоо менен комузду толгоп алуу белгиленет. Комуздун коштоосу менен аткарылуучу чыгарманы тандап алуу негизгиси маселерден болгондугу айтылат.
ТВОРЧЕСТВО БЕТХОВЕНА И ЕГО ИСТОРИЧЕСКОЕ МЕСТО В МУЗЫКАЛЬНОМ ОБРАЗОВАНИИ
Громадное значение Людвига ван Бетховена, как композитора, состоит в том, что он повысил до высочайшей степени способность выражения инструментальной музыки при передаче душевных настроений и чрезвычайно расширил её формы. Опираясь на сочинения Гайдна и Моцарта в первом периоде своего творчества, Бетховен стал затем придавать инструментам характерную для каждого из них выразительность, настолько, что они, как самостоятельно (особенно фортепиано), так и в оркестре получили способность выражать высшие идеи и глубочайшие настроения человеческой души. “Отличие Бетховена от Гайдна и Моцарта, которые также уже довели язык инструментов до высокой степени развития, заключается в том, что он видоизменил полученные от них формы 303 инструментальной музыки, и к безупречной красоте формы присоединил глубокое внутреннее содержание”[1]. Под его руками менуэт расширяется в многозначительное скерцо; финал, являвшийся в большинстве случаев у его предшественников живой, веселой и незатейливой частью, становится у него кульминационным пунктом развития всего сочинения и нередко превосходит шириной и грандиозностью своей концепции первую часть. В противоположность равновесию голосов, придающих музыке Моцарта характер бесстрастной объективности, Бетховен часто дает перевес первому голосу, что сообщает его сочинениям субъективный оттенок, который даёт возможность связать все части сочинения единством настроения и идеи. То, что он в некоторых произведениях, как например, в Героической или Пасторальной симфониях, обозначил соответствующими надписями, наблюдается в большинстве его инструментальных сочинений: поэтично выраженные в них душевные настроения находятся в тесном соотношении между собою, а потому произведения эти вполне заслуживают названия поэм
СОВРЕМЕННАЯ МУЗЫКАЛЬНАЯ КУЛЬТУРА И ОБРАЗОВАНИЕ КЫРГЫЗСКОЙ РЕСПУБЛИКИ КАК СТРУКТУРООБРАЗУЮЩИЙ КОМПОНЕНТ КУЛЬТУРНОЙ ПОЛИТИКИ
В данной статье рассматривается актуальный вопрос кыргызской музыкальной культуры, связанный с изменением социокультурных тенденций в советский и постсоветский период современной истории Кыргызстана. Причины изменения в статье 308 объясняются идеологическими установками государственной политики, проводимой кыргызским правительством.
БАЙЫРТАДАН ЧЕРТИЛИП КЕЛЕ ЖАТКАН КЫРГЫЗ КОМУЗУ ЖАНА ЗАЛКАР КОМУЗЧУЛАР
Байыртадан чертилип келе жаткан кыргыз комузу жана залкар комузчулар, кыргыз элинин улуттук музыкасынын программалуу жана программасыз болуп айырмалануусу комузда күүлөрдүн маңыздуулугу ошол жанрдын кеңири- өнүккөндүгүн нукура улуттук комузду жогорку деңгээлге жеткендигин далилдейт
ПЕДАГОГИКА
ОБЕСПЕЧЕНИЕ ДОСТУПНОСТИ ДОПОЛНИТЕЛЬНОГО ОБРАЗОВАНИЯ СЕЛЬСКИХ ШКОЛЬНИКОВ
Дается определение понятию доступности дополнительного образования, определяются факторы, влияющие на организацию дополнительного образования сельских школьников; выявляются трудности и возможные ресурсы, которые необходимо учитывать при решении проблем качественного и доступного дополнительного образования. Рассматриваются концептуальные положения, обеспечивающие доступность дополнительного образования сельских школьников: идеи индивидуализации и интеграции, социокультурный, интегративно-вариативный и субъектно-ориентированный подходы, принципы профессиональной направленности, создания здоровой духовно-нравственной среды, педагогического регулирования взаимодействия детей разного возраста, расширения 81 связей сельских детей с окружающим миром, развитие сотрудничества и партнерства. Определяются основные особенности содержания, организации и педагогические средства, которые важно учитывать при построении системы дополнительного образования сельских детей, при выборе и разработке развивающих программ.
КОНСОЛИДАЦИЯ ОСНОВНОГО И ДОПОЛНИТЕЛЬНОГО ОБРАЗОВАНИЯ В РАЗВИТИИ СОЦИАЛЬНО-ОРИЕНТИРОВАННОЙ ЛИЧНОСТ
В статье определена ключевая идея формирования гражданской идентичности на основе усвоения базовых национальных ценностей. Актуализирована проблема непрерывного формирования гражданской идентичности молодежи на основе социального партнерства образовательных организаций и учреждений дополнительного образования как консолидирующего ядра обеспечения национального единения народов. Представлены модель, механизмы формирования гражданской идентичности детей и молодежи: ее структура и критерии. Система социально-ориентированной деятельности рассматривается в единстве всех ее структурных компонентов: потенциал социальнокультурной среды, векторы развития молодежных социально-ориентированных инициатив; связь содержания проекта с жизненным опытом молодых людей; возможность организации ценностно-смысловой деятельности.
ПРОФЕССИОНАЛЬНО-ЛИЧНОСТНАЯ ТРАЕКТОРИЯ РАЗВИТИЯ МОЛОДЕЖИ В УСЛОВИЯХ СЕТЕВОГО ВЗАИМОДЕЙСТВИЯ
Авторы представили авторскую модель профессионально-личностной траектории развития личности в условиях сетевого взаимодействия. Инновационным является разработанный алгоритм поэтапного построения профессионально-личностного развития личности. Выявленные механизмы дают возможность преодоления противоречия, связанного с потребностью государства, общества, личности в подготовке профессионально - ориентированных старшеклассников и отсутствием необходимых и достаточных ресурсов освоения и реализации профессионально-личностной траектории развития в условиях сетевого взаимодействия с учетом современных цифровых возможностей.
КОМПЕТЕНТНОСТНЫЙ ПОРТРЕТ СОВРЕМЕННОГО ПЕДАГОГА
Современный мир быстро меняется, изменяются предъявляемые требования к образованию. Так какой же он, современный педагог? В статье рассматривается образ педагога в современном обществе. Автор описывает идеальный образ педагога во все времена и подробно представляет профессиональный образ педагога в современном мире. Педагог рассматривается как личность, обладающая различными видами качеств, таких как личностные, профессиональные, и имеет определенный набор компетентностей. Коммуникативные умения педагога являются одними из базовых. Также важны интеллектуально-речевая и правовая компетентности. В целом, образ современного компетентностного педагога должен сочетать в себе непрерывное самосовершенствование, самокритичность, широкий кругозор, высокую культуру и самообразование.
ИССЛЕДОВАНИЕ ПРОФЕССИОНАЛЬНЫХ КОМПЕТЕНЦИЙ ПЕДАГОГА ДОПОЛНИТЕЛЬНОГО ОБРАЗОВАНИЯ В РОССИЙСКОЙ ФЕДЕРАЦИИ: ИНСТРУМЕНТЫ, РЕЗУЛЬТАТЫ ОЦЕНКИ И ПЕРСПЕКТИВЫ РАЗВИТИЯ
В данной статье показаны результаты исследования профессиональных компетенций педагогов дополнительного образования в Российской Федерации. Приведен исторический анализ развития профессии «педагог-внешкольник», названы исследователи проблемы подготовки и профессионального развития педагогов внешкольного воспитания и дополнительного образования в Российской Федерации. Описаны современные требования к профессиональным компетенциям педагога дополнительного образования, показана современная нормативная база, регламентирующая вопросы развития кадров сферы дополнительного образования детей в России, в том числе, профессиональный стандарт «Педагог дополнительного образования детей и взрослых». Дан теоретический анализ применения компетентностного подхода к формированию модели и оценке профессиональных компетенций педагогических работников. Представлены результаты исследования профессиональных компетенций педагогов Муниципального автономного нетипового образовательного учреждения «Дворец детского творчества имени Ф.И. Авдеевой» городского округа «город Якутск». Показаны результаты тестирование по 107 профессиональным компетенциям «Преподавание по дополнительной общеобразовательной программе», «Организационно-педагогическое обеспечение реализации дополнительной общеобразовательной программы», «Организационно-методическое обеспечение реализации дополнительной общеобразовательной программы». Сделаны выводы о высоком уровне владения компетенциями педагогическими кадрами ДДТ (педагогами дополнительного образования, методистами, педагогами-организаторами, специалистами), а также об их профессиональных дефицитах. Сформированы предложения по развитию кадрового обеспечения организации, реализующей программы дополнительного образования детей.
«БИР АЛКАК ЖАНА БИР ЖОЛ» ДЕМИЛГЕСИНИН АЛКАГЫНДА КЫТАЙ ЖОЖДОРУНДА АРАБ ТИЛДҮҮ ТАЛАНТТАРДЫ ТАРБИЯЛАП ӨСТҮРҮҮ БОЮНЧА ӨЛКӨ ЖАНА РЕГИОН ТААНУУ БИЛИМДЕРИН КИРГИЗҮҮ ЖӨНҮНДӨ ИЗИЛДӨӨ
“Бир алкак, бир жол” демилгесинин сунушу жана ишке ашырылышы Кытайда Араб тили боюнча таланттарды тарбиялап өстүрүү үчүн ансайын жогорку практикалык муктаждыктарды жаратты,ошону менен кошо ЖОЖдордо жана колледждерде Араб тилин окутуу жана билим берүүсү үчүн жаңы мүмкүнчүлүктөрдү жана кыйынчылыктарды пайда кылды.Араб тили адистиктерин окутуу мамлекеттин экономикалык жана маданий курулуштун өнүгүп өсүшүнө жана тышкы байланыштын муктаждыктарына жараша түзүлүшү керек. Профессионалдык курстарды окутууда мамлекеттик жана аймактык изилдөөлөрдүн мазмунун киргизип дисциплиналар аралык тургусунан маданияттар аралык байланыш түзө билген, маданияттар аралык изилдөө жүргүзө ала турган,маданияттар аралык практикасы мол болгон глобалдык көз карашка жана ар тараптуу сапатка ээ комплекстүү Араб тилдүү таланттууларды тарбиялап жетиштирип мамлекеттин стратегиялык муктаждыктар үчүн жоопкерчиликти аркалай алышыбыз керек.
АТТЕСТАЦИЯ ПЕДАГОГА КАК ПОКАЗАТЕЛЬ ПРОФЕССИОНАЛЬНОГО РОСТА
В статье поднимается вопрос для чего и для кого нужна аттестация,об отношении разных социальных групп к оценке компетенций педагогов.Статья знакомит с Правилами аттестации педагогических работников Республики Казахстан, с этапами прохождения аттестации и новшествами .
НАСЛЕДИЕ ТАТТИМБЕТА КАЗАНГАПУЛЫ И СОВРЕМЕННОСТЬ
В статье рассматривается жизнь и творчество народного композиторакюйши Таттимбета Казангапулы, изучены вопросы сохранения и грамотного использования в духовной жизни населения музыкального наследия великого сына казахского народа.
МУЗЫКАЛЫК-ПЕДАГОГИКАЛЫК БИЛИМ БЕРҮҮ СИСТЕМАСЫНЫН ӨНҮГҮҮСҮ
Макалада билим берүү системасынын ичинде музыкалык билим берүүнүн түптөлүшү, тарыхый калыптануусу, өнүгүп-өсүү процесси жана жалпы билим берүү системасынын алкагында музыкалык билим берүүнүн мааниси мектепке чейинки жана мектеп курагындагы балдарга эстетикалык тарбия берүү экендиги айтылган.
ДИДАКТИЧЕСКИЕ АСПЕКТЫ РАСШИРЕНИЯ ВОЗМОЖНОСТЕЙ СИСТЕМЫ ДОПОЛНИТЕЛЬНОГО ОБРАЗОВАНИЯ В СОЗДАНИИ УСЛОВИЙ ДЛЯ САМОРАЗВИТИЯ ОБУЧАЮЩИХСЯ
В статье рассматриваются дидактические аспекты, диалектика и взаимопревращение таких понятий как: «самопознание», «самоопределение, «саморазвитие», ведущие тенденции развития дополнительного образования. Особое внимание уделяется способам активизации обучающихся, привлечения интерактивных методов и технологий, а также вопросам формировании специальных компетенцийобучающихся в системе дополнительного образования. Переход личности на уровень саморазвития – очень сложная педагогическая проблема. Здесь нельзя полагаться на случайность. Иногда говорят, что надо только создать необходимые условия и автоматически запустится процесс саморазвития. Однако до саморазвития предстоит долгая и кропотливая работа учреждений дополнительного образования, педагогов, взрослых обучению личности выстраиванию своего индивидуального маршрута саморазвития: от познания самого себя – до саморегуляции поведения – к саморазвитию. При этом необходимо отметить, что достичь заявленного результата средствами только одного дополнительного образования весьма сложно. Здесь необходимо объединение всех трех форм образования: формального, неформального и информального. Идея интеграции трех видов образования получила свое развитие в «Меморандуме непрерывного образования», разработанного на европейском саммите, посвященному проблемам образования в Лиссабоне еще в 2000году
ФИЗИЧЕСКОЙ КУЛЬТУРЫ КАК СРЕДСТВО ДУХОВНОГО ВОСПИТАНИЯ
Рассмотрены потенциальные возможности эстетики физической культуры и спорта как средства духовного воспитания человека. Проиллюстрировано, что наряду с искусством физическая культура является богатым источником эстетических переживаний и духовного развития личности. Проанализировано влияние эстетики физической культуры на духовный мир человека - мир эмоций, эстетических вкусов, духовно-культурных ценностей.
ТЕНДЕНЦИИ И ИННОВАЦИИ В СИСТЕМЕ ДОПОЛНИТЕЛЬНОГО ОБРАЗОВАНИЯ КЫРГЫЗСТАНА
В статье раскрывается тенденции и инновации в системе дополнительного образования Кыргызстана, которые имеют место в контексте ведущих концептуальных идей - непрерывного и постиндустриального образования. Отметим, что с этих позиций главной тенденцией в развитии дополнительного образования, отвечающей требованиям подготовки нового поколения, являются диверсификационные процессы, инновационные по своей содержательной и результативной сущности и значимости, направленные на создание условий интегрированной системы обучения.
ПЕДАГОГИЧЕСКОЕ СОПРОВОЖДЕНИЕ РЕАЛИЗАЦИИ ЛИДЕРСКОГО ПОТЕНЦИАЛА ДЕТЕЙ КАК ЦЕЛЕВАЯ ФУНКЦИЯ ВЗАИМОДЕЙСТВИЯ ДЕТСКИХ ОРГАНИЗАЦИИ И ДОПОЛНИТЕЛЬНОГО ОБРАЗОВАНИЯ
Реализация лидерского потенциала детей является одной из важнейших целевых функций детских объединений и организаций. Сотрудничество учреждений дополнительного образования и детских общественных организаций берет начало со времён зарождения системы внешкольного воспитания. Сегодня в рамках развития социально- 160 гуманитарной направленности в учреждениях дополнительного образования России появляется значительное количество программ направленных на педагогическое сопровождения развития лидерских качеств у школьников.
ПЕДАГОГИЧЕСКОЕ СОПРОВОЖДЕНИЕ РЕАЛИЗАЦИИ ЛИДЕРСКОГО ПОТЕНЦИАЛА ДЕТЕЙ КАК ЦЕЛЕВАЯ ФУНКЦИЯ ВЗАИМОДЕЙСТВИЯ
Реализация лидерского потенциала детей является одной из важнейших целевых функций детских объединений и организаций. Сотрудничество учреждений дополнительного образования и детских общественных организаций берет начало со времён зарождения системы внешкольного воспитания. Сегодня в рамках развития социально- 160 гуманитарной направленности в учреждениях дополнительного образования России появляется значительное количество программ направленных на педагогическое сопровождения развития лидерских качеств у школьников.
ОКУУЧУЛАРДЫН ОКУУДАГЫ ЖЕТИШКЕНДИКТЕРИН БААЛООНУН БИЛИМ САПАТЫН ЖОГОРУЛАТУУДАГЫ РОЛУ
В данной статье рассматривается роль оценивания учащихся в повышении качества образования. Оценка рассматривается как основа процесса обучения. Анализируются методологические аспекты диагностического, формативного и итогового оценивания.
ГЛОБАЛДАШТЫРУУ ПРОЦЕССТЕРИНИН ДООРУНДА ЯПОНИЯДА ЗАМАНБАП ЖОГОРКУ БИЛИМ БЕРҮҮ
Макалада глобалдаштыруу маселесине, трилеммага түшүнүк берилет. Жалпы глобалдашуунун фонунда япон жогорку билим берүүсүнүн академиялык тармактагы көйгөйлөрү аныкталат. «Жапон синдрому» калктын ойлору менен экономикалык гүлдөпөнүгүү мезгилинде «кармалып калган» учурунда каралат, бирок ал 80-жылдары эле аяктаган. Бул көйгөй Японияга гана эмес, башка көптөгөн өнүккөн өлкөлөргө да мүнөздүү. Бул макаланын негизги максаты академиялык жааттагы жалпы глобалдаштыруунун фонунда япон билим берүү системасынын көйгөйлөрүн белгилеп аныктоо болуп саналат. Билим берүүдө жана кадрларды даярдоодо жекеликтен жалпыга өтүүдө туюк айлампада калып калбаш үчүн эмне кылуу керек деген суроо жаралбай койбойт. Япониянын мисалы ушул багытта бара жаткан башка өлкөлөр үчүн да сабак боло алат.
ОКУУЧУЛАРДЫН КЕСИПТИ КОМПЕТЕНТТҮҮ ТАНДООГО ДАЯРДЫГЫН КАЛЫПТАНДЫРУУ
Макалада коомдогу социалдык-экономикалык өзгөрүүлөрдүн шартындагы мектеп окуучударын компетенттүү кесип тандоого даярдоонун теориялык негизи каралаган каралган
АЙЫЛ МЕКТЕБИНИН ОКУУЧУЛАРЫН КОМПЕТЕНТТҮҮ КЕСИП ТАНДООГО ДАЯРДООНУ МОДЕЛДЕШТИРҮҮ
Макалада жаңы социалдык-экономикалык шарттарда айыл мектебинин окуучусунун компетенттүү кесип тандап алууга даядоонун теориялык модели жана анын структуралык компоненттери каралга
ПЕДАГОГИЧЕСКОЕ СОПРОВОЖДЕНИЕ ПОДРОСТКОВ ГРУППЫ РИСКА В ОБЩЕСТВЕННОМ ОБЪЕДИНЕНИИ КАК ОДИН ИЗ АСПЕКТОВ ВОСПИТАНИЯ
Целью данной статьи является определение педагогического сопровождения подростков группы риска в общественном объединении как один из аспектов воспитания. В рамках реализации поставленной цели решаются следующие задачи: 1) 191 раскрыть проблему воспитания подростков группы риска в современных условиях; 2) определить общественное объединение как форму проявления социальной активности детей; 3) описать авторский подход на проблему педагогического сопровождения подростков группы риска в общественном объединении. В исследовании описывается проблема воспитания подростков группы риска на современном этапе развития общества. Детские общественные объединения рассматриваются как форма проявления социальной активности детей. Приводится авторское обоснование модели педагогического сопровождения подростков группы риска в общественном объединении.
ПЕДАГОГИЧЕСКИЕ УСЛОВИЯ ФОРМИРОВАНИЯ ЭСТЕТИЧЕСКИХ КАЧЕСТВ СТУДЕНТОВ НА ЗАНЯТИЯХ РУССКОГО ЯЗЫКА ПРИ ИСПОЛЬЗОВАНИИ МУЗЫКИ
В данной статье на основе работы над текстом мы знакомимся с понятием эстетического воспитания. Эстетическое воспитание является одним из компонентов целостного педагогического процесса и призвано сформировать у человека стремление и умение строить свою жизнь по законам красоты, а также показывает основные средства формирования эстетической культуры учащихся. В статье показаны методы работы, направленные на эстетическое восприятие текста и музыки. Предлагаются коммуникативные методы по изучению текста на уроке русского языка.
РАЗВИТИЕ СВЯЗНОЙ РЕЧИ СТУДЕНТОВ НА ЗАНЯТИЯХ РУССКОГО ЯЗЫКА КАК НЕРОДНОГО (УРОК РУССКОГО ЯЗЫКА НА 1 КУРСЕ НЕЯЗЫКОВОГО ФАКУЛЬТЕТА)
В данной статье рассматривается формирование и развитие связной речи студентов на занятиях русского языка (неродного). Определены основные приоритеты, для чего необходимо владеть русским языком студентам, говорящим на родном языке.
СПЕЦИФИКА ЛОГОПЕДИЧЕСКОЙ РАБОТЫ ПРИ НАРУШЕНИИ ГОЛОСА
В статье рассматривается логопедическая работа, обучение и воспитание детей с нарушением голоса
ЕСТЕСТВОЗНАНИЕ
АЙМАКТЫК РЕКРЕАЦИЯЛЫК СИСТЕМАЛАРДЫН ИЗИЛДӨӨСҮНӨ БОЛГОН МАМИЛЕЛЕР
Бул иште рекреациялык системаларды изилдөөгө негизги илимий мамилелерге талдоо жүргүзүлдү. Аймактык экологиялык-рекреациялык системасынын түшүнүгү түзүлүп негизделген, аны түзүүнүн негизги принциптери иштелип чыккан. Азыркы убактагы техникалык прогресстин тездешинин натыйжасында жана социалдык активдүүлүктү интенсификациялоо рекреациялык иштин коомдук ролуна болгон көз караштар олуттуу өзгөрүүдө. Ал эми аймактык пландоо жана аймактарды башкаруу практикасына инновациялык иштеп чыгууларды киргизүү эсептелинип чыккан.