#1, 2024
ИСТОРИЯ
КЫРГЫЗ РЕСПУБЛИКАСЫНДАГЫ БАЛДАРДЫН УКУГУН КОРГООНУН КӨЙГӨЙЛӨРҮ
Балдар кунөөсүз, аялуу жана көз каранды, бирок алар бир нерсени билүүгө умтулат, күч-кубатка толуп турат жана көп нерсеге үмүт кылат. Балалык кубанычтын жана тынчтыктын, оюндун окуунун жана өсүп-өнүгүүнүн мезгили болушу керек. Балдардын келечеги гармонияга негизделип, алардын келечеги канчалык кенири болгондугуна жана алардын тажрыйба алгандыгына жараша жашоо-турмушу кыйла толук баалуу болууга тийиш.
Балдарга учурда социалдык коргоо жетишпей жатат.Эгерде алар даттангысы келсе , добуш укугун берчү жол-жоболор же аспаптар болбойт.Ошол эле маалда тартип коргоо органдарынын жоопкерсиздиги, аракетсиздиги жана сексуалдык зомбулукту жашыруу, көңүлгө албоосу мындай кылмыштардын басымдуу бөлүгүн катталбайт дегенди билдирет.Бул макалада учурдагы Кыргызстандагы балдардын укугун коргоонун көйгөйлөрү, себептери жана аны чечүүнүн жолдору талданды.
СОЦИАЛДЫК ЧЫҢАЛУУНУН СЕБЕПТЕРИ ЖАНА КЕСЕПЕТТЕРИ
Бул макалада авторлор коомдо объективдүү түрдө ар кандай социалдык карама-каршылыктардын негизинде пайда болгон коомдук факторлордун бири социалдык чыңалуу түшүнүгүн талдоого алышкан. Авторлордун пикири боюнча социалдык чыңалуу ар кандай социалдык субъекттердин баалуулуктарынын, кызыкчылыктарынын жана керектөөлөрүнүн дал келбегендигинин натыйжасында келип чыккан канааттанбоочулукка негизделген калктын социалдык-экономикалык абалы катары белгилешкен. Социалдык чыңалуунун көптөгөн себептерин, өнүгүү этаптарын, анын жоюу жолдору аныкталган. Бишкектин четиндеги жаны конуштардын социалдык-экономикалык, маданий абалдарынын төмөндүгү социалдык чыңалуунун негизги факторлорунун бири катары тастыкталган. Ошондуктан өкмөт тарабынан социалдык чыңалууну болтурбоо боюнча социалдык-экономикалык, маданий керектөөлөрдү камсыздоо милдеттерди ишке ашыруунун негизги механизмдерин иштеп чыгышы зарыл.
ФАКТОРЫ ИНТЕГРАЦИИ ВЫПУСКНИКОВ РЕЛИГИОЗНЫХ ОБРАЗОВАТЕЛЬНЫХ УЧРЕЖДЕНИЙ В ОБЩЕСТВО
В данной статье авторы проанализировали основные факторы интеграции выпускников религиозных учебных заведений в наше кыргызское общество, которое начало развиваться в условиях независимости. Авторы подтвердили важность культурной и социальной коммуникации во взаимодействии государства и религиозных общин при решении основных проблем общества в современных условиях глобализации. В статье подтверждается необходимость изменения предметных стандартов религиозных образовательных учреждений Кыргызстана для облегчения интеграции их выпускников в общество. По мнению авторов, есть целесообразность формирование единой учебно-методической модели исламского образования в религиозном образовательном пространстве Кыргызстана, которая учитывает и региональные различия в развитии системы образования, адекватную потребностям населения, культуры и экономики. Поскольку кыргызстанское общество представляется многоликим, сосуществуют представители разных народов и культур, объединенных общей исторической судьбой и при этом, почти все они сохранили свою этническую самобытность. Это сосуществование способствовала формированию специфического уклада жизни, не только кыргызского, но и кыргызстанского менталитета, взгляда, убеждений. Поэтому, существует целый комплекс причин создания собственной системы религиозного образования
ТАБЫПЧЫЛЫК КЫЛЫМДАРДЫ КАРЫТКАН ЭЛДИК ТАЖРЫЙБА
Бул макалада авторлор элдик же салттуу эмес медицинанын ооруларды дарылоонун элдик элдик табыпчылык эл топтогон жана муундан муунга өткөн эмпирикалык билимдердин бири катары талдоого алынган. Дүйнөдөгү эң байыркы элдердин бири болгон кыргыздар кылымдар бою эмпирикалык жол менен ар кандай ооруларды айыктырууга жөндөмдүү жогорку натыйжалуу жана дары-дармек каражаттарын иштеп чыгышкан жана бул дары-дармектерди туура колдоно алышкандыгы белгиленген. комплексиокуу программаларынын өзгөчөлүктөрүн талдоого алган. Автордун пикири боюнча элдик медицинанын жана ветеринариянын негизин түзгөн өсүмдүктөр жана чөптөр колдонулган. Дары өсүмдүктөрүнөн алынган чийки зат порошок, кайнатма, инфузия түрүндө, кээде дары чөптөрдөн сыгылган дары майлары же ширеси катары кеңири колдонулган. Ошентип, кыргыздар кылымдар бою жаныбарларга байкоо жүргүзүп келишкен, бул аларга кээ бир оорулардын алдын алуу жана дарылоо чараларын жана ыкмаларын иштеп чыгууга мүмкүндүк бергендиги белгиленген. Кыргыздардын салттуу дарылоосу эмпирикалык жана илимий мүнөздөгү ата-бабаларыбыздын бул маалыматтар оозеки түрүндө биздин күнгө чейин жетти деген пикирге келген.
Макалада, Кыргыздардын ар түрдүү мейкиндиктеги кунумдук жашоосу салттуу дарылоосу актуалдуулугун жоготпогон жана көчмөн коомдордун тарыхындагы өзгөчөлөнгөн маселелердин бири катары кабылдангандыгы тастыкталган.
ЭКОНОМИКА
ЧЕЛОВЕЧЕСКИЙ КАПИТАЛ КАК КЛЮЧЕВОЙ ФАКТОР РАЗВИТИЯ ЭКОНОМИКИ
В статье человеческий капитал выдвинут в качестве ключевого фактора современной цифровой экономики, проведен анализ динамики рабочей силы и численности занятого населения, рабочей силы и численности занятого населения в трудоспособном возрасте, численности лиц старше трудоспособного возраста и подростков, занятых в экономике в Кыргызской Республике за 2018-2022 годы. Используя силу человеческого капитала, формируя инклюзивную экономику можно раскрыть весь потенциал отдельных людей и обществ, способствуя устойчивому росту, инновациям и процветанию будущих поколений. Системы образования и повышения квалификации созданы для того, чтобы дать вовлеченным в общественное производство необходимые навыки, заложив основу для развития инновационной экономики. Развитие актуальных профессиональных навыков приводит к созданию и внедрению новых технологий и экономическому росту.
«ЭКОНОМИКАЛЫК ФИЛОСОФИЯНЫН КОНТЕКСТИНДЕГИ ЖАРАТЫЛЫШ ЭКОЛОГИЯ МАСЕЛЕЛЕРИ»
Азыркы цивилизациялардын шарттарында дүйнөнүн көптөгөн өлкөлөрүндө алардын коомдук-саясий системасын капиталисттик дүйнөлүк тартипке айландыруунун толук формасы болуп жаткан кезде, бул негиз болгон жеке менчик институтун калыбына келтирүүнүн же түзүүнүн негизинде. Өз кезегинде жаратылыш ресурстарын саясий жана экономикалык жактан үстөмдүк кылган коомдук таптардын жана алардын трансулуттук компанияларынын жеке капиталына айландыруу менен шартталган рынок экономикасын калыптандыруу үчүн бул шарттарда мурда болуп көрбөгөндөй экономикалык жана экологиялык жаратылыштын өзү менен байланышкан экологиялык көйгөй пайда болот.
Илимий изилдөөнүн актуалдуулугу экономика жана коом жөнүндө сөз болгонунда, айлана-чөйрөнү жана тирүү материянын өзүн сактоонун экологиялык проблемасынын пайда болушунун аныктоочу фактору катары алардын жаратылыш менен болгон өз ара мамилелеринин контекстинде каралып, бул түшүнүктөрдүн маңызын ачып берүү зарыл. Экономиканын, жаратылыштын жана коомдун маңызын ачып берүүдө, биринчиси калган эки олуттуу формациянын ортосундагы байланыштыруучу ролду ойнойт, материалдык дүйнөнүн жана адамзаттын өзүнүн экологиялык коопсуздугун камсыз кылуу үчүн зарыл болгон негизги рационалдуу чараларды аныктоого мүмкүндүк берет.
ФИЛОЛОГИЯ
АНГЛИС ТИЛИНДЕГИ ЭМОЦИЯЛЫК АБАЛДЫ БИЛДИРГЕН ЭТИШТЕР
Макала англис тилиндеги эмоционалдык маанини туюнтуучу лексикалык каражаттарды ачууга багытталган. Жогорудагы максат төмөнкүдөй милдеттерди болжолдойт:
1) эмоциялык сезимди көрсөтүү;
2) эмотивдик лексиканын классификациясынын ар кандай жолдорун баяндоо;
3) эмоционалдык маанилерди туюнтуучу лексикалык каражаттарды табуу. Бул макаланын объектиси болуп англис тилиндеги эмоционалдык абал жана эмоционалдык мамиле этиштери саналат. “Эмоционалдык абал” жана “эмоционалдык мамиле” маанилери бар этиштердин семантикалык түзүлүшү сүрөттөлүп, оң, терс жана нейтралдуу эмоционалдык абалдын жана эмоционалдык мамиленин этиштери дифференцияланып, азыркы англис тилиндеги эмоционалдык абал жана эмоционалдык мамиле этиштери баса белгиленет.Англис тилинде эмоционалдык абалды билдирүүнүн ар кандай жолдорун изилдеген лингвисттердин эмгектери талдоого алынган. Лексикалык бирдиктердин категорияга бөлүнүү процессинин негизги принциптери жана алардын тил системасында колдонулушунун деңгээли көрсөтүлгөн.
COMMUNICATIVE AND DISCOURSIVE ASPECTS OF GRAMMATICAL SYNONYMS IN MODERN ENGLISH
This article deals with the communicative and discoursive aspects of grammatical synonyms in the modern English language. Grammatical synonymy is a complex linguistic phenomenon and manifests itself at different levels of language. In English, syntactic synonymy is more common than morphological synonymy. At the syntactic level, synonymy occurs between various syntactic constructions, non-finite forms of verbs, verbal constructions, and subordinate clauses. Grammatical synonyms in English usually arise within context. However, there are also grammatical synonyms that can be used out of context.
The use of grammatical synonyms in English depends on a number of pragmatic, discoursive, and linguistic factors. Pragmatic factors such as reference, presupposition, implicature, and inference are presented in this article. Each of them performs a specific function and serves text coherence. In modern English, grammatical synonyms perform a number of discoursive functions. Such functions as coherence, cohesion, background, foregrounding, and topicalization are presented in the article. Grammatical synonyms actively participate in the creation of coherence and integrity between paragraphs and text passages within the text.
Synonyms and grammatical synonyms are chosen depending on the communicative intention of the speaker in the process of communication, the author's assessment of the specific situation. The further choice of the synonymous line depends on the discoursive strategies. Since most grammatical synonyms are synonymous only within the context, their role in the communication process is undeniable. Grammatical synonyms first arise in the process of communication and later enter the language system.
ФОРМИРОВАНИЕ ПРЕДМЕТНОЙ КОМПЕТЕНЦИИ НА УРОКАХ РУССКОГО ЯЗЫКА И ЛИТЕРАТУРЫ
В данной статье рассматривается процесс формирования предметной компетенции обучающихся на уроках русского языка и литературы. Под предметной компетенцией понимается совокупность знаний, умений и навыков, необходимых для успешного овладения учебным предметом. Коммуникативная компетенция рассматривается как способность эффективно взаимодействовать с окружающими посредством языка. Литературоведческая компетенция предполагает понимание и анализ литературных произведений. Культуроведческая компетенция подразумевает понимание культурного контекста изучаемых произведений. Речевая культура рассматривается как важный аспект предметной компетенции. Развитие творческих способностей на уроках русского языка и литературы способствует формированию личности ученика. Таким образом, формирование предметной компетенции на уроках русского языка и литературы является многогранным процессом, который охватывает различные аспекты языковой, коммуникативной, литературоведческой, культуроведческой деятельности. Развитие всех этих компонентов способствует успешному освоению языка и литературы, формированию грамотной и всесторонне развитой личности. В заключение статья подчеркивает важность комплексного подхода к формированию предметной компетенции. Отмечается, что системное и последовательное использование описанных методов способствует успешному освоению учебного материала и развитию интеллектуальных, творческих и коммуникативных способностей учащихся.
ИСТОКИ ВОСТОЧНОГО ДИСКУРСА В ЭСТЕТИКЕ РУССКОГО РОМАНТИЗМА
Автор статьи исследует истоки и основные особенности восточного дискурса, отраженного в русской литературе. В предлагаемом исследовании проанализированы некоторые основы и условия возникновения восточной тематики и образов у русских романтиков. В данной статье также уделяется особое внимание влиянию французского просветителя Вольтера на восточную эстетику русского романтизма. Также представлено исследование влияния поэтического цикла «Западно-восточный диван» немецкого поэта И.В. Гете на романтическую русскую литературу XIX века и представленный в ней восточный дискурс. В статье также представлен краткий анализ переведенных с немецкого языка. В. А. Жуковским восточных поэм «Нал и Дамаянти», «Рустем и Зораб» и его оригинальных лирических произведений «Лалла рук», «Явление поэзии в виде Лалла рук».
Дана общая характеристика восточных мотивов произведений А.С.Пушкина «Подражание Корану», «Пророк», «Бахчисарайский фонтан».
ИСТОРИЯ РАЗВИТИЯ ЛИНГВИСТИЧЕСКОЙ НАУКИ НА СОВРЕМЕННОМ ЭТАПЕ
Статья посвящена актуальной проблеме – процессу развития лингвистической наукина основе изучения литературы по теме и анализа концептов, определяющих языковую картину мира русского и кыргызского языков.
Вданной статье рассматривается современное состояние лингвистической науки в Кыргызстане и за рубежом, а также представлен анализ научно-методическойлитературыо развитии лингвистической науки, охарактеризованы принципы развития когнитивной лингвистики, определены различия между русской и кыргызской языковыми картинами мира на примере концептов «изба» и «юрта». Предметом исследования в статье является лингвистика как наука о естественном языке человека. Нами проанализирован процесс развития лингвистической наукина основе изучения литературы по теме и анализа концептов, определяющих языковую картину мира русского и кыргызского языков.
ФИЛОСОФИЯ И ИННОВАЦИИ В ОБРАЗОВАТЕЛЬНОМ МЕНЕДЖМЕНТЕ
Данная статья исследует взаимосвязь между философией и инновациями в образовательном менеджменте, обсуждая их роль в определении ценностей, целей и принципов образовательной деятельности. Авторы рассматривают основные принципы философии образования и их влияние на стратегии управления образовательными организациями, а также предлагают способы интеграции инноваций для оптимизации процессов обучения и повышения качества образования. Статья подчеркивает важность синергии между философией и инновациями в достижении образовательных целей и адаптации к современным общественным, экономическим и технологическим вызовам."
АНГЛИС ЛИНГВОМАДАНИЯТЫНДАГЫ “ИЙГИЛИК” КОНЦЕПТИ
Концепттер тилде ар кандай ыкмалар аркылуу туюндурулат. Бир эле концепттин вербалдашуусу түрдүү жолдор менен тике жана өтмө маанилер аркылуу, образдуулук ыкма менен ишке ашуусу мүмкүн. Бул макалада ушул маселе “ийгилик” концептинин негизинде көрсөтүлүп берилет. Макаланын максаты - маданияттар аралык байланыш проблемаларын теориялык жактан иштеп чыгуу жана англис тилдик маданияттарынын көз карашынан “ийгилик” концептисин талдоо. Изилдөөнүн максаттарын жана милдеттерин чечүү үчүн системалык-структуралык ыкмалар колдонулган. «Ийгилик» концептисинин түзүмүн жана анын негизги жана перифериялык бирдиктеринин ортосундагы айырмачылыкты изилдөө, ошондой эле «ийгилик» вербалдаштыруу түшүнүгүнө талдоо жүргүзүлөт. Концептке аныктамалар берилет. "Ийгилик” концептисинин бул компоненттери англис элинин дүйнө таанымын чагылдырат жана алардын тарыхы жана маданияты менен байланышкан.
АНГЛИС ТИЛИНДЕГИ ЭНЧИЛҮҮ АТТАРДЫ КАМТЫГАН ФРАЗЕОЛОГИЯЛЫК БИРДИКТЕРДИН ЛИНГВОМАДАНИЙ ӨЗГӨЧӨЛҮКТӨРҮ
Бул макалада англис тилинин фразеологиялык бирдиктердин курамындагы энчилүү аттар башкача айтканда, компоненттеринин бири энчилүү ат менен берилген фразеологиялык бирдиктер изилденет. Ошону менен бирге эле, англис тилиндеги библиялык энчилүү ысымдар, байыркы мифология менен байланышкан энчилүү ысымдар жана башка бир катар салттуу, эркек жана аял ысымдарын камтыган фразеологиялык бирдиктердин айрым топтору сунушталат. Макалада негизги түшүнүктөрдүн аныктамалары, фразеологиялык бирдиктердин классификациялары, реалдуу антропонимияны камтыган англис фразеологиялык бирдиктерин талдоого алынып, аларды тема боюнча категорияларга бөлүү жана деталдуу талдоо каралган. Талдоолордун негизинде фразеологиялык бирдиктердин курамында энчилүү ысымдар улуттук-маданий мүнөздөгү маалыматты алып жүрөт деген тыянак чыгарылат.
IDIOMS IN THE CHINESE LANGUAGE AND THEIR EQUIVALENTS IN ENGLISH LANGUAGE
This article conducts a comparative analysis of idioms in Chinese (chengyu) and English, with the aim of: identifying similarities and differences in their meaning, origin and use, identifying equivalent idioms in both languages. The importance of studying idioms for a deep understanding of the language being studied is considered, because these forms of speech are found in all languages and are an integral part of it. The article underscores the rich cultural heritage and linguistic diversity encapsulated within idioms in both Chinese and Englishlanguages.
ФОРМИРОВАНИЕ ЯЗЫКОВОЙ ЛИЧНОСТИ НА УРОКАХ РУССКОГО ЯЗЫКА
Статья посвящена анализу процесса формирования языковойличностиучащегосяначальной школы.Авторами сделан анализ литературы по теме,рассмотреныфакторы,влияющие на освоение младшими школьниками лексических средств русскогоязыка,атакжеразвития русскойречи на уроках русского языка.Встатьерассматриваются те направления работы по русскому языку в начальной школе,которыеобеспечиваютразвитиеконцептосферы,умение различать жанровые особенности текстов.
Также представлены результаты педагогического эксперимента, которые даны в табличном виде и сравнительные данные тестирования учащихся 4 класса.
ИСКУССТВОВЕДЕНИЕ
ОБОНЧУ ТҮГӨЛБАЙ КАЗАКОВДУН КЫРГЫЗ ОБОНЧУЛУК ӨНӨРҮНДӨГҮ ЭЭЛЕГЕН ОРДУ
Кыргыз Республикасынын эл артисти, белгилүү обончу-композитор, публицист, коомдук ишмер Түгөлбай Казаков - улуттук музыка өнөрүнө 70-жылдарда келип, кыргыздын салттуу обонуна Р. Абдыкадыровдон кийин өзгөчө бурулуш жасаган, чыгармаларынын санына эмес сапаттык баасына басым койгон талант. Т. Казаковдун ырлары тазалыкка жуурулган, жеңил-желпиликтен алда канча бийикте турган, жасалмасыз жашоону сүйүүнү, адамды сүйүүнү, ааламды сүйүүнү даңазалаган, жүрөккө жакын муң кайрыктар. Кыргызда “жигитке жетимиш өнөр аздык кылат” деген сөз, дал ушул Т. Казаковго туура келчүдөй. Анткени бул киши ырдай да билет. Ошону менен катар жаза да билет. Керемет ырларды жарата билген акындыгы да бар. Чыгармачыл дүйнөсү өтө кеңири. Журналистикадабы, коомдук иштерде болобу атуул катары өз позициясы бар. Менин бул илимий макалам “Алтын балалык”, “Жамгыр”, “Элегия”, “Насыйкат” өндүү терең мазмундуу кыргыз-казактын кыйырына жеткен ырлардын автору, кыргыз музыкасынын тарыхында биринчи жолу элдик күүнү обонго салган, түрк дүйнөсүнө түгөл таанымал обончу, ырчы, жазуучу, чыныгы чыгармачыл адам катары кыргыз маданиятында оз орду бар, биздин муун туу туткан Түгөлбай Казаковдун обончулук өнөрүнө, чыгармачылык жолуна арналат.
ПЕДАГОГИКА
ИМИДЖ ПЕДАГОГА ФИЗИЧЕСКОЙ КУЛЬТУРЫ, ЕГО ОСОБЕННОСТИ И ВЛИЯНИЕ НА УЧАЩИХСЯ
В данной статье раскрывается имидж педагога физкультуры как образ, который формируется в обществе во время коммуникаций с лицами причастными к сфере образования, это сами учащиеся, их родители и родственники, другие педагоги, руководящие структуры. На создание положительного имиджа учителя физической культуры оказывают влияние многие компоненты: профессионализм, физическая форма, увлеченность своей работой, способность устроить процесс обучения, способность к воспитанию у учащихся личностных и физических качества, умение грамотно проводить среди подростков профилактику вредных привычек и девиантного поведения.
В современных условиях модернизации образования в Кыргызской Республике становится все более актуальной проблема формирования позитивного профессионального имиджа педагога физической культуры. В этом контексте, особую значимость приобретает исследование имиджа педагога физической культуры и необходимость повышения эффективности процесса обучения.
Имидж педагога физической культуры и профессии в целом тесно связаны с мнением студентов, поэтому их представления становятся значимым фактором при формировании позитивного и привлекательного профессионального имиджа.
ЖОГОРКУ БИЛИМ БЕРҮҮДӨ СТАНДАРТТАРДЫН САПАТЫН ЖАНА АКРЕДИТАЦИЯЛЫК ПРОЦЕССИН КАМСЫЗ КЫЛУУДА МОНИТОРИНГТИН РОЛУ
Бул макалада жогорку окуу жайларында сапат стандарттарын жана аккредитациялоо процесстерин камсыз кылуу контекстинде мониторингдин маанилүүлүгү талкууланат. Жогорку окуу жайынын мисалында, ал системалуу мониторинг ийгиликтүү аккредитация процедурасына кандайча өбөлгө түзөөрүн жана билим берүү программаларынын сапатын жакшыртаарын изилдейт. Жогорку окуу жайларында колдонулуучу мониторингдин ыкмалары жана куралдары талданат жана аккредитациялоо процесстерин жакшыртуу үчүн колдонулган стратегиялар талкууланат. Изилдөөнүн натыйжалары билим берүү стандарттарын жана билим берүүнүн кепилденген сапатын үзгүлтүксүз жакшыртуунун куралы катары мониторингдин негизги ролун көрсөтөт.
ИНСАЙТЫ В МОТИВАЦИЮ СТУДЕНТОВ К ЗАНЯТИЯМ ФИЗИЧЕСКОЙ КУЛЬТУРЫ
:Формирование мотивации к занятиям физической культурой у студентов является одной из важных задач, ведь низкая двигательная активность среди студентов является серьезным неблагоприятным фактором, отрицательно сказывающимся на их здоровье. Важнейшим фактором ухудшения здоровья и роста числа различных отклонений в состоянии организма является очень высокая интенсивность учебного труда. Причинами отклонений могут быть малоподвижный образ жизни (гиподинамия), накапливание отрицательных эмоций без физической разрядки, неспособность справиться с учебной нагрузкой, неправильное питание, нарушение режима сна, безразличие студентов к своему здоровью – отсутствие валеологической грамотности, а также низкая мотивация к регулярным занятиям физической культурой и спортом [Занятия физической культурой уже давно признаны эффективным инструментом профилактики возможных заболеваний, однако без важного психологического компонента – мотивации, достигнуть успешности в спортивно –оздоровительных мероприятиях непросто. Автор исследования предлагает классификацию типов мотивации, поскольку понимание их специфики поможет привлечь учащихся с различными предпочтениями и способностями к активному участию в занятиях по физической культуре и качественному выполнению заданий.
КЫРГЫЗСТАНДА МУСУЛМАНДЫК БИЛИМ БЕРҮҮ СИСТЕМАСЫН РЕФОРМАЛОО МЕЗГИЛ ТАЛАБЫ
Бул макалада авторлор учурдагы кыргызстандык коомундагы светтик жана диний билим берүү системасындагы окуу программаларынын өзгөчөлүктөрүн талдоого алган. Негизги көйгөйлөрдүн бири катары Кыргызстандагы диний окуу жайларынын предметтик стандартарын өзгөртүүзарылдыгы тастыкталып, диний билим беруу мекемелеринин бүтүрүүчүлөрүмусулман интеллигенциясын калыптаныщына өбөлгөболоору белгиленген. Макалада чет элдик тажрыйбанын негизинде Кыргызстанда диний билим берүүнүн үч негизги модели бар экенин көрүүгө болот.Авторлор, учурда азыркы коомдун суроо-талаптарын жана керектөөлөрүн эске алган жогорку исламдык билим берүүнү калыптандыруу артыкчылыктуу болуп саналган бирдиктүү билим берүү стандарттарынын кабыл алынышы зарылдыгы көрсөтүлгөн. Ошондой эле, бардык диний окуу жайлары билим берүү министрлиги менен биргеликте иштеши жана мүмкүн болушунча жалпы талаптарга бардык талаптарды жакындатуу керек. Диний окуу жайларына жана жалпы окуу жайларына коюлган талаптардан айырмачылыктар дээрлик болбошу абзел. Ал эми, жалпысынан алганда, авторлор, диний билим берүү мекемелери мусулман интеллигенциясын даярдоону максат кылган классикалык Ислам билимин камтыган диний-светтик окуу пландарын түзүү мезгил талабы болууда деген пикирге келишкен.
ПЕДАГОГИКАЛЫК ПРОЦЕСС КАТАРЫ МУЗЫКАЛЫК-ЭСТЕТИКАЛЫК ТАБИТТИН КАЛЫПТАНЫШЫ
Бул илимий иш студенттердин музыкалык-эстетикалык табитин калыптандыруунун педагогикалык процессин изилдөөгө арналган. Макалада музыкалык-эстетикалык кабыл алуунун өнүгүшүнүн мааниси келечектеги мугалимдердин кесиптик даярдыгынын жана алардын маданий жактан өсүүсүнүн шартында талдоого алынган. Негизгинен студенттердин музыкалык искусствого болгон баалуулук мамилесин калыптандыруу, музыкалык ой жүгүртүүсүн өнүктүрүү жана эстетикалык кабыл алуусун кеңейтүү үчүн музыкалык билим берүүдө окутуучулар тарабынан колдонулуучу методдор менен ыкмаларга көңүл бурулат. Изилдөө ошондой эле окуучулардын музыкалык-эстетикалык табитин калыптандыруу процессине билим берүү чөйрөсүнүн, маданий турмушка активдүү катышуунун жана билим берүүнүн жаңы технологияларын колдонуунун таасири каралат. Алынган натыйжалар музыка мугалимдери, окуу методисттери жана жогорку окуу жайларында музыкалык сабаттуулукту жана эстетикалык кабыл алууну эффективдүү өнүктүрүүгө кызыккан бардык адамдар үчүн пайдалуу болушу мүмкүн.
ОСНОВНЫЕ ЭТАПЫ ФОРМИРОВАНИЯ ИНДИВИДУАЛЬНОГО СТИЛЯ ДЕЯТЕЛЬНОСТИ ПСИХОЛОГА
в данной статьерассматриваются основные этапы формирования индивидуального стиля деятельности психолога. В современном обществе роль психолога важна. Он помогает людям понимать себя и окружающих, решать проблемы и преодолевать трудности. Чтобы быть успешным в этой области, нужно не только иметь теоретические знания и практический опыт, но и развивать свой индивидуальный стиль деятельности. Современная психология уделяет много внимания изучению отдельных подструктур личности, которые определяют индивидуальность человека.
ЭКОНОМИЧЕСКАЯ КОМПЕТЕНТНОСТЬ СПЕЦИАЛИСТА ФИЗИЧЕСКОЙ КУЛЬТУРЫ И СПОРТА
Статья посвящена проблеме компетентностного подхода в процессе подготовки будущих специалистов в области физической культуры и спорта. Овладение различными областями знаний играет важную роль в формировании базы специалиста в этой сфере. Однако после окончания обучения бакалавр или магистр встречается с необходимостью быстрой адаптации к постоянно меняющимся условиям на рынке труда. В связи с этим, для подготовки квалифицированных специалистов в области физической культуры и спорта необходимо обеспечить выпускников не только педагогическими навыками и знаниями, но и экономическими знаниями. В современном образовательном контексте, наблюдается все более высокая востребованность формирования экономической компетентности у специалистов. Это вызвано актуализацией требований, предъявляемых к профессиональному образованию в области физической культуры и спорта. Широкий спектр экономической компетентности включает в себя знания из различных сфер жизни и деятельности человека, что предоставляет необходимые инструменты для успешного ведения образовательной, хозяйственной и управленческой работы.
РЕАЛИЗАЦИЯ МОДЕЛИ НАУЧНО-МЕТОДИЧЕСКОГО СОПРОВОЖДЕНИЯ ПЕДАГОГИЧЕСКИХ РАБОТНИКОВ И УПРАВЛЕНЧЕСКИХ КАДРОВ (НА ПРИМЕРЕ СОЗДАНИЯ ЦЕНТРА ПРОФЕССИОНАЛЬНОГО МАСТЕРСТВА «ИНСТИТУТ «РОССИЯ»)
в данной статье рассматривается реализация модели научно-методического сопровождения педагогических работников и управленческих кадров. В условиях глобализации и интеграции образовательных систем, актуальность научно-методического сопровождения педагогов возрастает. В Таджикистане, где русская школа является одной из ведущих образовательных систем, научно-методическое сопровождение педагогов приобретает особое значение. Это связано с тем, что позволяет педагогам быть в курсе новых тенденций в образовании, использовать современные методики и технологии обучения, повышать свою профессиональную квалификацию, также способствует развитию сотрудничества между педагогами образовательных организаций Республики Таджикистан, осуществляющих обучение на русском языке, что в свою очередь, улучшает качество образовательного процесса.
КЫРГЫЗ ТИЛ САБАГЫНДА КЫРГЫЗ МАКАЛДАРЫНЫН МАЗМУНУНУН МААНИСИ
Макалада кырыз тилин окутуу улуттук баалуулуктарыбызга, улуттук дɵɵлɵттɵрүбүзгɵ байланыштуу окутулушу, тил аркылуу улуттук дɵɵлɵттɵрдү таанып билүү, улуттук дɵɵлɵттɵр аркылуу тилди таанып билүү зарылдыгы, окутуу ишинде макалдардын көп катмарлуу коммуникативдик кызматын, адамды, өзгөчө өсүп келе жаткан жаш муундарды тарбиялоодогу ролу жөнүндө сөз болот. Ошондой эле кыргыз макалдарын кыргыз тили сабагында колдонуунун максаттары, жол-жоболору тууралуу илимий маалыматтар берилген.
МЕКТЕП ОКУУЧУЛАРЫНЫН ЧЫГАРМАЧЫЛЫК ЖӨНДӨМДҮҮЛҮГҮН КАЛЫПТАНДЫРУУНУН ӨЗГӨЧӨЛҮКТӨРҮ
Бул макалада мектеп окуучуларынын чыгармачылык жөндөмдүүлүгүн калыптандыруу боюнча маалымат берилет. Өспүрүм куракта чыгармачылык жөндөмдүүлүктөрүн өнүктүрүү заманбап билим берүүнүн негизги милдеттеринин бири болуп саналат. Классикалык билим берүү системасы окуучуларга керектүү билимди берүү менен алектенет. Бирок учурда материалдын кандайдыр бир өлчөмүн жаттап алуу жетишсиз. Окутуунун негизги максаты жалпылоочу стратегияны өздөштүрүү болушу керек, кантип үйрөнүүнү үйрөтүү керек, мындай стратегияны өздөштүрүүнүн критерийлеринин бири чыгармачылык жөндөмдүүлүктөрүн өнүктүрүү болуп саналат. Макалада чыгармачыл инсандын өзгөчөлүктөрү, сапаттары, жөндөмдүүлүктөрү, көрсөткүчтөрү берилет.
СӨЗ ӨСТҮРҮҮ МАСЕЛЕСИНДЕГИ ТЕКСТ МЕНЕН ИШТӨӨНҮН АЙРЫМ ЖОЛДОРУ
Макалада көрсөтүлгөн мындай тексттер менен иштөө реалдуу турмуштук кырдаалдардагы пикир алышууда студенттердин кептик корун өстүрүүдө өзгөчө мааниге ээ. Тилди окутуу сабактарынын өзгөчө дагы бир белгиси ал аркылуу элдин рухун, салт санаасын, тарыхын, эли жерин тааныштыруу коштолуп жүрүшү болуп эсептелет. Демек, тил адамдардын байланыш катышынын гана куралы эмес, ал улуттун рухун таанып билүүнүн да негизги каражаты.Буга далил катары макалада И.Раззаков кыргыз элинин байыркы тарыхын билүүгө зор салым кошуп, улуттун аң-сезиминин жогорулашына зор өбөлгө түзгөндүгү, алдыга коюлган милдеттерин орундатуу үчүн күрөшө билген майтарылгыс мүнөзгө ээ инсан экендигин ачып берүү каралган.
МЕТОДИКА ПРОГРЕССА В ОСНОВАХ ТЕХНИКИ СПОРТИВНОЙ БОРЬБЫ
Статья посвящена мастерствув спортивной борьбе — как неотъемлемой части процесса ее освоения. Однако, чтобы достичь высокого уровня, необходима не только стратегия и тактика, но и безупречная базовая техника. Именно она является фундаментом, на котором строится весь дальнейший успех в этом виде спорта.
Существует методика, позволяющая совершенствовать базовую технику спортивной борьбы. Этот подход, сформированный на основе многолетнего опыта, позволяет спортсменам добиваться значительных результатов в своей тренировочной деятельности. Заключается он в систематическом развитии и улучшении ключевых навыков, которые в дальнейшем сильно повышают шансы на победу в соревнованиях.Успешная тренерская деятельность зависит, в первую очередь, от личности тренера, его профессиональной компетенции и усердия. Особенно необходимы эти качества на начальном этапе подготовки юных борцов. На начальном этапе подготовки юных борцов тренеру приходится решать такие задачи, как: набор детей в группы, формирование мотивации спортивной деятельности, воспитание двигательных и волевых качеств, обучение технике спортивной борьбы.
ЧЕТ ТИЛ САБАГЫНДА ИНТЕРАКТИВДҮҮ ЫКМАЛАРДЫ КОЛДОНУУ
Макалада чет тил сабактарында интерактивдүү методдорду колдонуу талкууланат жана аталган методдор окуучулардын катышуусун стимулдап, коммуникация көндүмдөрүн өнүктүрүп, окуу процессин кызыктуураак кылаарын баса белгилеген. Макалада ролдук оюндар, талкуулар сыяктуу ар кандай интерактивдүү методдордун пайдасы талдоого алынган, бул ыкмалар окуучулардын мотивациясын кантип жогорулатып, критикалык ой жүгүртүүнү өнүктүрүүгө жана жалпы тил көндүмдөрүн жакшыртууга болорун белгилейт. Класстын динамикалык жана интерактивдүү чөйрөсүн түзүү мугалимдерге окутууну натыйжалуураак кылууга жана окуучуларга тил үйрөнүүдө ишенимдүү жана компетенттүү болууга жардам берет.
КЫРГЫЗ ЭЛИНИН АДЕПТИК САЛТТАРЫН ТАРБИЯ ПРОЦЕССИНДЕ ПАЙДАЛАНУУ
Кыргыз элинин адептик салттарын тарбиялоо процессинде колдонуу, азыркы билим берүүнүн жана маданиятты өнүктүрүүнүн актуалдуу көйгөйү болуп саналат. Бул илимий-изилдөө иши гармониялуу инсанды калыптандыруу жана маданий мурастарды сактоо максатында улуттук каада-салттарды тарбия процессине киргизүүнүн натыйжалуулугун талдоого багытталган. Эмгекте кыргыз элинин салттуу тарбиясынын негизги принциптери, инсандын баалуулук багыттарын жана адеп-ахлактык сапаттарын калыптандыруудагы ролу каралат. Заманбап тарбиялоодо элдик адептик салттарды колдонуунун ыкмаларына жана формаларына, алардын жаштардын психологиялык жана социалдык өнүгүүсүнө тийгизген таасирине өзгөчө көңүл бурулат. Изилдөөнүн натыйжалары элдик маданий мурастардын негизинде натыйжалуу билим берүү программаларын иштеп чыгууга жана ишке ашырууга умтулган мугалимдерге, маданият таануучуларга жана билим берүү тармагындагы адистерге пайдалуу болушу мүмкүн.
РАЗВИТИЕ STEM ОБРАЗОВАНИЯ В КЫРГЫЗСТАНЕ: ВЗГЛЯД В БУДУЩЕЕ
В статье рассматривается процесс развития STEM образования в Кыргызстане и его воздействия на образовательную систему страны. Она осветила широкий спектр мер, предпринятых для успешного внедрения STEM технологии, включая проведение курсов повышения квалификации для учителей, воспитателей ДОО, преподавателей университетов, организацию образовательных фестивалей и практическое применение STEM подходов в учебном процессе. В статье дается широкое понятие различных вариаций технологии STEM, такие как STEAM, STREM, STEMM, STEMS и различные области их применения. Результаты исследования подтверждают положительные изменения, такие как увеличение интереса учащихся к науке и технологиям, а также развитие их исследовательских и самостоятельных навыков. Предложено некоторые меры по эффективному внедрению технологии STEMв образование. В заключении статьи отмечается необходимость дальнейшего финансирования и развития STEM образования для подготовки молодежи к конкурентным вызовам современной глобальной экономики.
ОСОБЕННОСТИ ОБУЧЕНИЯ АНГЛИЙСКОМУ ЯЗЫКУ КАК ВТОРОМУ ИНОСТРАННОМУ В СРЕДНЕЙ ШКОЛЕ
В представленной научной статье рассматриваются ключевые аспекты преподавания английского как второго иностранного языка в средней школе. Особое внимание уделяется в формировании лингвистической компетентности обучающихся, оказывающей существенное влияние на их академическое и профессиональное развитие. В статье анализируются методы преподавания, проблемы, возникающие у учащихся, и возможные пути их преодоления, а также важная функция учителя в данном процессе. Процесс овладения иностранным языком является сложным и многогранным и зависит от различных факторов. В условиях современного образования преподавание английского как второго иностранного языка в средних школах является одной из актуальных и важных задач. В статье также подробно рассматриваются методы исследования, формирование многокультурной и многоязычной личности через развитие коммуникативной компетентности иностранного языка, а также активная роль учителя в этом процессе.
РОДИТЕЛЬСКИЙ КЛУБ - ЭФФЕКТИВНОЕ СРЕДСТВО УСПЕШНОГО РАЗВИТИЯ И СОЦИАЛИЗАЦИИ ДОШКОЛЬНИКОВ С ООП
в данной статье обсуждается вопрос, как родительский клуб влияет на эффективность успешного развития и социализации детей дошкольного возраста. Этот период начальной социализации ребенка, приобщения его к миру культуры, общечеловеческим ценностям, формирования начальных отношений с миром людей, предметов, природы, самим собой. Процесс социализации не протекает сам по себе, он невозможен без участия людей и организаций, передающих нормы и знания новым членам общества. Первичная социализация дошкольника осуществляется именно в семье, ближайшим окружением, как: родители, родственники, и в детском саду воспитатели и сверстники.
ВОПРОСЫ ПРЕДОТВРАЩЕНИЯ КОНФЛИКТОВ МЕЖДУ ПРЕПОДАВАТЕЛЯМИ И СТУДЕНТАМИ
Предлагаемая статья посвящена вопросам взаимоотношений преподавателей и студентов, причинам возникновения конфликтных ситуаций между ними, путями предотвращения данных конфликтов и их практической проверке в экспериментальной работе.
В статье выявлены отдельные теоретические вопросы данной проблемы, обозначены методы исследования, показано их использование в решении вопросов предотвращения конфликтов между преподавателями и студентами, теоретически обосновать и практически реализовать пути предотвращения конфликтов между преподавателями и студентами. Исследовать теоретические и эмпирическиеметоды.
ЭФФЕКТИВНОСТЬ ФИЗИЧЕСКОГО ВОСПИТАНИЯ УЧАЩИХСЯ СЕЛЬСКИХ ШКОЛ ПУТЕМ ВНЕДРЕНИЯ КЫРГЫЗСКОЙ НАЦИОНАЛЬНОЙ СПОРТИВНОЙ БОРЬБЫ КУРЕШ
Статья повествует о проблеме повышения эффективности самостоятельности в образовательно-воспитательном процессе учащихся, занимающихся кыргызской национальной спортивной борьбой куреш. А также, что система вопросов в спортивной борьбе куреш должна соответствовать этапному изучению образовательно-воспитательного процесса и тактико-техническому действию. Национальная борьба куреш относится к числу видов спорта, в которых уровень физической подготовки обучающихся, наряду с их технико-тактической подготовленностью, является одним из основных и весомых факторов, определяющих успех процесса спортивного совершенствования. Развитие физических качеств, являясь неотъемлемой составной частью физической культуры, содействует решению социально обусловленных задач: всестороннему и гармоничному развитию личности, достижению высокой устойчивости организма к социальным и экологическим условиям, повышению адаптивных свойств организма.Отметим так же,что куреш-спортивная борьба с богатой историей и национальными традициями.Важно сохранять и передавать этотвидспорта молодому поколению ,посколькуон способствует формированию и укреплению национальной идентичности.
ВОСПИТАНИЕ ЗДОРОВОГО ОБРАЗА ЖИЗНИ СТУДЕНТОВ
Статья освещает теоретическую обоснованность проблемы здорового образа жизни студенческой молодежи в контексте их профессиональной деятельности. Акцент делается на раскрытии факторов здоровья и их вероятного влияния, представленных в процентном соотношении. В настоящее время, вопросы о здоровом образе жизни молодежи приобретают особую актуальность. Отмечается, что здоровый образ жизни каждого человека является индивидуальным. Актуальность данной темы объясняется снижением общего уровня здоровья среди студентов и низкой активностью молодежи в поддержании здорового образа жизни. В статье автор выделяет наиболее распространенные факторы, которые способствуют снижению показателей здоровья у студентов: неправильное питание, нарушение сна, сидячий образ жизни, зависимость от смартфонов, вредные привычки, перенапряжение организма и другие. Для преодоления этих проблем автор предлагает следовать определенным рекомендациям, которые подробно излагаются в статье. Кроме того, в статье анализируются причины, почему современные студенты не желают вести здоровый образ жизни.
РОЛЬ ЦИФРОВЫХ ОБРАЗОВАТЕЛЬНЫХ ТЕХНОЛОГИЙ В ОБУЧЕНИИ МЕДИЦИНСКИХ СПЕЦИАЛИСТОВ
данная статья посвящена цифровизации системы здравоохранения в России. Рассматривается роль цифровых образовательных технологий в обучении медицинских специалистов. Возросла нагрузка на систему здравоохранения в области оказания медицинской помощи населению, в том числе с использованием цифровых сервисов, связанная с пандемией коронавирусной инфекции, способствовала внедрению и повсеместному распространению цифровых технологий, в том числе и в обучении медицинских специалистов.
СТУДЕНТТЕРДИН КЕСИПКӨЙЛҮҮЛҮГҮН КАЛЫПТАНДЫРУУДА ПЕДАГОГИКАЛЫК ПРАКТИКАНЫН РОЛУ
Бул макаладапедагогикалык практикада студенттердин жогорку окуу жайларынан алган билимин, тажрыйбасын жана көндүмдөрүн практикада колдонууга мүмкүндүк берет жана алардын келечектеги кесиптик ишмердүүлүккө ийгиликтүү даярдоонун эффективдүү системасынын бири катары кызмат кылат. Студенттердин кесиптик-педагогикалык чеберчилигин арттырып, жалпы орто билим берүүчү мектептердин окуучулары менен келечектеги педагог өз алдынча иштерди уюштуруу, окутуу жана тарбия иштерин жүргүзүү көндүмдөрүн калыптандырат. Ошондой эле, студенттерге келечектеги өз кесибин туура тандоону жана ынанууга мүмкүндүк берет.
Студенттердин мугалимдин тарбиячылык ишмердүүлүгү кесиптик ишмердүүлүктүн өзгөчө түрү экенин, ал окуучуну инсан катары ар тараптуу калыптандырууга багытталган, мугалим-тарбиялануучунун өз ара байланышына негизделгендигин түшүнүүгө тийиш. Практикада студенттердин теориялык билиминин даярдыгы менен алардын практикалык тажрыйбасындагы ишмердүүлүгүнүн байланышын камсыз кылуучу окуу процессинин бөлүгү болуп эсептелинет. Студенттердин жогорку окуу жайларынан алган билимин, тажрыйбасын жана көндүмдөрүн практикада колдонууга мүмкүндүк берет жана алардын келечектеги кесиптик ишмердүүлүккө ийгиликтүү даярдоонун эффективдүү системасынын бири катары кызмат кылат.
ШКОЛЬНЫЙ БУЛЛИНГ КАК ПСИХОЛОГО-ПЕДАГОГИЧЕСКАЯ И СОЦИАЛЬНАЯ ПРОБЛЕМА
данная статья посвящена проблеме школьного "буллинга", как психолого-педагогической и социальной проблеме. Указанная проблема стала рассматриваться как важная тема обсуждения профессиональных сообществ и родительской общественности в связи с тем, что учителям, школе и родителям важно научиться совместно работать с проблемой школьной травли, научиться предупреждать и останавливать негативное влияние буллинга на эмоциональное и психическое состояние всех участников травмирующей ситуации.
ПЕДАГОГИЧЕСКИЕ УСЛОВИЯ ФОРМИРОВАНИЯ ЗДОРОВОГО ОБРАЗА ЖИЗНИ УЧАЩИХСЯ СРЕДНЕЙ ОБЩЕОБРАЗОВАТЕЛЬНОЙ ШКОЛЫ
Целью данной статьи является анализ и обоснование педагогических условий для формирования мотивов и ценностей здорового образа жизни учащихся общеобразовательных учреждений. Всемирная организация здравоохранения (ВОЗ) признает укрепление и сохранение здоровья молодежи одним из приоритетов национальной образовательной политики и рассматривает здоровье как состояние полного физического, психического, психологического, физиологического, нравственного и социального благополучия, а не только отсутствие болезней. Формирование здорового образа жизни сегодня – актуальная тема для всех, будь то взрослые или дети, ученики начальной школы или студенты. Молодые люди должны иметь высокий жизненный статус, направленный на сохранение здоровья. Говоря о молодом поколении, следует отметить, что, несмотря на активную пропаганду здорового образа жизни в последние годы, далеко не все следуют этой норме. Ведь каждый человек сам творец своего здоровья, за которое надо бороться. На сегодняшний день, к сожалению, многие молодые люди не соблюдают самых простейших правил и норм здорового образа жизни.