#3, 2023

ПЕДАГОГИКА

    Абдыгазиева Н.К.,
СОВРЕМЕННОЕ СОСТОЯНИЕ КОММУНИКАТИВНОГО ЛИДЕРСТВА В ВУЗЕ
Страницы:7-10      Язык:  lorem    DOI:10.33514/1694-7851-2023-3-7-10

В данной статье рассмотрена роль коммуникативного лидерства, как педагогическая проблема в решении проблем обучения и воспитания в высшей школе. Обосновала актуальность проблемы формирования коммуникативного лидерства, выявила определенные недочёты в решении обозначенной проблемы, проанализировала содержание дисциплин специальности «Русский язык и литература» и выявила их педагогический потенциал в формировании коммуникативного лидерства будущих педагогов.

Полный текст

    Алимова Д.Х.,
ФОРМИРОВАНИЕ МЕЖКУЛЬТУРНОЙ КОМПЕТЕНЦИИ УЧАЩИХСЯ В ПРОЦЕССЕ ОБУЧЕНИЯ РУССКОМУ ЯЗЫКУ КАК ИНОСТРАННОМУ
Страницы:11-15      Язык:  lorem    DOI:10.33514/1694-7851-2023-3-11-15

В данной статье даны методические рекомендации по совершенствованию содержания преподавания русского языка и литературы в формировании межкультурной коммуникации учащихся, патриотических, интернациональных чувств, уважения к традициям и духовно-эстетическому наследию разных народов и цивилизаций.

Полный текст

    Байбосова Д.К.,
КЫРГЫЗ ТИЛИН ЭТНОПЕДАГОГИКАЛЫК НЕГИЗДЕ ОКУТУУДА СТУДЕНТТЕРДИН БИЛИМ, ЫКМА, БИЛГИЧТИКТЕРИН БААЛООНУН ТҮРЛӨРҮ, ТИПТЕРИ ЖАНА ФОРМАЛАРЫ
Страницы:15-21      Язык:  lorem    DOI:10.33514/1694-7851-2023-3-15-21

Бул макалада жалпы билим берүүчү мекемелерде кыргыз тилин этнопедагогикалык негизде окутуудагы баалоонун түрлөрү, типтери, формалары, баалоонун модели, тестти баалоо, оозеки жоопту баалоо жана жазуу жумуштарынын түрлөрүн баалоонун типтери, түрлөрү, формалары жана  чен-өлчөмдөрү  тууралуу методикалык сунуштар жана  пикирлер баяндалды

Полный текст

    Калдыбаева А.Т., Батиров А.Р.,
ЭЛДИК ЭПОСТОРДУН НЕГИЗИНДЕ БАЛДАРДЫ ПАТРИОТТУК ТАРБИЯЛОО БОЮНЧА ИЗИЛДӨӨНҮН МЕТОДДОРУ
Страницы:21-28      Язык:  lorem    DOI:10.33514/1694-7851-2023-3-21-28

Кыргыз элинин эпикалык мурастарын азыркы мектепте окуучуларды патриоттук тарбиялоодо пайдалануу көп тармактуу изилдөөнү талап кылат. Биздин бул макала мына ушундай изилдөөнүн методдорун көрсөтөт. Айрым методдордун (контент-анализ, структуралык-семиотикалык анализ, герменевтикалык метод) кандайча пайдаланылгандыгы макалада чагылдырылат. Илимий булактарды пайдалануу, этнопедагогикалык факт жана материалдарды тандоо, аларды системага салуу жана синтездөө, мамлекеттик жана өкмөттүк токтомдорду, мыйзамдарды, мектеп документтерин, окуу программалары, окуу китептерин ж. б. окуу куралдарын үйрөнүү; мугалимдердин, тарбиячылардын иш-тажрыйбаларын жыйноо жана аларды жалпылоо ж. б. методдорду кандайча колдонгондугубуз тууралуу конкреттүү маалыматтар берилет. Макаланын актуалдуулугу мектептерде патриоттук тарбия түшүнүгү кыргыз этнопедагогикасы менен байланыштуу каралгандыгында. Макалада айтылган ойлор этнопедагогикалык багытта изилдөө жүргүзгөндөр жана мектептеги тарбия иштерин жүргүзүүчүлөр үчүн пайдалуу болот.

Полный текст

    Батиров А.Р.,
ЭЛДИК ООЗЕКИ ЧЫГАРМАЛАРДЫ МЕКТЕПТЕРДЕ ОКУТУУНУН МАЗМУНУ ЖАНА КОМПОНЕНТТЕРИ
Страницы:28-36      Язык:  lorem    DOI:10.33514/1694-7851-2023-3-28-36

Кыргыз элинин фольклору мектептерде окутуу жүргүзүлө баштагандан тартып эле үйрөнүлүп келет. Алардын тектик, жанрдык, тематикалык көп түрдүүлүгү эске алынат. Эң көп саат эпосторго бөлүнгөн. Макалада элдик чыгармаларды окутуу процессинде окуучуларды патриоттук тарбиялоо боюнча мамлекеттик жана өкмөттүн документтер жана фольклордук чыгармалардын аталыштары көрсөтүлөт. Макаланын актуалдуулугу мектептерде патриоттук тарбия түшүнүгү кыргыз адабияты предмети менен байланыштуу каралгандыгында. Макалада айтылган ойлор этнопедагогикалык багытта изилдөө жүргүзгөндөр жана мектептеги тарбия иштерин жүргүзүүчүлөр үчүн пайдалуу болот. 

Полный текст

    Буряченко Т.И., Буряченко Е.С.,
РАБОТА С ХУДОЖЕСТВЕННЫМИ ТЕКСТАМИ Ч. Т. АЙТМАТОВА НА ЗАНЯТИЯХ ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУ КАК СРЕДСТВО ВОСПИТАНИЯ ПАТРИОТИЗМА
Страницы:36-40      Язык:  lorem    DOI:10.33514/1694-7851-2023-3-36-40

Статья посвящена работес художественными текстами по произведениям Ч. Айтматова на занятиях по русскому языку. Такая работа дает учащимся не только возможность разобрать их с точки зрения лингвистики, но и погрузиться в красивый мир литературы, который формирует патриотические чувства, развивает любовь к родине и осознание национальных ценностей.

Полный текст

    Буряченко Т.И., Буряченко Е.С.,
ЦИФРОВЫЕ ТЕХНОЛОГИИ НА ЗАНЯТИЯХ РУССКОГО ЯЗЫКА КАК НЕРОДНОГО: ПРЕИМУЩЕСТВА И ВОЗМОЖНОСТИ
Страницы:40-45      Язык:  lorem    DOI:10.33514/1694-7851-2023-3-40-45

Цифровые технологии стали неотъемлемой частью нашей повседневной жизни, они значительно изменили многие сферы, включая образование. Русский язык, как один из важнейших языков мира, также был затронут этими изменениями. В данной статье мы рассмотрим преимущества и возможности использования цифровых технологий на занятиях русского языка как неродного.

Полный текст

    Красников А.А.,
АНАЛИЗ ТЕКСТА С ПРИМЕНЕНИЕМ ФУНКЦИОНАЛЬНОЙ ГРАММАТИКИ ПРИ ИЗУЧЕНИИ КЫРГЫЗСКОГО ЯЗЫКА КАК НЕ РОДНОГО
Страницы:45-56      Язык:  lorem    DOI:10.33514/1694-7851-2023-3-45-56

Кыргызский язык имеет ряд особенностей, связанных с образованиемсловисловосочетанийприпомощиагглютинирования(отлат.agglutinatio— «приклеивание, склеивание») корня или основы слова с аффиксами, которые имеютграмматическое значение, а также ограничивают или уточняют значение корневойосновыслова,тоестьимеютдеривационноезначение.Вкыргызскомязыкесочетаниеаффиксовводнойсловоформепозволяетсоздаватьобразвещественногоиличувственногоплана,чтопозволяетвосприниматьокружающиймирснеобычного ракурса, с особым цветовым и эмоциональным насыщением. Пониманиеданного механизма возможно только в результате усвоения функциональной роликаждого аффикса, правил их взаимодействия между собой, а также связей целевыхустановокречис формойеё(речи)выражения.

Особое значение при изучении языка как не родного имеет, в том числе, уровеньподготовки учащегося к восприятию информации на другом языке. Поэтому дляполучениянаивысшихрезультатовобученияязыкукаждыйучебныйматериалдолженпроходитьанализнапредметегосложности.Структуракыргызскогоязыкапозволяетпроводитьтакойанализнауровнеоценкиграмматическойсложности текстов с применением морфемного разбора словоформ и выделениягрупп аффиксов,выполняющихопределённуюграмматическуюзадачу.

Полный текст

    Кырбашова М.Т., Абдыкеримова А.Ш., Кубатбекова Г.К.,
ЖОГОРКУ КЛАССТЫН ОКУУЧУЛАРЫНЫН КЕСИПТИК БАГЫТ АЛУУСУНДАГЫ БИОЛОГИЯ САБАГЫНЫН МYМКYНЧYЛYКТϴРY
Страницы:56-67      Язык:  lorem    DOI:10.33514/1694-7851-2023-3-56-67

.Макалада биология сабагындагы жогорку класстын окуучуларынын кесиптик багыт маселелери талкууланат. 2021-2040-жылдарга Кыргыз Республикасында билим берүүнү өнүктүрүү программасында сапаттуу жана атаандаштыкка жөндөмдүү билим берүүнү өнүктүрүүгө артыкчылык берилет, ал эмгек рыногунда суроо-талапка ээ болуу үчүн жоопкерчиликти өзүнө алууга жөндөмдүү адамды калыптандырат. Демек, эмгек рыногунда өсүп жаткан атаандаштыктын шартында ар бир билим берүү мекемеси заманбап талаптарга жооп берген, зарыл болгон билим деңгээлине жана практикалык көндүмдөргө, жалпы жана кесиптик компетенцияларга ээ сапаттуу адистерди даярдоого кызыкдар болот. Ошол эле учурда билим берүү процесси түздөн-түз окуучулардын кесиптик багытына, окуучунун таанып-билʏʏчʏлʏк  өз алдынчалыгын натыйжалуу калыптандырууга, кесиптик компетенттүүлүктүн жогорку деңгээлин калыптандыруучу инсандын эң маанилүү сапаттарынын бирине көз каранды. Макалада авторлор орто мектептерде жогорку класстын окуучуларын кесиптик багыттоо максатында биология сабагынын активдүү формаларын системалуу колдонуу аркылуу жогорку класстын окуучуларын кесипке багыттоо процессине жана кесиптик инсандын эң маанилүү сапаттарынын бири  таанып-билʏʏчʏлʏк өз алдынчалыгынын калыптанышына натыйжалуу таасир эте тургандыгын тастыкташат.

Полный текст

    Кырбашова М.Т., Ниязова Н.Д., Замирбек кызы А.З.,
БИОЛОГИЯ САБАГЫНЫН ЖОГОРКУ КАССТЫН ОКУУЧУЛАРЫНДА КЕСИПТИК ϴЗYН-ϴЗY АНЫКТООСУН КАЛЫПТАНДЫРУУДАГЫ РОЛУ
Страницы:67-75      Язык:  lorem    DOI:10.33514/1694-7851-2023-3-67-75

Макалада жалпы билим берүү мектебинин жогорку классынын окуучуларынын  кесиптик  өзүн-өзү аныктоосундагы биология сабагынын ролу каралат. Макалада жогорку класстын окуучуларынын кесипти өзүн-өзү аныктоосу  боюнча изилдөө иши сүрөттөлөт. Окуу жылында мектеп биологиясынын  алкагында жогорку класстын окуучуларына биология предметине  багытталган кесиптердин курсу сунушталган Бул изилдөө макаланын авторлоруна жогорку класстарда кесиптик өзүн-өзү аныктоонун педагогикалык шарттарын пландуу  жана системалуу түрдө ишке ашыруу менен окуучулардын кесибин аң-сезимдүү тандоо мүмкүнчүлүгүн түзүүгө болот деген жыйынтыкка келүүгө мүмкүндүк берди.Демек, жогорку класстын окуучуларынын кесиптик өзүн-өзү аныктоосунда  биология сабагынын ролу өтө чоң.

Полный текст

    Молдошев А.М., Жакышова Б.Ш.,
ХИМИЯНЫ ОКУТУУДА КӨП ДЕҢГЭЭЛДҮҮ ОКУТУУ ТЕХНОЛОГИЯСЫН ИШКЕ АШЫРУУ
Страницы:75-81      Язык:  lorem    DOI:10.33514/1694-7851-2023-3-75-81

Бул макалада дифференцирлеп окутууну натыйжалуу ишке ашыруунун негизги шарттары каралган. Дифференцирлеп окутуунун негизги принциби-мазмундун татаалдыгын олуттуу түрдө төмөндөтпөстөн, мугалимдер тарабынан окуучуларга жардам берүүнү дифференцирлөө. Дифференцирленген окутууну уюштуруунун милдеттүү шарты – мугалимдин окуучулардын билим деңгээлин билүүсү жанаалардын таанып билүүчүлүк жөндөмдөрүн,  жекече жана типологиялык өзгөчөлүктөрүн өнүктүрүүсү. Дифференцирлеп окутууну ишке ашыруунун шарттары: дидактикалык материалдардын жетиштүү топтому (тапшырмалар, нускамалар ж. б.); мугалим тарабынан системалуу контролдоо жана окуучулардын окуу ишине баа берүү; окуучуларды таанып-билүү                 иш-аракеттеринин ыкмаларына аң-сезимдүү үйрөтүү.

Полный текст

    Мусаева В.И., Жаманкулова С.Б., Мукамбетова А...,
БАШТАЛГЫЧ МЕКТЕПТЕ КЫРГЫЗ ТИЛИН С. НААМАТОВДУН ИЛИМИЙ-МЕТОДИКАЛЫК МУРАСТАРЫНА ТАЯНУУ МЕНЕН ОКУТУУ
Страницы:81-91      Язык:  lorem    DOI:10.33514/1694-7851-2023-3-81-91

Бул макала  тилчи-окумуштуу, кыргыз тилинин методика илиминин негиздөөчүсү С.Нааматовдун илимий-методикалык жана педагогикалык мурастарына арналды. Аз жашаган өмүрүндө бир нечелеген илимий эмгектерди калтыргандыгы тууралуу буга чейинки жарыяланган материалдарга таянып, алардан шилтемелерди келтирүү менен окумуштуунун  кыргыз башталгыч   билим берүүсүн, кыргыз тилинин методика илимин негиздегендигин тастыктоого басым жасалды. 

Полный текст

    Сулайманова Ж.Н., Турганбаев А.К.,
ФОРМИРОВАНИЕ И РАЗВИТИЕ КРИТИЧЕСКОГО МЫШЛЕНИЯ УЧАЩИХСЯ
Страницы:91-96      Язык:  lorem    DOI:10.33514/1694-7851-2023-3-91-96

Успешность использования критического мышление в обучении, дает возможность ученикам размышлять, расширять свою логику и кругозор, воображать, представить изучаемый объект и как решать поставленных задач. В настоящее время внимание психологов, педагогов  высшей и средней школ, а так же ВУЗов привлекла идея развития критического мышления у школьников в связи с отсутствием самостоятельности, социальной направленности, и результативности мышления молодого поколения. В статье описано, что такое критическое мышление и как человек может мыслить критически в различных жизненных ситуациях.

Полный текст

    Сыдыгалиева Г.Д.,
МЕТОДЫ И ПРИЕМЫ КОММУНИКАТИВНОЙ НАПРАВЛЕННОСТИ ПРИ РАБОТЕ С ТЕКСТОМ ПО ПОВЕСТИ «ДЖАМИЛЯ» Ч. АЙТМАТОВА НА УРОКЕ РУССКОГО ЯЗЫКА
Страницы:100-108      Язык:  lorem    DOI:10.33514/1694-7851-2023-3-100-108

Статья посвящена проблеме коммуникативной работы с текстом по повести «Джамиля» Ч. Айтматова на занятии русского языка как неродного. В ней рассматривается система работы по использованию текста, представлены некоторые методические разработки.  На занятии русского языка показаны методы работы над процессом понимания текста, создавая коммуникативные речевые ситуации, побуждающие студентов к продуктивным высказываниям.

В статье были использованы методы и приемы коммуникативной работы с текстом с помощью словесного рисования, создавая портреты Джамили и Данияра. Портреты получились объемны, глубоки, интересны, с использованием различных материалов, сравнений, обобщений и выводов.

Полный текст

    Сыдыкова М.Б., Бектурова С.К.,
БАШТАЛГЫЧ КЛАССТАРДА МАТЕМАТИКА САБАГЫНДА КӨРСӨТМӨ КУРАЛДАРДЫ КОЛДОНУУ
Страницы:108-113      Язык:  lorem    DOI:10.33514/1694-7851-2023-3-108-113

Башталгыч математика сабагында көрсөтмө куралдарды колдонуу окуу процессин эффективдүү гана кылбастан, келечекте татаал математикалык түшүнүктөрдүн бекем пайдубалын түзөт. Математикалык көндүмдөрдү үйрөтүүдөн тышкары, бул куралдар математикага болгон кызыгууну жана колдоону жаратат, бул өз кезегинде узак мөөнөттүү билим берүүнүн өнүгүшүн колдойт.

Полный текст

    Хасанов Н.Б., Юбурова С.М., Алыбаева Т.К.,
ТЕКСТ-РАССУЖДЕНИЕ НА ЗАНЯТИЯХ РУССКОГО ЯЗЫКА В ПЕДАГОГИЧЕСКОМ ВУЗЕ
Страницы:113-121      Язык:  lorem    DOI:10.33514/1694-7851-2023-3-113-121

В статье рассматривается ход занятия по предлагаемому тексту об учителе. Остановимся на характеристике тех особенностей, которые непосредственно связаны с целью занятия. Для анализа текста авторы приводят текст “Слово об учителе”. Текст написан по типу рассуждения, так как в нем преобладают сложноподчиненные предложения с причинно-следственной связью между предикативными.

Отправной точкой рассуждения, его структурно-смысловым стержнем является конструкция именительного темы или представления,которая обусловливает построение текста, проявляющееся в наличии тематики зависимых компонентов (слов, словосочетаний). Акцентируя внимание на функционально-смысловом назначении именительного темы, по мнению авторов исследования такой подход к анализу художественного текста помогает обучаемых к анализу структурной и содержательной сторон текста.

Указанная особенность текста ориентирует преподавателя, с одной стороны, на выявление содержательного потенциала именительного темы и его развития в тексте, с другой – на рассмотрение такого функционально-смыслового типа речи, как рассуждение. Занятие позволит подвести студентов к порождению текста аналогичной модели.

Полный текст

    Чифчи Б...,
CAUSES OF DETACHMENT FROM NATURE IN SCHOOL-AGED CHILDREN: A COMPREHENSIVE EXAMINATION
Страницы:121-127      Язык:  lorem    DOI:10.33514/1694-7851-2023-3-121-127

This article critically examines the reasons behind the detachment of school-aged children from nature. Nature and children represent two dynamic and rapidly evolving facets of life, constituting phenomena that intimately influence each other at both micro and macro levels. As caregivers endeavor to bring forth and nurture their biological successors in the quest for a healthy upbringing, the safety of the world in which their heirs will dwell becomes a pressing question. In an era marked by global challenges such as war, migration, infectious diseases, natural disasters, climate change, water scarcity, food shortages, technology dependence, and obesity, the inquiry into the safety of the world is undeniably pertinent.

Полный текст

    Сулайманова Ж.Н., Абдыкалыкова Б.К.,
РАЗВИТИЕ ТВОРЧЕСКИХ СПОСОБНОСТЕЙ СТУДЕНТОВ ПРИ ИЗУЧЕНИИ ПРЕДМЕТОВ ПРОФИЛЬНОЙ ПОДГОТОВКИ
Страницы:96-100      Язык:  lorem    DOI:10.33514/1694-7851-2023-3-96-100

Статья направлена на развитие личности будущего специалиста с помощью творческой деятельности. Она способствует проявлению у будущего специалиста самодеятельности, самореализации, воплощению его собственных идей, которые направлены на создание нового.

Полный текст