Макалада спортчулар үчүн биологиялык баалуулугу жогорулаган продукциялардын мааниси   жөнүндө сөз болот.

Тамактануу татаал ырааттуу процесстердин жыйындысын камтыйт: азыктарды алуу, сиңирүү  жана ассимиляция. Тамактануу процесси тамак сиңирүү трактындагы азыктарды сиңирүү менен башталат. Ашказан ширесинин, уйку безинин жана ичке ичегидеги ферменттердин таасири астында белокторду аминокислоталарга, майларды май кислоталарына жана глицеринге, углеводдорду глюкозага, фруктозага жана галактозага ыдыратууга жардам берет. Күнүнө эки жолу күн сайын машыгуу, жогорку психикалык жана эмоционалдык стресс, иммундук системанын төмөндөшү, мелдештер учурундагы аба ырайынын жагымсыз шарттары спортчудан протеинди керектөө курсун эки эсеге көбөйтүүнү талап кылат, анткени алардын организминде бардык метаболизм процесстери өтө интенсивдүү болот. Белок азыктарынын жетишсиздиги акырындык менен организмдин көптөгөн функцияларынын бузулушуна алып келет: дене салмагынын азайышы, өсүү артта калуусу жана өндүрүмдүүлүктүн төмөндөшү. Тамак-аш азыктарынын биологиялык жана энергетикалык баалуулугу алардагы аш болумдуу заттардын курамы менен аныкталат.

Полный текст

Физикалык көнүгүүлөрдүн классификацияларынын кыйла көп саны ушул убакка чейин спорттун ар кандай түрлөрүн топторго жалпы бөлүштүрүү жок экенин көрсөтүп турат. Биздин оюбузча, бардык берилген классификациялар чыңалуу жана маалыматты иштеп чыгуунун өзгөчөлүктөрү сыяктуу маанилүү классификациялык белгилерди эске алган эмес. Дене көнүгүүлөрүнүн жетишээрлик көп сандагы классификациялары ушул убакка чейин спорттун ар кандай түрлөрүн топторго жалпы бөлүштүрүү жок экенин көрсөтүп турат. Маалыматтарды иштеп чыгуунун өзгөчөлүктөрүнө жараша дене тарбия көнүгүүлөрүн эки чоң топко бөлүүгө болот. Биринчиси, бардык күч түзүмдөрүн камтыган энергетикалык спорт. Акыр аягы, бул системалардын эффективдүүлүгүн жогорулатууда, адаптациялык факторго туруктуулукту жогорулатууда, компенсациялык адаптациялык мүмкүнчүлүктөрдү жогорулатууда көрүнөт. Организмдеги бул өзгөрүүлөр бир катар мүнөздөмөлөрдөн көз каранды болот: узактыгы, кубаттуулугу, циклдүүлүгү, глобалдуулугу, ж.б.  Бир катар окумуштуулар физикалык көнүгүүлөрдүн классификациясын физикалык активдүүлүктүн бир нече өзгөчөлүктөрүнө негиздешкен.

Полный текст

Макалада спортчулар үчүн туура тамактануу жөнүндө сөз болот. Спортто жогорку натыйжаларга жетүү үчүн спортчуга тийиш болгон тамактануунун талаптарын сакташ керек. Ар бир диета денени сактоо үчүн нормалдуу деп эсептелинбейт. Иштин түрүнө, физикалык активдүүлүккө, жашоо образына жана организмдин өзгөчөлүктөрүнө жараша күнүмдүк калорияны сактоо маанилүү. Ошондой эле майлардын, углеводдордун, белоктордун, витаминдердин, суунун, макро жана микроэлементтердин балансын сактоо зарыл. Энергияны чыгымдоо дененин салмагынан көз каранды. Ар кандай адамдардын энергия керектөөсүн салыштыруу үчүн, энергия керектөөнүн жалпы абсолюттук маанилерин эмес, дене салмагынын килограммына эсептелген салыштырмалуу маанилерди колдонуу сунушталат. Рациондун калориялуулугунун спортчунун энергияны сарптоосуна дал келиши машыгуунун жана мелдеш процесстеринин натыйжалуулугунун эң маанилүү шарттарынын бири болуп саналат.

Полный текст