Макала мектептеги билим берүүнүн туруктуу өнүгүү максаттарын ишке ашырууда сабак технологиясынын ролун изилдөөгө арналган. Туруктуу өнүгүүнү билим берүү процессине интеграциялоонун негизги аспектилери, окуучуларга экологиялык жактан таза жана ресурс үнөмдөөчү технологияларды өздөштүрүү мүмкүнчүлүгүн берген «Технология» предмети жана Туруктуу өнүгүү максаттарын (ТӨМ) мектепте технология сабагы аркылуу ишке ашыруу маселелери жана анын педагогикалык мүмкүнчүлүктөрү каралат. Технология сабагы окуучулардын экологиялык аң-сезимин, чыгармачыл ой жүгүртүүсүн жана эмгектик көндүмдөрүн өнүктүрүү үчүн уникалдуу платформа катары изилденет. Макалада ТӨМдүн негизги багыттары, анын ичинде ресурстарды үнөмдөө, айлана-чөйрөнү коргоо жана инновациялык чечимдерди колдонуу, сабактын мазмунуна жана практикалык иш-чараларга интеграциялоо жолдору сунушталат. Авторлор экологиялык жана социалдык маселелерди окуу процесстерине киргизүү боюнча методикалык сунуштарды жана үлгүлүү сабактарды талдап, практикалык мисалдарды келтиришкен. Ошондой эле окуучуларга глобалдык көйгөйлөр боюнча жоопкерчиликтүү мамилени калыптандыруу жана заманбап шарттарга ылайык адаптацияланууга жардам берүү баса белгиленет. Макала технология сабагы аркылуу ТӨМдүн ишке ашырылышынын маанилүүлүгүн баса белгилейт жана педагогдор үчүн практикалык мааниге ээ.Макалада мугалимдерге методикалык нускамалар жана сабактарда экологиялык жана социалдык темаларды колдонуу боюнча практикалык сунуштар берилет. Изилдөөнүн жыйынтыгында технология сабагы аркылуу окуучуларга дүйнөлүк көйгөйлөргө болгон жоопкерчиликтүү мамилени калыптандыруу жана жашоого керектүү көндүмдөрдү өнүктүрүү мүмкүнчүлүгү көрсөтүлгөн.

Полный текст

Макалада мектепке чейинки билим берүү педагогунун кесиптик компетенттүүлүгүнө карата заманбап талаптар талкууланат. Балдардын жаш жана жеке өзгөчөлүктөрүн билүү, заманбап билим берүү технологияларын колдонуу, коммуникациялык көндүмдөрдү жана жеке сапаттарды өнүктүрүүнү камтыган кесиптик даярдоонун негизги аспектилери камтылган.Маалыматтык-коммуникациялык сабаттуулуктун маанилүүлүгүнө жана үзгүлтүксүз кесиптик өсүү зарылчылыгына өзгөчө көңүл бурулат. Бул талаптарды окутуучулук ишмердүүлүктө ишке ашыруунун практикалык мисалдары келтирилген.

Полный текст

Макалада медициналык колледжде “Адамдын анатомиясы жана физиологиясы” предметтерин окутуу процессиндеги инновациялык методдорду колдонуу ыкмаларынын өзгөчөлүктөрү жөнүндө берилген. Кыргыз Республикасынын  кесиптик орто билим берүүнүн негизги милдеттери жана  келечектеги өз ишин мыкты билген кесипкөй адистерди даярдоого коюлган талаптар, предметтин орду, максаты жана милдеттери чагылдырылган. Ар бир профилдеги сааттын өлчөмү, анын окутуудагы иштелип чыккан окуу-методикалык иштемелерде берилген темаларды камтыган, өзгөштүрүү компетенциялары жана аны окутуунун методикасы каралган.  Колдонулган инновациялык методдордун, студенттердин өз алдынча иштерди аткаруу ыкмалары тууралуу жазылган. Топтук долбоорлор жана изилдөө иш-чаралары интерактивдүү окутуунун маанилүү компоненти, критикалык ой жүгүртүү жана сүйлөө көндүмдөрүн өнүктүрүү студенттер үчүн жардам бере тургандыгын баяндашат. Инновациялык окутуу ыкмалары кесиптик көндүмдөрдү өнүктүрүүгө жана студенттерди медицина тармагында компетенттүү адисти даярдоо экендигин баса көрсөтүшкөн. 

Полный текст

Бул макалада накыл кептердин окуучулардын сөз байлыгын, аң-сезимин өстүрүүдөгү, тарбия, билим берүүдөгү орду, ролу тууралуу маселелерди иликтөөгө аракеттер жасалды. Сөз байлыгы – бул адам маанисин билип, өз кебинде колдонгон сөздөрдүн топтому. Баарыбызга белгилүү болгондой, накыл кептердин эзелтеден бери эле тарбиялык мааниси зор, эстеп калууга жеңил жана грамматикалык жактан ийкемдүү болгондуктан, тил үйрөнүүдө, окуучулардын сөз байлыгын өстүрүүдө аларды орду менен колдонуу жакшы натыйжаларды берет.

Азыркы учурда таалим-тарбия берүүдө фольклорго болгон өзгөчө мамиле, ага байма-бай кайрылуу абдан маанилүү. Фольклордун дидактикалык табияты тууралуу айтылган аныктама-түшүндүрмөлөрдү башталгыч мектептин мугалимдери терең өздөштүрүп, сабакта орундуу жана натыйжалуу колдонууга алдын-ала даярдык көрүп алышы зарыл деп эсептейбиз.Ошондой эле макалдар, накыл кептерди окутуп жатканда окуучулардын жаш өзгөчөлүгүнө, деңгээлине жараша колдонууга болот. Окутуу процессинде окуучулардын пассивдүү да, активдүү да сөз байлыктарын өстүрүүгө өзгөчө көңүл буруу зарыл. Сөз байлыгы сөздүн маанисин түшүндүрүүнүн, жаңы сөздөрдү оозеки кеп менен жазууда да колдонуунун натыйжасында өркүндөйт.Кыргыз элинде таалим-тарбиялык маанидеги көптөгөн макалдар, накыл кептер бар. Биздин оюбузча, окутуу процессинде дал ушул сыяктуу мазмуну түпкү философиясы терең макалдарды колдонуу өзгөчө зарыл жана башталгыч мектептин окуучуларынын сөз байлыгын өстүрүүдө максатка ылайыктуу.

Полный текст

Статья посвящена актуальной теме духовно-нравственного воспитания молодежи в контексте современного образования. В условиях быстрого развития технологий и глобализации ценностей вопросы воспитания духовно зрелых и нравственно ориентированных личностей становятся важным аспектом образовательного процесса. В статье рассматриваются теоретические основы духовно-нравственного воспитания, его роль в формировании у молодежи ценностей, моральных принципов, социальной ответственности и способности принимать осознанные этические решения. Оцениваются современные подходы к внедрению духовно-нравственного воспитания в школьную и вузовскую практику, а также влияние культурных, религиозных и философских традиций на воспитание подрастающего поколения. Особое внимание уделяется интеграции духовных и моральных ценностей в образовательные программы, а также роль педагогов и родителей в процессе формирования нравственных ориентиров у молодежи. Автор подчеркивает важность развития личности, способной активно участвовать в жизни общества, ориентируясь на принципы честности, уважения, толерантности и ответственности, что способствует не только личностному росту, но и укреплению социальной гармонии и стабильности в обществе.

Полный текст

В условиях цифровизации образования психологическое сопровождение учащихся приобретает особое значение для поддержания их учебной мотивации. Данное исследование анализирует влияние психологической поддержки на мотивацию школьников в цифровой среде. Основываясь на фундаментальных теоретических подходах Маслоу, Райана и Деси, а также на международных исследованиях из Германии, Великобритании, США и других стран с развитой цифровизацией, установлено, что психологическая поддержка через цифровые платформы способствует повышению вовлечённости учащихся, снижению уровня стресса и улучшению академических результатов. Методология нашего исследования включает качественный анализ актуальных источников с акцентом на региональные особенности. Результаты подтверждают необходимость интеграции психологической помощи в цифровое обучение и разработки специализированных программ и инструментов. После нами выявлены проблемные аспекты, связанные с доступностью поддержки и подготовкой специалистов. Выводы подчёркивают, что психологическое сопровождение должно стать неотъемлемой частью цифрового образовательного процесса для обеспечения высокого уровня мотивации и успешности учащихся.

Полный текст

В статье рассматривается использование цифровых технологий и искусственного интеллекта (ИИ) в образовательном процессе для повышения экологической осведомленности среди учащихся. Авторы делятся опытом создания видеоуроков: дефмонстрируют пошаговое руководство по их созданию. Основное внимание уделяется созданию инновационных видеоуроков о вреде пластика, которые поддерживают принципы зеленой экономики и устойчивого развития. Описаны ключевые аспекты проблемы пластикового загрязнения, его влияние на экосистемы и здоровье человека, а также представлены практические рекомендации по сокращению использования пластика. Подчёркивается важность применения ИИ для разработки персонализированных, интерактивных и визуально привлекательных видеоуроков, адаптированных для разных возрастных групп и способствующих вовлечению аудитории через современные методы обучения. Такие видеоуроки поддерживают принципы «зелёной» экономики и устойчивого развития, повышают экологическую грамотность и способствуют вовлечению аудитории, делая процесс обучения современным и эффективным.

Полный текст

в статье рассматривается становление и развитие системы высшего специального профессионального образования в Кыргызстане. Открытие отделения дефектологии, ее рост, развитие и преобразования; какие преподаватели стояли у истоков подготовки кадров учителей-дефектологов для нашей республики; как и когда открывались специальности: «олигофренопедагогика», «сурдопедагогика», «логопедия», «клиническая психология», магистратура «специальная педагогика». Описывается 40-летней опыт работы кафедры специальной педагогики и психокоррекции во всех аспектах: организационная, учебная, учебно-методическая, научная, воспитательная, международное сотрудничество, связь со специальными общеобразовательными организациями, организация и проведение курсов повышения квалификации для педагогов специальных дошкольных общеобразовательных организаций, специальных школ, школ-интернатов и многое другое. Помимо этого, в статье подробно излагается какие преобразования происходили за этот сорокалетний период существования кафедры.

Полный текст

Ийрим класстан тышкаркы иштердин негизги формасы болуп саналат Макалада физика боюнча класстан тышкаркы иштердеги физикалык ийримдердин мааниси талкууланат. Авторлор кружоктордун ишинин максаттарын, формаларын жана мазмунун кеңири талдап, мектеп окуучуларынын физикага болгон кызыгуусун арттырууда, өз алдынча иштөө көндүмдөрүн калыптандырууда жана илимий изилдөөнүн элементтерин киргизүүдө алардын негизги ролун баса белгилешет.

Кружоктордун ар кандай түрлөрүнө (физикалык, техникалык жана физикалык-техникалык) өзгөчө көңүл бурулуп, алардын студенттерге кесиптик багыт берүүгө, алардын чыгармачылык жана илимий потенциалын өнүктүрүүгө кошкон салымына өзгөчө көңүл бурулат. Окуучулардын жекече жендемдуулугун жана кызыгуусун эске алуу менен ийримдик иштерди уюштуруунун методикалык жолдору да ачыл-ган.

Иш класстан тышкаркы иштердин эффективдүүлүгүн жогорулатууга жана мектеп окуучуларын кызыктуу жана практикага багытталган тапшырмалар аркылуу физика сабагына тартууга умтулган мугалимдер үчүн актуалдуу.

Полный текст

Макалада жаратылышты коргоодо мектеп окуучуларынын класстан тышкаркы иш-аракеттерин ишке ашырууда негизги жардамчы болгон экологиялык билим берүүнүн негизги түшүнүктөрү берилген. Мугалимдин иш-аракети кызыгуу менен окуган, өз жашоосун уюштура алган, узак мөөнөттүү жана кыска мөөнөттүү келечекти аныктаган, керектүү ресурстарды таап жана тарта алган, иш планын түзгөн жана баалаган окуучунун инсандыгын калыптандырууга жана тарбиялоого багытталган. максатына жеттиби. Окуучулардын экологиялык маданияттын негиздерин үйрөнүү процессин оптималдаштырууга негизделген мектепте экологиялык билим берүү жана тарбиялоо. Экологиялык билим берүү экологиялык маданиятты өнүктүрүү үчүн технологияларды колдонууда жана экологиялык маселелер менен сиңген класстан тышкаркы иш-чаралардын бир бөлүгү болуп саналат. Мектепте экология боюнча класстан тышкаркы иштерди ишке ашыруунун негизги элементтери жана аспектилери, ошондой эле аны өнүктүрүүгө багытталган иш-чаралардын абалына талдоо берилген. Проблемалар жана аларды чечүү жолдору, бизди курчап турган дүйнө, жаратылыш дүйнөсү жана ага болгон баалуулук мамилеси жөнүндө билимге ээ болуу окуучуларга тарбиялык таасирин тийгизет жана класстан тышкаркы иштердин олуттуу бөлүгүн түзөт.

Полный текст

В статье рассматривается роль цифровых образовательных ресурсов и их влияние на развитие учащихся. Раскрывается признание качества образования, полученного с применением информационно-коммуникационных технологий, цифровой образовательной среды, цифровых образовательных ресурсов, а также цифровой грамотности участников образовательного процесса. В современных стратегических планах и программах системы образования неоднократно определяется как цель достижения устойчивого развития системы образования - цифровизация образования. В статье также раскрывается практическая деятельность государства для реализации данной цели. Однако возникшие условия показали, существования ряда проблем в виде слабого формирования цифровой образовательной среды, цифровых образовательных ресурсов и недостаточной цифровой грамотности участников образовательного процесса, которые могли бы разрешиться при ориентации на совершенствование цифровых материально-технических и учебно-методических ресурсов и повышения цифровой грамотности педагогов.

Полный текст

Макалада окутуунун методдорун колдонуп математика сабагын өткөрүү технологиясыкаралат. Окутуу технологиясы окутуу процессинин жалпы бөлүктөрүн башкарууга негизделет. Окуучулар терең билим, бекем билгичтикке ээ болуу үчүн окутуу методдорунан гана эмес, окууну уюштуруунун формасынан да көз каранды болот. Сабактын коюлган максатка жетүүсү, окуучулардын толук кандуу түшүнүшү, окуучуларга жугумдуулугу, сабактын үзүрлүү болушу, сабактын башталышына  байланыштуу экендигин педагогдор, методисттер, психологдор, окумуштуулар тастыкташкан. Эң алгач окуучулардан күтүлүүчү жыйынтыктар долбоорлонуп берилет, ошого ылайык максаттар коюлат, андан кийин максатка жетүү методикасы изделип баштайт. Ошентип, педагогикалык технологияны долбоорлоп пландагандан кийин гана педагогикалык процессти ишке ашыруу керек. Көпчүлүк учурда “технология” термини менен “методика” терминин бир эле процессти түшүндүрөт деп айтышат. Бирок чындыгына келгенде “технология” термини “методика” термининен айырмаланат: методикада максат жалпыланып коюлат  (теманы түшүндүрүү, маселе, мисал чыгарууга үйрөтүү ж.у.с.) да, жыйынтыгын текшерүү татаалыраак болот. Ал эми технологияда окуучуларды “билет” “формуланы жаза алат”, “аны колдонуп мисал иштөөнү билет”, ”аныктаманы айтып бере алат” деген конкреттүү сөздөр менен көрсөтүлөт. Ошондой эле бул макалада математиканы окутуу методдорун классификациялоо жана математиканы окутуунун заманбап технологиялары кыскача баяндалат.

Полный текст

Статья посвящена исследованию характерных черт педагогического образования, которое осуществляется в условиях современного высшего учебного заведения. Рассмотрены важные аспекты теоретической подготовки с практическим освоением педагогических навыков. Особое внимание уделяется актуальным вопросам и методам обучения, а также использованию преимуществ технологий в образовательной деятельности университетов. В работе проводится анализ факторов, влияющих на качество профессионального образования педагогов, и определяются пути с последующим процессом. Также изучаются возможности традиционных и современных форм подготовки специалистов с целью повышения эффективности педагогического образования и соответствия его требованиям. Университетское педагогическое образование представляет собой уникальный процесс подготовки специалистов, сочетающий в себе теоретическую и практическую компоненты обучения. Оно направлено на методы будущих педагогов, основанные на знаниях, профессиональных навыках и личностных качествах, необходимых для успешной деятельности в образах.

Полный текст

This article highlights the role of management in the popularization of physical education and sports. The main principles of management that help attract the population to a healthy lifestyle are considered. Particular attention is paid to modern management methods that allow for the effective organization of sports events and the promotion of healthy habits among the population. The article also analyzes best practices from various regions demonstrating the successful application of management technologies in sports. The conducted studies show that competent management can increase interest in physical activity and strengthen public health. Recommendations for the use of digital tools for organizing and promoting sports events are offered. The ways of cooperation between public and private structures in the field of sports are considered.

        The results of the study emphasize the need to develop competencies in the field of sports management to achieve sustainable results.

Полный текст

Волейболдо чабуул жасоону үйрөнүү команданын чабуул аракеттеринин эффективдүүлүгүн аныктоочу даярдыктын маанилүү этабы болуп саналат. Чабуулчу сокку оюнчудан кыймылдардын жогорку координациясын, физикалык даярдыгын жана техниканы аткарууда тактыкты талап кылат. Машыгуу туура позицияны жана чуркоону өздөштүрүүдөн башталат. Оюнчулар эки же үч баскычтуу ыкманын ритмин үйрөнүшөт, ал бир секирикти аяктоо үчүн жылмакай ылдамданууну жана түртүүнү камтыйт. Бул этапта өзгөчө көңүл буттун, дененин жана колдун абалына бурулат, бул чабуулду ийгиликтүү аяктоо үчүн негиз түзөт. Кийинки этап селкинчек техникасына жана топ менен байланышка багытталган. Колдун жана манжалардын туура абалы, ошондой эле топту так уруу ага максималдуу күч жана берилген багытты берүүгө мүмкүндүк берет. Бул элементтерди көнүгүү үчүн интенсивдүүлүгүн акырындык менен жогорулатуу менен этап-этабы менен көнүгүүлөр колдонулат. Машыктыруучунун көзөмөлү негизги болуп саналат: каталарды оңдоо жана үзгүлтүксүз пикир билдирүү оюнчуларга техникасын жакшыртууга жардам берет. Акырындык менен көнүгүүлөр, анын ичинде оюн кырдаалы татаалдашып, көндүмдөрдү реалдуу шарттарга ылайыкташтырууга мүмкүндүк берет. Чабуул соккусун системалуу даярдоо физикалык даярдыгын жакшыртат, аракеттерге ишенимди өрчүтөт жана жалпы оюндун деңгээлин жогорулатып, команданы натыйжалуураак кылат.

Полный текст

Макалада башталгыч мектепте математикадан тексттүү маселелерин чыгарууда колдонулуучу ар кандай методикалык ыкмалар талкууланат. Тапшырма үстүндө иштөөнүн бир нече конкреттүү мисалдары такталды. Сунушталган объектилердин, сюжеттин жана көмөкчү моделдин негизиндеги техникалар келтирилген.  Текстүү маселени түзүүнүн схемалары каралат. Текстүү маселелерди чыгаруу процессинде кенже мектеп окуучулары үчүн иштөөнүн ар кандай формаларын колдонуунун мисалдары берилди. Маселени чыгаруу жалпы жөндөмдүүлүгү адам (субъект) бейтааныш маселени чыгарууда көрүнөт, б.а. бул түрдөгү маселе, анын чыгаруу ыкмасы чечүүчүгө белгисиз. Маселени чыгаруу жалпы жөндөмдүүлүгүн калыптандырууда изилдөөнүн предмети жана маселелерди чыгаруу процессин окутуунун негизги мазмуну болуп маселелерди чыгаруунун методдору жана ыкмалары, ар бир этапты жана бүтүндөй чыгаруу процессин ишке ашырууга жардам берген ыкмалар саналат. Тексттүү маселенин үстүндө иштөөнүн каралып жаткан методдору бир топ ар түрдүү, бирок алар негизинен билим деңгээли ортодон жогору болгон окуучулар үчүн иштелип чыккан деген тыянак чыгарылды.

Полный текст

Статья посвящена исследованию актуальной темы интеграции элементов национальной культуры в процесс преподавания предмета «Технология». Автор акцентирует внимание на важности сохранения культурных традиций через образовательную деятельность и их влиянии на развитие у школьников уважения к национальному наследию. В работе рассматриваются педагогические подходы и методики, способствующие гармоничному сочетанию традиционных технологий с современными образовательными стандартами.

Основное внимание уделено разработке практико-ориентированных заданий, таких как создание изделий декоративно-прикладного искусства, использование национальных орнаментов в дизайне, изучение традиционных ремесел и их адаптация к условиям современного обучения.

Результаты исследования подтверждают, что внедрение элементов национальной культуры в преподавание способствует формированию у учащихся не только технологических, но и культурологических, эстетических и творческих компетенций. Предложенные методы могут быть полезны для преподавателей предмета «Технология» в школах, стремящихся к созданию образовательной среды, в которой национальная идентичность сочетается с инновационным подходом к обучению.

Полный текст

Начальная школа очень важное звено в обучении и воспитанию ребенка. В этот период формируются основные умения и навыки, которые в дальнейшем будут совершенствоваться.

В данной статье рассматриваются особенности работы со сказкой на уроках литературного чтения в начальных классах, отмечается роль сказки в формировании детского мышления и умственного развития, предлагаются способы обучения сказке в условиях конкурирования со смартфонами за внимание учащихся. Результатом активной работы с текстом и и развития критического и креативного мышления у детей должно искоренить репродуктивный, информативный характер уроков чтения. 

Цель исследования: разработка методических рекомендаций по формированию умений у младших школьников навыков вдумчивого чтения, а также привлечения интереса к чтению младших школьников.

Объект и предмет исследования:русские литературные сказки. Методы исследования: теоретический и педагогическое наблюдение – исследование трудов по методике обучения чтению и исследование непосредственной работы с обучающимися.

Полный текст

Бул макала кыргыз элинин улуттук баалуулугу – комуз тууралуу кеңири маалымат берет. Комуздун жаралуу тарыхы, анын маданияттагы орду жана кыргыз турмушундагы мааниси терең талдоого алынган. Автор комуздун келип чыгышын ар кандай уламыштар, тарыхый фактылар жана маданий контекст аркылуу түшүндүрөт. Ошондой эле, белгилүү комузчулардын чыгармачылык жолу, алардын улуттук маданиятка кошкон салымы жана эл арасында таанымал болгон классикалык күүлөр баяндалат. Комуздун түзүлүшү, анын уникалдуу үнү жана колдонуунун өзгөчөлүктөрү кеңири сүрөттөлөт. Макалада комузду улуттук баалуулук катары жаш муундарга үйрөтүү ыкмалары жана анын билим берүү процессиндеги мааниси изилденет. Улуттук аспапты сактоо жана өнүктүрүү менен бирге, аны дүйнөлүк аренага жайылтуу боюнча сунуштар берилет, бул улуттук маданиятты даңазалоого чоң салым кошот.

Полный текст

В изобразительном искусстве Кыргызстана наряду с такими художниками как С. А. Чуйков, Г. Айтиев, В. В. Образцов, О.М. Мануилова, у истоков кыргызского изобразительного искусства определенное место принадлежит Лидии Александровне Ильиной -  талантливому художнику, графику, которая внесла огромный вклад в развитие книжной и станковой графики нашей Республики.  Л. Ильина была направлена в Кыргызстан Комитетом по делам искусств в 1939 году. Больше полу века Ильина прожила в Кыргызстане. Огромное количество графических работ, приобретенных музеем изобразительных искусств им. Г. Айтиева, иллюстрации книг,свидетельствуют о том, на сколько глубоко полюбила она эту страну.  Ей удалось создать искренние, эмоциональные, поэтические образы природы, человека.   Статья посвящена изучению одной из многих сторон её творчества – созданию графического образа кыргызской женщины. Образа кыргызской женщины - труженицы, женщины – матери в синтезе с кыргызской природой. Глядя на гравюры  Ильиной начинаешь восхищаться этим величественным краем, с его гордым, трудолюбивым народом.

Полный текст

Макалада текстте колдонулган вербалдык эмес каражаттар, ымдоо-жаӊсоолор, ишаараттар, андагы ар кыл интонациялар, алардын табияты, туюндурган маанилери, текстте мазмун туюндуруу кызматы, “улутунуу”, “үшкүрүнүү”, “тамагын жасоо” сыяктуу тилдик эмес үн угумдарынын өз орду, контекстте туюндурган өзгөчө маанилери, көп маанилүү табияты конкреттүү контекстте иликтөөгө алынып, аталган маселелерди окутуу ык-амалдары баяндалды. Вербалдык эмес каражаттар колдонулган тексттин мазмуну иликтөөгө алынды. Тексттеги вербалдык эмес каражаттардын аткарган кызматын, семантика-функционалдык өзгөчөлүгүн эске алуу менен ар түрдүү көнүгүүлөрдү иштөө, маалымат алмашуунун бирдиги катары текстте тилдик эмес каражаттардын табият-өзгөчөлүктөрүнө маани берүү, текстте колдонулган тилдик эмес каражаттардын семантикалык катмарларына иликтөө жүргүзүү маселелери каралды. Ошондой эле студенттердин ой жүгүртүүсүн, ар тараптуу, көп кырдуу жагдайларды эске алып, ой жүгүртө билүү көндүмдөрүн өнүктүрүүнүн ыкмалары, текстте тилдик эмес каражаттардын табият-өзгөчөлүктөрүн, семантикалык катмарларын аныктоонун жол-жоболорусунушталды.

Полный текст

Изилдөөнүн темасы кыргыздардын улуттук маданиятынын контекстинде математиканын интеграциясына арналып, салттуу турак жай – боз үйгө өзгөчө басым жасалат. Иштин максаты – боз үйдү курууда белгиленген принциптердин негизинде жана аларды улуттук баалуулуктар менен байланыштырып, окуу жайларында математиканы окутуу боюнча усулдук сунуштарды иштеп чыгуу. Боз үй кыргыз маданиятынын символу катары геометриянын, пропорционалдыктын жана симметриянын элементтерин камтыйт, алар окуучулардын билим алуусу үчүн негиз боло алат. Маанилүү аспект бул билимди математика сабагында колдонуу болуп саналат, бул инженердик ой жүгүртүүнүн калыптанышына гана эмес, маданий мурастарды урматтоону күчөтүүгө да салым кошот. Мындан тышкары, изилдөөдө заманбап техникалык билим берүүнүн контекстинде жаратылыш менен гармония жана коллективизм сыяктуу салттуу баалуулуктардын маанилүүлүгүнө басым жасалат. Иштин натыйжалары окуучулардын билим алуусунда математикалык жана маданий аспектилерди байланыштырган инновациялык билим берүү программаларын түзүү үчүн пайдаланылышы мүмкүн.

Полный текст

Макалада Кыргызстандагы 1990-жылдардагы билим берүү тармагынын абалы каралды. Өзгөчө СССРдин кулашы менен  Кыргыз Республикасы көз карандысыздыкка ээ болгону менен көптөгөн кыйынчылыктарды башынан өткөргөндүгү, билим берүү тармагын жаңы реформаларга муктаж болгондугу жана анын кандай чечилгендиги берилди. Кыргыз Республикасынын эгемендүүлүккө ээ болгондон тарта билим берүү тармагындагы улуттук идентүүлүктү калыптандыруу, ченемдик-укуктук актыларды кайрадан иштеп чыгуу жана аларды конституцияга, дүйнөлүк ченемдик документтерге, мамлекеттер аралык келишимдерге ылайык иштеп чыгуу маселелери турган. Аларды чечүүдө каражаттардын таңсыктыгы келип чыккан. Бул үчүн ЮНИСЕФ, Дүйнөлүк банк, ЮНЕСКО ж.б. дүйнөлүк уюмдар колдоого алгандыгы баса белгиленген. Макала аркылуу 1990-жылдардагы билим берүү тармагынын негизги маселелерин  көрүүгө болот.

Полный текст

Бул макалада башталгыч класстын келечек адистери, мектепте иштеген жаш мугалимдер үчүн мектептеги математика сабагынын окуучуну мезгил талап кылгандай заманга үндөш даярдоо маселесине сунуштар берилет. Айрыкча математикада баланы өнүктүрүүчүлүк миссиясын кандай ишке ашыруу керектиги боюнча практикалык кадамдар, чыгармачыл иш-аракеттерди колдонуу зарылдыгы негизделет. Ошону менен катар турмуштук жөнөкөй маселелерди образдуу берүү жагы көрсөтүлөт. Окуучуну математика сабагында  финансалык сабаттуулугун калыптандырууга мотивдейт. Башталгыч класста өзгөчө көңүл математика сабагына бурулаары белгилүү. Ошондуктан математика сабагын баланы активдүү позицияга алып келдирүүчү, кызыктуу, логикалык көңүлдүү жагдай түзүүчү сабактардын планын түзүү шарт. Математика сабагында өтүлгөн ар бир тема баланы кайдыгер калтырбагандай ойлонулуп тзүлүшүнө жетишип, ар бир окуучунун сабакка реализацияланышын, иш аракеттерин максималдуу уюштурууга жетишүү талабын канааттандырган пландаштыруу жасоо милдети айтылат. Өзгөчө жаш мугалимдер алгачкы кадамдарында эле ар бир сабакта иштиктүү колдонула турган пландаштырууну жазып, аны адатка айландырып алышы абзел. Ал үчүн жаш мугалим сабакка даярдыкты окуу жылы башталганча жүргүзүү сунушу берилет.

Полный текст

В данной работе рассматриваются психолого – педагогические особенности формирования лидерских качеств у будущих психологов. Лидерство является важным аспектом профессиональной деятельности психолога, поскольку оно способствует эффективному взаимодействию с клиентами, коллегами и в рамках команды. В статье анализируются различные подходы к развитию лидерских навыков, а также роль педагогической и психологической подготовки в процессе формирования этих качеств у студентов психологических факультетов.Особое внимание уделяется психолого-педагогическим методам, которые могут быть использованы в образовательном процессе для развития лидерских качеств. Рассматриваются такие компоненты лидерства, как коммуникативные навыки, уверенность в себе, способность к принятию решений и организации работы. Исследуется влияние педагогического подхода на активизацию внутреннего потенциала студентов и их готовность к профессиональной деятельности.

Полный текст

Макалада келечектеги биология мугалимдерин даярдоодо аралыктан билим берүү технологияларынын маанилүүлүгү каралат. Онлайн ресурстар жана ыкмалардын окутуу процессин байытууга жана студенттерге өз алдынча изилдөө үчүн мүмкүнчүлүктөрдү берүүгө кандайча жардам бере тургандыгы белгиленет. Болочок биология мугалимдеринин окутууда, аралыктан билим берүү технологияларынын колдонулушу, биологиялык окутуунун сапатын жогорулатууга, студенттердин кызыгуусун арттырууга, билим берүүнүн өздөшүүсүн жеңилдетүүгө багытталган. Окутуунун инновациялык-технологиялык өнүгүшү, биологиялык окутуунун жаңыртылуусун талап кылат.

Мугалимдин ролу студенттерди алардын көз карандысыз изилдөөлөрүндө жана өздүк окуусунда жетектөөчү катары аныкталат. Жыйынтыктоо менен, макала аралыктан билим берүүнүн заманбап билим берүү практикасында зарыл курал экендигин баса белгилейт, бул келечектеги адистердин кесиптик сапаттарын жана өздүк окуу көндүмдөрүн өнүктүрүүгө жардам берет.

Полный текст

Эстетическое воспитание является незаменимым и важным содержанием в реализации качественного образования и одним из основных каналов всестороннего развития студентов. Данная работа посвящена исследованию педагогических условий, способствующих эффективному развитию эстетической компетентности студентов. Эстетическая компетентность рассматривается как интегративное качество личности, включающее в себя знания, умения, ценностные ориентации и навыки в области искусства, дизайна, природы и окружающего мира. 

В исследовании формулируются основные педагогические условия развития эстетической компетентности студентов: 1) повышение качества курсов эстетического образования; 2) интеграция эстетического воспитания в преподавание различных курсов; 3) создание хорошей эстетической среды и атмосферы; 4) проведение различных художественных лекций; 5) проведение насыщенных и красочных культурных мероприятий в университете; 6) применение цифровых платформ для развития эстетической компетентности студентов; 7) влияние кино и телекультуры.

Выводы исследования подтверждают необходимость систематической работы по развитию эстетической компетентности студентов, что способствует формированию гармонично развитой личности и повышению качества образовательного процесса.  Работа имеет практическую значимость и может быть использована преподавателями вузов для совершенствования своей работы.

Полный текст

Статья посвящена особенностям развития эмоционального интеллекта и социальных навыков у детей с особыми образовательными потребностями. Введение в проблематику подчеркивает важность этих навыков для полноценной интеграции детей в общество и успешного взаимодействия с окружающими. Основное внимание уделяется исследованию факторов, влияющих на развитие эмоционального восприятия, понимания эмоций других, управления своими эмоциями и социальных взаимодействий. Рассматриваются методы и подходы, используемые в образовательной практике, такие как ролевые игры, социальное моделирование и когнитивно-поведенческая терапия. Также подчеркивается необходимость создания поддерживающей среды, способствующей развитию этих навыков. В заключении акцентируется внимание на значимости вышеописанных аспектов для повышения качества жизни детей с особыми потребностями и их успешной социализации, а также на актуальности дальнейших исследований в данной области. Статья станет полезной для педагогов, родителей и специалистов, работающих с детьми, имеющими особые образовательные потребности.

Полный текст

В статье представлен обобщённый теоретический анализ существующих подходов к исследованию содержания понятия «правовая образованность» на основе анализа трудов учёных-педагогов, занимающихся проблемами правового воспитания молодёжи и трудов учёных, участвующих в дальнейшей разработке теории личности.

            Актуальность данной статьи обусловлена рядом правонарушений и преступлений со стороны молодёжи, в том числе студенческой, что требует интенсификации работы по правовому воспитанию молодёжи, результатом которой должна стать правовая образованность современных молодых людей, и в первую очередь студентов, как наиболее образованной социальной молодёжной группы.В статье раскрыто содержание понятия «правовая образованность» в контексте правового воспитания молодёжи.

Полный текст

В статье рассматривается вопросы использования различных моделей в обучении математике младших школьников.Предложены разныеприемы предметного моделирования простых задач на сложение и вычитание. Показанывыполнения практических упражнений с применением графического моделирования, которое обосновывает выбор арифметического действия. Были сделаны выводы что, эффективностьиспользования наглядных средств обучения определяется соблюдением принципов использования наглядности. Моделирование можно рассматривать как один из наглядных методов обучения.Данная методика может применяться в условиях инклюзивной школы.

Мышление младших школьников является наглядно-образным. Поэтому ведущими методами обучения являются наглядные методы обучения. Наглядные методы обучения можно использовать на различных этапах урока в соответствие с целями урока. Эффективность использования наглядных средств обучения определяется соблюдением принципов использования наглядности. Моделирование можно рассматривать как один из наглядных методов обучения. Выбор вида моделирования определяется возрастом учащихся.

Полный текст

азыркы учурда билим берүүнүн ар кандай тармактарында маалыматтык технологиялар активдүү жана кеңири жайылтылууда. Билим берүү тармагын маалымдоонун негизги максаты – заманбап маалымат ресурстарын жана маалыматтык-коммуникациялык технологияларды окутууда сапаттык жаңы натыйжаларга жетишүүгө өбөлгө түзүүчү курал катары колдонуу. Маалыматтык-коммуникациялык технологиялардын киргизилиши билим берүү мекемелеринде билим берүүгө болгон мамилелердин өзгөрүшүнө сөзсүз түрдө таасирин тийгизди. Заманбап билим берүү технологиялары окуучулар менен мугалимдердин өз ара аракеттешүүсүнүн жолдорун олуттуу өзгөрттү. Социалдык медиа жана билим берүү платформалары билим алмашуу жана кызматташуу үчүн жаңы мүмкүнчүлүктөрдү ачат. Бул макалада социалдык тармактардын жана билим берүү платформаларынын билим берүү процессинде өз ара аракеттешүүгө жана кызматташууга тийгизген таасири изилденет, алардын артыкчылыктары жана кемчиликтери талданат, ошондой эле ийгиликтүү колдонуунун мисалдары каралат.

Полный текст

В данной статье рассматриваются ключевые аспекты управления процессом формирования профессиональных знаний и навыков преподавателей высших учебных заведений. Авторы анализируют современные подходы к подготовке педагогических кадров, акцентируя внимание на важности системного и комплексного подхода в образовательной среде. Обсуждаются методы и технологии, способствующие повышению качества преподавания, такие как внедрение инновационных образовательных технологий, организация семинаров и тренингов, а также развитие наставничества.

           Статья подчеркивает значимость постоянного профессионального развития преподавателей для обеспечения высокого уровня образовательного процесса. Особое внимание уделяется формированию профессиональной идентичности и компетенций, необходимых для успешной педагогической деятельности. Кроме того, рассматриваются барьеры, с которыми могут сталкиваться преподаватели в процессе профессионального роста, и предлагаются стратегии их преодоления.

          Авторы также делятся результатами эмпирического исследования, проведенного в нескольких высших учебных заведениях, которое подтвердило положительное влияние системного подхода к управлению процессом формирования профессиональных знаний на качество образования. В заключение статьи выдвигаются рекомендации для руководителей учебных заведений и образовательных менеджеров, направленные на оптимизацию управления процессом подготовки преподавателей.

Полный текст

В данной статье рассматривается процесс формирования концепта личности младших школьников через призму художественных образов. Важность художественной литературы и искусства в развитии детей этого возраста трудно переоценить, так как они способствуют не только эстетическому восприятию, но и формированию моральных и этических норм, а также развитию критического мышления. Исследование акцентирует внимание на том, как персонажи художественных произведений становятся для детей образцами для подражания, а также как они помогают в осмыслении социальных ролей и межличностных отношений. Через анализ различных литературных и художественных произведений выявляются ключевые аспекты, способствующие формированию самосознания и идентичности младших школьников.

Работа также включает практические рекомендации для педагогов и родителей по использованию художественных образов в образовательном процессе, что может способствовать более глубокому пониманию детьми себя и окружающего мира. В заключение подчеркивается, что интеграция художественных образов в образовательный процесс является важным инструментом для формирования гармоничной и целостной личности младшего школьника.

Полный текст

Илимий макалада “Педагогика” дисциплинасынын мазмунун, модулдарын, тесттериндин суроолорун иштеп чыгуу, студенттердин компьютердик сабаттуулугунун деңгээлин жогорулатуу жана диагностикалоо, ар кандай телебайланыштык каражаттардын жардамы менен жетишилүүчү аралыктан окутуу процессинин интерактивдүүлүгүн камсыздоо, өз учурунда оңдоп түзөтүүнү киргизүү. «Педагогика» дисциплинасын боюнча аралыктан билим берүү боюнча окуу-методикалык комплекс жана тести түзүү. «Педагогика» дисциплинасын аралыктан окутуунун натыйжалуулугу жана төмөндөгү критерийлер менен иш алып баруу. Студенттердин алган билимини өздөштүрүүсү жана сапатынын деңгээлдеринин көтөрүлүшү, педагогика  дисциплинасын окууга болгон мотивациясынын керектиги, дисциплинага таанып-билүүчүлүктү жогорулашы, маалыматтык технологияга болгон маданиятынын денгээлинин колдоно билүү менен иштөөнүн ыкмаларына ээ боло алуу, жыйынтыкта педагогикалык компетенциялардын калыптанышынын өсүш деңгээли.

Полный текст

Предлагаемая статья посвящена вопросам формирования культуры профессионального (педагогического) общения студентов – будущих учителей как необходимого профессионального качества современного педагога в условиях демократизации современного общественного развития.

В статье отражены отдельные теоретические вопросы обозначенной проблемы, раскрыто содержание понятия «общение»,“педагогическое общение», «профессиональное общение педагога»выявлены сущностные характеристикип рофессионального общения и обозначены его структурные компоненты(когнитивный,эмоциональный, поведенческий). Показана экспериментальная работана примере констатирующего, формирующего и контрольного эксперимента, целью которой явилась сформированность структурных компонентов профессионального общения будущих педагогов, что стало результативностью проведенного изыскания.Отражена результативность проведённой работы в виде сформированности структрных компонентов культуры профессионального общения студентов. В статье использовались как теоретические, так и эмпирические методы исследования.

Полный текст

Инновации играют ключевую роль в развитии спорта, меняя его правила, улучшая результаты и повышая интерес к зрелищу. Однако, что происходит, когда технологические достижения становятся «слишком хорошими» и нарушают принципы справедливой игры? В статье «Использование инноваций в промышленности», включая спортивные мероприятия, которые оказались настолько эффективными, что вызвали споры и были запрещены. При внедрении технологий пятерки, предоставивших несправедливые преимущества, они оказались за дискриминационные нормы. Автор анализирует влияние таких достижений на спортивное сообщество и необходимость строгого регулирования. Также обсуждается баланс между развитием технологий и сохранением традиций честного соперничества. Исследуются как положительные, так и отрицательные аспекты инноваций, включая улучшение физических показателей спортсменов, повышение зрелищности и урегулирование спорных ситуаций. В статье проводится диалог между разработчиками технологий, спортивными организациями и регулирующими органами для обеспечения формирования будущего спорта. Делается вывод о том, что устойчивое развитие спортивной отрасли возможно лишь при соблюдении соблюдения справедливости.

Полный текст

Бул макалада окуу процессинде студенттердин өз алдынча иш-аракетинин ролу талкууланат. Өз алдынча ишти уюштурууда окуу материалын тандоо маанилүү роль ойнойт. Өз алдынча иштерди уюштурууда ар түрдүү окуучулардын билимди жана көндүмдөрдү өздөштүрүүсү үчүн окуучуларга дифференцияланган мамиле кылуу зарыл экендигин эске алуу зарыл. Өз алдынча иштөө окуу сабактарын уюштуруунун формасы жана окутуу ыкмасы эмес. Эгерде ал окуу процессинин ажырагыс, органикалык элементтеринин бири болуп, ал үчүн сабакта атайын убакыт каралса, ал туш келди жана эпизоддук эмес, системалуу жана системалуу жүргүзүлсө, анын эффективдүүлүгү ишке ашат. Ушундай шартта гана студенттерде өз алдынча иштердин ар кандай түрлөрүн аткарууда туруктуу көндүмдөр калыптанат жана аны аткаруу темпи жогорулайт.

Полный текст

Азыркы учурда мектеп окуучуларынын негизги көйгөйлөрүнүн бири – сабак учурунда ар кандай татаал маселелердин рационалдуу чыгаруу жолдорун таппай, ошону менен окуу тапшырмасын татаалдаштырып, сабакта убакытты сарамжалдуу пайдаланганы болуп жатат.Математикалык маселелердин арасында потенциалы жогору болгон өзгөчө класс – логикалык маселелер. Математиканы окутууда негизги интеллектуалдык көндүмдөрдүн курамына биринчи кезекте калыптанган логикалык көндүмдөр кирет.Математикалык маселелер адамдын психикалык ишмердүүлүгүнүн түрдүү аспектилерин: көңүл бурууну, элестетүүсүн, ой-жүгүртүүсүн, образдуу жана концептуалдык ой жүгүртүүсүн, көрүү, угуу жана семантикалык эстутумду натыйжалуу өнүктүрүүгө мүмкүндүк берет. Логикалык маселелерди чыгаруу окуучулардын логикалык ой жүгүртүү деңгээлин жогорулатып, математикага болгон таанып билүү кызыгуусун өстүрөт. Макалада эффективдүү окутуу үчүн эске алууга зарыл болгон логикалык маселелер менен иштөөнүн өзгөчөлүктөрү баяндалат.

Полный текст

В данной статье авторы рассмотрели основные аспекты планирования и организации самостоятельной работы у учащихся начальной школы.Самостоятельная работа является важным элементом образовательного процесса, особенно в начальной школе. Она способствует развитию у детей навыков саморегуляции, ответственности и творческого мышления.Учебная деятельность учащихся - это не только приобретение знаний и умений, необходимых для обучения, но и умение использовать их на практике в жизни.Самостоятельная работа в начальной школе играет ключевую роль в формировании у детей навыков, необходимых для успешного обучения и жизни. Правильное планирование и организация таких заданий помогут учащимся развивать свою индивидуальность, креативность и ответственность.Самостоятельная работа имеет цели, развитие самостоятельности, углубление знаний, формирование ответственности, развитие критического мышления, улучшение навыков саморегуляции,стимулирование интереса к обучению, подготовка к дальнейшему обучению. Также представлены опреденные примеры самостоятельной работы.

Полный текст

Бул макалада   укуктук мамлекетти куруу, саясий, социалдык чөйрөдөгү кризис, мыйзамдарды жаңылоо укуктук билим берүү көйгөйлөрүнө өзгөчө көңүл буруунун зарылдыгы талдоого алынган. Автордун пикири боюнча, мамлекет укуктук жөнгө салуунун жана укуктук ченемдерди колдонуу менен укуктук билим берет жана адамдардын укуктук аң-сезимин тарбиялоого жетишет. Коомдун бардык чөйрөлөрүндө  кайра түзүүлөргө байланыштуу ар бир адамдын укуктук  билимге болгон муктаждыгы кескин жогорулоодо. Андыктан, мамлекеттик жана укуктук ченемдерге багыттоого мүмкүндүк берген билимдердин жана көндүмдөрдүн комплексин тузуу зарыл. Анын  негизинде квалификациялуу педагогикалык кесип ээлеринин  калыптандыруу   мезгил талабы экендиги белгиленет.

Учурда,  «Укук таануу» предметинин алкагында окуучу азыркы Кыргыз Республикасынын конституциялык түзүлүшүнүн негиздерин, адамдын жана жарандын укуктарын, эркиндиктерин жана милдеттерин билүүгө мүмкүндүк алат. Ошондой эле, Конституциялык, жарандык, эмгек, үй-бүлөлүк, административдик жана жазык мыйзамдарын педагогикалык кызматкерлердин эмгек укуктарын жана укуктук ан-сезимдин жогорулашына туртку болот деп белгиленет.

Полный текст

Макалада маданият, искусство, чыгармачылык, элдик чыгармачылык, окуучулардын чыгармачылык активдүүлүгү жана өз алдынчалыгы, окуу процесси деген түшүнүктөр ачылган. Көптөгөн муундардын акылмандыгын-даанышмандыгын жана талантын, шык-жөндөмүн өзүнө сиңирген элдик чыгармачылык бул сапта алдыңкы жетектөөчү орунду ээлейт жана, арийне, жаштар тарабынан изилденип, өнүктүрүлүшү кажет. Ал бир эле убакта элестүү ой жүгүртүүнү жана фантазияны өнүктүрөт, инсандын активдүүлүгүн жана башка көптөгөн жакшы сапаттарын жогорулатат. Элдик көркөм кол өнөрчүлүктү үйрөнүү жана өздөштүрүү боюнча иш учурунда алынган билим, билгичтик жана көндүмдөр чыгармачылык процессти активдештирет, таанып-билүүчүлүк процесстерин: сезимди, кабылдоону, эс тутумду, ой жүгүртүүнү өнүктүрөт.Элдик чыгармачылыктын чыгармалары, аларды билгичтик жана системалуулук менен пайдаланууда жалпы билим берүү уюмдарынын окуучуларына олуттуу таасирин тийгизет, көркөм өнөр жана технологиялык шык-жөндөмдөрдү калыптандырууда натыйжалуу стимул, чыгармачылык ишмердүүлүктү өнүктүрүүнүн активдүү куралы болуп саналат. Окуучулар ири көлөмдөгү таасирлерге кабылуу менен, аларды ой чабытында иштеп чыгышат жана өздөрүнүн чыгармачылык ишмердүүлүгүнө ишке ашырышат. Элдик чыгармачылыктын салттарын окуу процессинде пайдалануу окуучулардын турмуштук таасирлеринин тажрыйбасын дайыма кеңейтип, толуктап, байытып турат.

Полный текст

Макалада математика сабагында кенже окуучулардын текшерүү амалдарын калыптандыруу процесси талкууланат. Тапшырманы жана акыркы натыйжасын текшерүүгɵ методиканын маселелери такталды. Ар кайсы окумуштуулардын маселени чыгарууда андагы катааларды табууга карата иш аракеттерди жүргүзүүгɵ сунуштар келтирилген. Контролдук аракеттердин калыптанышын аныктоого багытталган тапшырмаларда математикалык маселелерди чыгарууда колдонулган текшерүүнүн ар кандай түрлөрүнүн негизин түзгөн куралдарды колдонуу сунушталган. Жекече иш кошумча сабактарда, оюндун элементтерин колдонуу менен тааныш класстардын материалы боюнча, түшүнүктүүлүктүн негизинде жүргүзүлөт. Кенже мектеп окуучуларында математика сабагында контролдук иш-аракеттерди калыптандыруу процесси - бул окуу материалынын белгилүү бир бөлүгүн изилдөөнүн максаттарын тактоого жана контролдун конкреттүү мазмунун, контролдун натыйжаларын көрсөтүүнүн ар кандай жолдорун - баалоого багытталган пландуу, системалуу процесс, коюлган максаттарга жооп берген түрлөрүн, формаларын, ыкмаларын жана контролдоо каражаттарын тандоо керек деген тыянак чыгарылды. 

Полный текст

В условиях современности важным аспектом является поддержка педагогов в их профессиональном и личностном росте. Научно-методическое сопровождение, направленное на развитие специалистов в образовательных учреждениях, играет ключевую роль. Это включает в себя создание условий для повышения квалификации, обмена опытом и внедрения инновационных подходов в обучение.

                 Педагоги должны иметь доступ к актуальным методическим материалам и возможностям для саморазвития, что способствует их активному участию в образовательном процессе и повышению качества обучения. Организации, отвечающие за подготовку и переподготовку кадров, обязаны оказывать необходимую поддержку, обеспечивая педагогам инструменты и знания для успешной работы.

                Таким образом, научно-методическое сопровождение становится основой для формирования компетентных и мотивированных педагогов, что в свою очередь влияет на успех образования в целом.

Полный текст

Макалада жогорку окуу жайларда студенттердин экологиялык жоопкерчилигин калыптандыруунун педагогикалык шарттары аныкталган. Экология курсун окутуу процессинде студенттерди экологиялык жоопкерчилик түшүнүгүн калыптандыруу менен бирге көйгөйлөрдү чечүү, экологиялык укуктарды үйрөтүү менен бирге жаратылыш ресурстарын сарамжалдуу пайдалануу жана экологиялаштыруу маселелер камтылган. Окуу пландарына киргизилген адистиктер үчүн “Экология” дисциплинасынын мазмуну, өздөштүрүлгөн компетенциялар, экологиялык көнүгүүлөр менен ишке ашырылат:  чыгармачылык-экологиялык тапшырмалар, чыгармачыл иш-аракеттер. Экологиялык жоопкерчиликти калыптандыруунун шарттары студенттердин экологиялык жоопкерчилиги – жаратылыш чөйрөсүнө келтирилген зыяндын ордун толтуруу жана алдын алуу боюнча укуктук чаралардын жыйындысы экендигин далилдөө көнүгүүлөрдү жасоо болуп саналат.  Жогорку окуу жайлардын окуу пландарына анализ берүү менен бирге, өздөштүрүлгөн компетенциялар аныкталган. Глобалдык жана региондук экологиялык көйгөйлөрдү чечүүдө, Кыргыз Республикасынын кызыкчылыктарын ишке ашыруу үчүн ар бир жараандын милдети болуп экологиялык укукту билүү саналат. 

Полный текст

Макалада жаштарга кесип тандоодо педагогдун ролу жана анын таасири чоң экендиги кеңири жазылган. Жалпы билим берүүчү орто мектептерде предметтерди окутуу процессинде кесипке багыттап окутуу ар бир предметтин өзгөчөлүгүн эске алуу менен ишке ашырылып келет. Окуучулардын келечекте кесибин туура тандоо, бул мамлекеттин өнүгүшүнө түздөн-түз таасирин тийгизээрин авторлор баса белгилешет. Биология предметин окутууда  кесипке багыттап окутуу изилденип, анын формалары, жаш өзгөчөлүктөрү эске алуу педагогикалык шарттары аныкталган. Кыргыз Республикасынын жалпы билим берүү уюмдарында 10-11 – класстары үчүн “Биология” боюнча предметтик стандартындагы  коюлган милдеттер жана принциптерге таянып, окуучулардын кесипке багыттап окутуу маселелери камтылган. Окуучулардын келечектеги кесиптик кызыкчылыктарын жана жөндөмдөрүн эске алуу мүмкүнчүлүктөрдү  уюштуруу системасы каралган.

Полный текст

Макалада жалпы билим берүүчү орто мектептерде Биология сабагын окутууда окучууларды сергек жашоо образын калыптандыруу маселелер каралган. Бүгүнкү күндө сергек жашоо образы балдардын жаш курак өзгөчөлүгүнө жараша билим берүү мекемелерде жеткиликтүү мааламыттарга ээ болуу маанилүү экендиги жөнүндө белгиленет. Билим берүү мекемелериндеги ден соолукту чыңдоо системасынын негизги максаты инсанды ар тараптуу өнүктүрүү, балдарды жана өспүрүмдөрдү сергек жашоо образына жана оптималдуу кыймыл аракетине багыттоо болуп саналат. Сергек жашоо образы педагогикалык негиздеринин окучуулары менен болгон тарбиялык иштердин мазмуну адамдын жашоосун толугураак толуктоого, динамикалуу өнүктүрүүгө, коомдук маанидеги баалуулуктарды кайра жаратууга мүмкүндүк берген эң маанилүү сапаттарды, касиеттерди жана жөндөмдөрдү чагылдырат. Биология сабагын окутуу процессинде окуучуларга сергек жашоо образы билимин калыптандыруу ар кандай методдорду колдонуу менен ишке ашыруу оң натыйжа бергендиги баяндалат.

Полный текст

8-класста физика предмети боюнча "Жылуулук кубулуштары" бөлүмү өзгөчө мааниге ээ, анткени бул темадагы билимдер окуучулардын дүйнөнү түшүнүүсүн кеңейтүүгө жана күнүмдүк турмуштагы көрүнүштөрдү илимий көз караш менен баалоого жардам берет. Жылуулук кубулуштары боюнча түшүнүктөрдү туура өздөштүрүү үчүн окуучуларды активдүү иштетүү, эксперименттер жүргүзүү жана изилдөө иштерин аткарууга шыктандыруу керек. Өз алдынча иштөө, окуучулардын илимий ой жүгүртүүсүн, аналитикалык жөндөмдөрүн жана чыгармачылыгын өнүктүрүүгө мүмкүнчүлүк берет. Бул макалада, "Жылуулук кубулуштары" бөлүмүн окуучуларга кызыктуу жана натыйжалуу үйрөтүү үчүн ар кандай методдор жана усулдар сунушталат. Окуучулардын өз алдынча изилдөө иштерин уюштуруу жана лабораториялык эксперименттерге катышуу алардын практикалык билимдерин кеңейтүүгө жана теорияны тереңирээк түшүнүүгө жардам берет. Жылуулук кубулуштарынын негизги принциптерин жана алардын күнүмдүк турмуштагы ролун өздөштүрүү, окуучуларды илимий иштөөгө жана изилдөө жүргүзүүгө даярдайт. Практикалык иштер, топтук изилдөө тапшырмалары жана отчет жазуу сыяктуу методдор, ошондой эле презентация кылуу окуучулардын аналитикалык ой жүгүртүүсүн, изилдөөчүлүк жөндөмдөрүн жана өз алдынча иштөөнү өнүктүрөт. Макала, билим берүү процесси аркылуу окуучулардын илимий көз карашын түзүүгө багытталган.

Полный текст

В данной статье анализируется социальная политика как категория. По мнению автора, социальная политика основывается на национальных целях государства, интересах его граждан и общества в целом. При этом как отмечено, социальная политика является не только областью деятельности государства, но и объектом исследования различных наук. Каждая область науки имеет свое понимание социальной политики, которое зависит от того, какие проблемы она исследует.

Обосновано, что социальная политика – это то, что является основным принципом общества, которое вмешивается и регулирует отношения между людьми в обществе, группами людей, коллективами и институтами социальной жизни.Все ученые так или иначе отмечают, что социальная политика является неотъемлемой частью внутренней политики государства, которая включает в себя интересы основных социальных групп населения. Отмечено, что социальная политика – это искусство объединения интересов человека в сфере общественных отношений, интересов личности и государства.

Полный текст

В статье автором рассматриваются проблемы кочевого общества и консолидация этноса, где родоплеменные отношения были ядром кочевого общества, в условиях господства натурального хозяйства, отсутствие товарного производства, разобщенность данного этноса, которые не обуславливали формированию государственности. По мнению автора, именно возникновение государственности в форме автономной области позволила консолидировать кыргызский этнос, преодолеть центробежные силы, она дала уникальный шанс стать республикой, в дальнейшем суверенным государством. Государственность предполагает соблюдение законности и порядка, она выражается в защите чести и достоинства своих граждан, аналогичное уважение граждан по отношению к своему государству.

Полный текст

Статья посвящена актуальным проблемам современной исторической науки в Кыргызстане. В контексте столетия создания Кара-Кыргызскойавтономной области и тридцатилетия независимости Кыргызской Республики рассматриваются ключевые изменения в истории кыргызского народа и государства, включая принятие новой Конституции, введение национальной валюты и обретение суверенитета. Несмотря на значительные достижения в развитии исторической науки, автор подчеркивает необходимость решения ряда проблем, характерных как для Кыргызстана, так и для постсоветских стран в целом. Особое внимание уделяется вопросам методологии, переосмысления исторического наследия и роли истории в формировании будущего. Статья призывает к дальнейшему развитию исторической науки для более глубокого осмысления прошлого и выработки новых подходов, способствующих укреплению национального самосознания.

Полный текст

Жаштар – бул өзгөчө социалдык-демографиялык топ, өзүнүн курагынын алкагында коомдук жетилгендиктин калыптануу мезгилин баштан кечирип жаткан, позициясы коомдун социалдык-экономикалык абалы менен аныкталган. Биздин изилдөөлөр өлкөбүздө чыныгы жаштар саясатынын жоктугуна, экономикабыздын кризистик абалына жана ушул жагдайлардан келип чыккан социалдык чөйрөдөгү терс  өрүнүштөргө карабастан, жаштар коомубуздун өзгөчө активдүү бөлүгү болуп саналат деген тыянак чыгарууга мүмкүндүк берет. Оошондой эле, жаштардын көптөгөн социалдык-экономикалык көйгөйлөрүн чечүүгө жаштардын ишкердиги салым кошуп жатат, анын өнүгүшүнө аймактык билим берүү жана ишкердик борборлору, бизнес-инкубаторлор, бизнести колдоо борборлору ж.б. жардам берүүсү керек.

Олконун келечеги учун,  мамлекеттин милдети жакынкы жылдарда эң маанилүү көйгөйлөрдүн бири — жаш муундун көйгөйлөрүн чечүү болуп саналат. Алардын өнүгүшүнөн жана иш менен камсыз болушунан Кыргызстандын гүлдөп өнүккөн мамлекет катары сапаттуу өнүгүшү көз каранды болот. Жаштар өлкөнүн негизги инвестициясы. Ар кандай коомду, ар кандай мамлекетти жаңы орбитага алып чыгууга жөндөмдүү жандуу ресурс. Болгону ушуга көңүл буруш керек, жакынкы аралыкта олуттуу жыйынтыктарга жетишүүнү кааласак, анда жаштар маселесин азыртан ойлонуш керек.

Полный текст

Эгемендүүлүктүн жылдарында Кыргызстандын региондорунун социалдык-экономикалык турмушундагы көйгөйлүү маселелер чечилмек тургай, мурдагыдан да көбөйдү. Региондордо экономиканын көрсөткүчтөрү төмөндөдү. Мунун натыйжасында, анда жашаган калктын жашоо деңгээли начарлап, жакырчылык күч алды. Азыркы учурда Кыргызстандын региондорунун социалдык-экономикалык турмушу бири биринен кескин айырмаланып, өлкөбүздө ички жана тышкы миграция күч алды. Коом үчүн өзгөчө кооптуу нерсе айрым региондордо жумушсуздук менен жакырчылыктын күчөп баратканы. Натыйжада, азыр коомдук турмуштун бардык жагын комплекстүү камтыган терең мазмундуу, көп жылдарга эсептелген күчтүү социалдык– экономикалык саясаттын зарылчылыгы пайда болду. Экономиканы өнүктүрүп, Кыргызстандын калкын социалдык жактан дайындуу коргой турган таасирдүү системаны түзүү мамлекеттин маанилүү милдети катары эсептелет.Талас облусунун айыл чарба өндүрүшүнүн дагы бир маанилүү тармагы бул мал чарбачылыгы. Талас облусунунун 1991-2005-жылдардагы мал чарбасынын абалын баяндоонун алдында, анын Совет доорунун акыркы жылдардагы абалына токтолобуз. Бул өрөөндүн  табигый климаттык шарттары айыл чарба тармактарын өнүктүрүүгө ылайыктуу болгон тууралуу маалыматтар архивдик, статистикалык булактардын негизинде иликтөөгө алынган.

Полный текст

Макалада Кыргыз Республикасынын аймактык түзүлүшү жана бɵлүнүү тарыхы, Орто Азиядагы советтик мамлекеттүүлүктүн андан ары ɵнүгүшү, автономиялуу областы түзүлгɵндɵн кийин Кыргызстанда партиялык жана советтик бийлик органдар жɵнүндɵ, Кыргыз АССРинин Конституциясы, Кыргыз АССРнин ɵкмɵтү-Эл Комиссарлар Советинин ишмердүүлүгү жɵнүндɵ каралган. Кара-Кыргыз автономиялуу областы башында эки округка-Пишпек жана Жалал-Абад, эки районгоТалас жана Нарын райондоруна бɵлүнгɵн. Областа 6 шаар, 75 болуштук, 727 айыл жана 721 кыштак болгондугу каралган. 1924-жылы декабрда областа 4 округ түзүлгɵн: Пишпек шаары борбору болгон Пишпек округу,  Каракол шаары борбору болгон Каракол-Нарын округу, Жалал-Абад шаары борбору болгон Жалал-Абад оркугу, Ош шаары борбору Ош округу жана болуштуктарга бɵлгɵндугу каралган. Аймактык жактан алганда Кара-Кыргыз автономиялуу областы округ, болуштук жана айылдарга бɵлүнгɵн.

Полный текст

Эгемендүүлүк жылдарында кыргыз элинин өзүнүн тарыхын изилдөөгө болгон кызыгуусу абдан жогорулады. Эгемдүүлүккө чыккандан кийин мурдакы советтик өлкөлөрдүн ар бир мамлекети өзүнүн улуттук тарыхын окутууга, изилдөөгө көңүл бурулуп, мурдакы көмүскө ата мекендик тарыхты терең иликтөөгө аракет кылынууда. Ушуга байланыштуу Кыргызстандын тарыхынын аймактарын иликтеген илимий эмгектер дагы да болсо көп изилдөөлөрдү талап кылат. Кыргызстандын аймагындагы жер соорусунун бири Чүй облусунун бараандуу тарыхы, экономикасынын көп тармактарынын өнүгүү деңгээли боюнча Республикабыздагы эң алдыңкы аймак болуп эсептелет. Облуста айыл чарба, токой чарбачылыгы жана балык өстүрүү чарба ишканалары тууралуу кеп болот. Бул тармактардын аймактагы мааниси жана ресурстарды колдонуу масштабы жөнүндө айтылмакчы. Айыл чарба продукцияларынын өндүрүлүшү жана сатылышы экономика үчүн маанилүү. Андан сырткаары облуста эмгектенген жумушчулардын эмгеги жергиликтүү экономиканын өсүшүнө жана айыл чарба тармагындагы жигердүү кошкон салымы баяндалат. Республиканын башка аймактарына салыштырмалуу бул облустун өзөчө абалда экендиги айтылат. Айыл чарба тармагындагы уникалдуулугуна басым жасалат. Кыргызстандын тарыхын изилдөөдө, андагы аймактардын түзүлгөндүгү тууралуу фактыларын карап чыгууга арналган макалабызда Кыргыз Республикасындагы Чүй облусунун кыскача тарыхы тууралуу төмөндө сөз болмокчу. 

Полный текст

Төмөндөгү макалада совет мезгилиндеги Чүй облусунун өнөр жай тармагынын өнүгүшү каралмакчы. Советтик мезгилдеги Кыргызстандын жеңил өнөр жайынын өнүгүшүнүн кыскача тарыхын карап чыгуу менен бирге негизги жетишкендиктери жана көйгөйлөрү, калктын керектөөсү үчүн продукциялардын өндүрүлүп чыгарылышы кандай деңгээлде болгону анализденип, чагылдырылат. Мындан тышкары жасалган буюмдардын сапатына, түзүлгөн ошол учурдагы шарттарга баа берилет. Негизи эле Кыргызстандын экономикасын изилдөөдө, советтик мезгилди анализдеп чыгуу маанилүү деп эсептейбиз. Дегеле Кыргыз мамлекеттүүлүгүнүн тарыхында советтик мезгилде өлкөнүн өнөр жайынын өнүгүүсү эң жогорку деңгээлге жеткендигин билебиз. Советтик мезгилдеги өлкөнүн жеңил өнөр жайынын өнүгүү аспектилерин изилдөө менен катар азыркы тапта эгемендүүлүк убагында ар кандай тармак боюнча ишканалардын өнүгүүсүн алдыга жылдыруу же калыбына келтирүүгө болоорун, кайсы өндүрүш тармагы үчүн чийки зат жана эмгек ресурстары үчүн объективдүү жана субьективдүү шарттардын бар экендигин аныктоого жардам берет.  

Полный текст

Макалада «Айыл Банк» ачык акционердик коомунун жашыл технологияларды каржылоо аркылуу жашыл экономиканы өнүктүрүү маселелери талкууланат. Каржылоого тийиш болгон негизги жашыл технология объекттери, ошондой эле аларды кредиттөө шарттары көрсөтүлгөн. Жашыл экономиканы өнүктүрүүдөгү негизги көйгөйлөргө жана келечекте аларды чечүүнүн жолдоруна талдоо жүргүзүлдү. Жашыл технологиянын өзгөчөлүктөрү жана алардын калктын бакубаттуулугун жогорулатууга, жаратылыш ресурстарын сактоого жана айлана-чөйрөгө болгон табигый тобокелдиктерди төмөндөтүүгө тийгизген таасири каралат.

Полный текст

В статье рассматривается современное состояние и ​​стратегии адаптации малого и среднего бизнеса (МСБ) в условиях необходимых для обеспечения устойчивости развития. Описаны основные факторы уязвимости МСБ, основанные на ограниченности доступа к финансированию, недостаточной ликвидности, а также и другие проблемы которые влияют на развитие предпринимательской среды. Важную роль имеют малые и средних предприятия, т.к. в условиях их развития благоприятно осуществлять внедрение инноваций, которые повлекут за собой улучшения в социально-экономической сфере государства. Экономический рост страны непосредственно зависит от развития предпринимательства в целом. Огромное значение на развитие данной сферы может оказать благоприятная государственная политика, поступление прямых иностранных инвестиций и развитие торговой деятельности

Основное внимание уделяется анализу развития и стратегиям, направленным на оптимизацию расходов, диверсификации каналов продаж, активизации маркетинговых тенденций. Обсуждается роль государственной поддержки и возможность финансирования в условиях кризисных явлений.

Полный текст

В статье проводится философско-экономический анализ концепции «зеленой экономики» в аграрном секторе как ключевого фактора устойчивого развития Кыргызстана.

Исследование направлено на выявление взаимосвязи между современными экологическими вызовами и традиционными экономическими моделями агропромышленного комплекса, а также на определение потенциала интеграции принципов зеленой экономики в национальную стратегию развития сельского хозяйства. Теоретический анализ базируется на синтезе философских концепций экологической этики и экономических подходов к устойчивому развитию, что позволяет переосмыслить роль природных ресурсов в формировании конкурентных преимуществ аграрного сектора.

Методологическая база исследования включает сравнительный анализ, системный подход и синтез данных отечественных и зарубежных научных источников, что позволяет оценить перспективы и ограничения внедрения принципов зеленой экономики в условиях специфики Кыргызстана. Практическая значимость работы заключается в разработке рекомендаций по адаптации аграрной политики, направленной на снижение экологической нагрузки и повышение устойчивости сельскохозяйственного производства.

Полученные результаты свидетельствуют о том, что применение философско-экономического анализа способствует формированию интегрированной модели развития аграрного сектора, способной обеспечить баланс между экономическим ростом и сохранением экологического благополучия. Внедрение концепции зеленой экономики рассматривается как перспективное направление, способствующее устойчивому развитию Кыргызстана в долгосрочной перспективе.

Полный текст

Организации строительной отрасли помимо того, что занимаются созданием основных фондов, также обеспечивают расширение, реконструкцию и техническое вооружениефункционирующих основных фондов. Являясь одним из приоритетных отраслей экономики, строительная отрасль способствует экономическому росту страны, о чем свидетельствует приведенные в статье данные по занимаемой доли строительной отрасли в структуре ВВП.

В статье отражены экологические проблемы развития строительной отрасли. Рассмотрено то, как строительная отрасль, с одной стороны, участвует в развитии экономики, с другой стороны, является источником загрязнения окружающей среды. Приведена актуальность «зелёного» строительства на данном этапе развития строительной отрасли в Кыргызстане. Проведен анализ по статистическим данным вредных выбросов в атмосферу в результате деятельности строительных организаций. Также раскрывается суть и преимущества эксплуатации «зеленых» зданий и использования в строительстве экологически чистых материалов.

Полный текст

The study of anthroponyms – names of individuals – offers insights into the linguistic and cultural characteristics of a society. This research focuses on the linguocultural peculiarities of English and Kyrgyz anthroponyms, revealing how naming conventions reflect cultural values, traditions, and social norms. The relevance of this theme is underscored by the growing interest in intercultural communication and the need to understand how names serve as cultural markers. The primary aim of this study is to analyze the linguistic and cultural nuances inherent in the anthroponyms of both languages, highlighting their significance in shaping identity and cultural perceptions. Specific tasks include conducting a comparative analysis of selected English and Kyrgyz anthroponyms, employing ethnolinguistic, linguacultural, and linguacognitive frameworks to explore their meanings and implications. This study seeks to fill a gap in existing literature by providing a comprehensive examination of anthroponyms in both languages and their sociocultural contexts, which has received limited attention in prior research.

Полный текст

The article describes the linguistic means fоr expressing empathy and relatiоns оf empathy with the оther metalinguistic categоries: pоssessiveness, Оbserver. Intrоducing a meta-cоnceptiоn оf a stable pair the authоr exemplifies the interrelatiоn оf an empathy fоcus with the cоmmunicative redundancy оf a statement. The paper justifies the necessity fоr intrоducing a meta-cоnceptiоn оf a fоcus оf empathy shift in the semantic descriptiоn оf predicates and lexemes respоnsible fоr linguistic representatiоn оf the prоcesses оf perceptiоn. The study оf the verbal expressiоn оf sуmpathу allоws tо assert that a sуmpathetic attitude can induce a persоn tо the fоllоwing speech actiоns - the expressiоn оf sуmpathу оr cоndоlences. Оn the basis оf the research findings the authоr identifies that intrоducing a meta-cоnceptiоn оf empathy in the descriptiоn оf lexemes, syntactic structures, statements allоws tо extend cоnsiderably the limits оf its use in linguistics.

Полный текст

This article is devoted to the study of Internet terms by comparing their translation into Russian and Kyrgyz from English, the formation of terms and terminological systems by enriching the language with lexical borrowed terms. The topic of the article is relevant in terms of the fact that lexical and structural features of Internet terms have not been studied in comparison with the Kyrgyz language. The Internet today is the most colossal source of information and is a means of communication that allows people to communicate in direct dialogue, in written and oral form. The World Wide Web is not only a huge search system, but it is also increasingly used as a means of communication. In the contemporary world, the Internet provides an opportunity through which we can get any information from anywhere in the world, as well as influence the events taking place anywhere in the world.

Полный текст

в статье авторами предпринимается попытка описать кыргызский и русский народные календари в прошлом, основанныхна приметах, накопленных человечеством в результате многолетних наблюдений за окружающим миром.

В разных исторических эпохах различные народы создавали свои календари, в основном независимо друг от друга, несмотря на это в результате обмена знаниями, опытом, культурных связей, происходило заимствование принципов календарного определения времени.

В течение столетий календари претерпевали изменения, уточнялись, дополнялись сведениями, актуальными для жителей определенного исторического периода. В данном процессе многое было обусловлено хозяйственной деятельностью, осмыслением законов природы, господствующим миропониманием и развитием науки. Каждые народы использовали свои способы установления даты исторических явлений и событий.  У многих народов возникала необходимость измерять время, как только осознавалась периодичность явлений природы (смена времени года, дня и ночи).

Календари до сих пор существуют, какнеотъемлемая составляющая культуры кыргызского и русского народов.

Полный текст

В статье прокомментированы лирические, в том числе переводные, произведения В.А. Жуковского выделяются особенности художественного моделирования поэтом метафизической реальности снов, а также связанные с ней особенности творческого сознания поэта. Отмечается влияние немецкого романтизма на авторское мироощущение В.А. Жуковского, подчеркивается значение его переводческой деятельности, которая определила направление развития русской литературы начала XIX века. Лирические произведения сопровождаются сопоставительным анализом с последующими выводами о роли снов в поэзии В.А. Жуковского и выделением их сходств и различий. В статье сделан вывод о том, что мир снов в поэзии родоначальника русского романтизма играет даже большую роль, чем реальная действительность. Завершает статью заключение об отношении Жуковского, а также немецких романтиков ко сну как к идеальному миру, который в свою очередь может быть представлен автором как мир, сравнимый с раем, как мир-идеал и мир, в котором живут боги.

Полный текст

Бул макалада Манас деген аттын тарыхта айрым уруулар менен элдерде кудай катары саналары, эпосто башкы каарман болуп, анын төрөлүшү, түш аркылуу аян болуп кириши, ошондой эле табияттагы ар кыл өзгөрүүлөргө, кубулуштарга, адамдарга, жаныбарлар дүйнөсүнө байланыштуу көптөгөн мифтик окуялар тууралуу сөз болот.

Миф деген аныктаманын алдында эл оозунда айтылып жүргөн аңыздардын жыйындысы  гана кирбестен, дүйнө таанымдын аң-сезимдеги көп тармактуу модели тургандыгын түшүндүрүүгө далалаттанабыз.

 Макалада элдик оозеки чыгармачылыкта мифологиялык каармандардын, жалпы эле мифтик түшүнүктөрүнүн адам аты катары аталышы, адам баласынын аң-сезиминдеги  ой-чабыттын, башкача айтканда, курчап турган жаратылышка, жан-жаныбарга, өсүмдүк, тоо – ташка, сууга, жарыкчылыкка, деги эле  тирүүчүлүккө жана анын кубулуштары менен алардын ортосундагы кандайдыр бир кубаттуу, керемет күчтөрдүн бар экендигине өзүнүн узак өмүр сапарында иш жүзүндо ынангандыктан улам келип чыккан ыйык ишенимдердин жыйындысы болуп саналары берилген.

Полный текст

Азыркы учурда антропонимдерди изилдөө маселеси тил илиминдеги маанилүү багыттардын бири болуп саналат.  Жалпы тил илиминде антропонимдерди изилдөө  негизинен социолингвистикалык, психолингвистикалык жана этнолингвистикалык багыттарда өнүккөн. Орус, түрк жана кыргыз тил илиминде антропонимдер боюнча жүргүзүлгөн изилдөөлөрдө адам ысымдарынын мааниси, келип чыгышы, функциясы жана коомдогу ролу ар тараптуу каралган. Кыргыз тилиндеги антропонимдерди изилдөөнүн багыттары негизинен лексикологиялык, социолингвистикалык, этнолингвистикалык аспектилерди камтыйт десек болот. Андыктан бул макалада мурда көп көңүл бурулбаган психолингвистикалык багытка, башкача айтканда кыргыз тилиндеги антропонимдердин семантикасына психолингвистикалык өңүттөн изилдөө жүргүзүп, алардын коомдогу орду менен маанисине токтолобуз. Ошондой эле макалада психолингвистикалык аспектиден караганда антропонимдердин психологиялык жана социалдык жактан инсанга тийгизген таасирин изилдөөгө өзгөчө көңүл бурулуп, антропонимдерди же адамдардын аттары, алардын маданиятынын, дүйнө таанымынын, тарыхый жана социалдык өзгөчөлүктөрү  каралат.

Полный текст

Чыңгыз Айтматов – XX кылымдын белгилүү кыргыз жазуучусу жана интелектуалдарынын бири. Анын чыгармалары кыргыз адабиятынын алкагында гана эмес, дүйнөлүк адабияттын баалуу мурастары катары да кабыл алынган. Айтматовдун чыгармаларын сабакта колдонуу студенттерди адабий чыгармаларга кызыктыруу, критикалык ой жүгүртүүгө жана чыгармачылыкка багыт берүүдө маанилүү. Тандалып берилген тексттердин тематикасына жараша сабактын билим, тарбия берүүчүлүк, руханий маданияттын дүйнө таануусун өстүрүүчүлүк мазмуну менен мүмкүнчүлүгү байыйт. Макалада Ч.Айтматов элибиздин башка элдер сыяктуу улут катары өнүгүшүндө,  өзүнүн эне тилинин келечегин, анын маданий жана социалдык жактан гүлдөп өсүшүн , кыргыз тилинин ролун, маанисин, ордун туура көрө  билген көсөмдүгү  баяндалган.

Полный текст

Настоящая статья посвящена проблеме повышения эффективности обучения русскому языку в основной школе. В данной статье описывается, как можно интересно и увлекательно провести урок с помощью цифровых технологий. Раскрывается сущность цифровых технологий, рекомендуются цифровые технологии, которые можно использовать при обучении языку, описываются разнообразные ресурсы, приложения и доступ к ним. Как использовать социальные сети и искусственный интеллект в процессе обучения языку. Приводится пример урока русского языка. Рассказывается, как на этапе закрепления материала можно предложить ребятам дидактическую игру «Кто больше?». Также представлено, как на этапе оценивания можно провести онлайн-тестирование в google-formили другом приложении. Рассказывается, что при использовании ИКТ кроме преимуществ, есть также факторы, которые приводят к понижению эффективности учебного процесса, такие как недостаточная подготовленность учителей, неправильное использование информационных технологий и др.

Полный текст

В данной работе рассмотрены переводы двух авторов на киргизский язык поэмы «Мцыри» М.Ю. Лермонтова.

Его прекрасная поэма «Мцыри», которая наполнена богатством чувств, поэтичностью нашла отклик в сердцах киргизских писателей.

В основе «Мцыри» и «Демона» лежат не только фольклорные источники. На создание этих поэм Лермонтова вдохновляли, прежде всего, непосредственные впечатления: и сумрачный Дарьял, и Казбек, «увитый белой чалмой», и Гуд-гора, и дымящиеся туманы в ущельях, и хрустальные водопады, и особенная тишина на перевалах, и увиденная сверху пересекаемая Белой Арагвой и другой, безыменной речкой Койшаурская долина. Лермонтов создал яркий образ-портрет Востока, как и в поэме «Демон» из совокупности экзотических пейзажей, на фоне которых предстали герои. Только на воле смог Мцыри понять, как эта земля прекрасна. Он вырвался из монастыря в этот незнакомый ему «… чудный мир тревог и битв, где в тучах прячутся скалы, где люди вольны, как орлы…», о котором он так страстно мечтал.

Эти переводы не передают многоцветный, многоголосый мир лермонтовской поэзии.

Полный текст

В статье рассматривается значение русского языка в Кыргызстане, его роль в образовательной системе и влияние на межкультурные и межнациональные связи.  Мы в данной статье анализируем актуальные проблемы, связанные с обучением русскому языку в стране, а также значимость его знания для интеграции Кыргызстана в международное сообщество. Особое внимание уделяется историческому контексту развития русского языка в стране, текущим вызовам в сфере образования и возможным перспективам его сохранения и развития. Рассматриваются также социальные и экономические аспекты, связанные с русским языком, его роль в трудовой миграции и межгосударственных отношениях, а также его вклад в сохранение культурного наследия и повышение конкурентоспособности молодежи. 

Полный текст

статья посвящена изучению методики обучения фразеологии в школьном курсе русского языка для 7–8 классов. Фразеологизмы, являющиеся устойчивыми выражениями с переносным значением, играют важную роль в обогащении словарного запаса учащихся и в повышении их коммуникативной грамотности. Анализ существующих учебных пособий показывает, что данный аспект русского языка недостаточно разработан, что приводит к трудностям в освоении материала. Автор предлагает методы активизации учебной деятельности учащихся, включая семантическое толкование, лингвострановедческие комментарии, а также практические задания на использование фразеологизмов в различных контекстах. В статье особое внимание уделяется сопоставлению фразеологических единиц русского и родного языков школьников, что помогает им глубже понимать специфику национальной культуры. Применение этих методов в сочетании с аксиологическим подходом способствует не только лучшему усвоению материала, но и формированию ценностных ориентаций учащихся. В заключение автор делает вывод о необходимости обновления школьной программы с акцентом на фразеологию для успешного овладения русским языком в билингвальных условиях.

Полный текст

Угуп түшүнүүдө тексттин мазмуну угуучуга бейтааныш эмес, жарым-жартылай тааныш болуш керек. Анткени угуу процессинде текст тил үйрөтүүнүн же тил билүү деңгээлин аныктоочу негизги каражаттардын бири болуп саналат. Ошондой эле угуучу көнүгүү, субтест тапшырмаларын так аткаруусуна түздөн-түз таасирин тийгизет.

Угуп түшүнүү сабагында негизги материалдарды угуучуларга жеткирүүнүн ыгын билүү жана ага тиешелүү көнүгүүлөрдү туура аткарууга машыктыруу, баарлашуудагы угуу ишмердүүлүгүнүн механизмдерин үйрөтүү, сүйлөө чеберчилигине ээ болуу, дикция, жест, мимиканы кырдаалга жараша өзгөртө алууга көнүктүрүү түздөн-түз окутуучунун чыгармачылык-методикалык ишмердүүлүгү катары эсептелет.

Угуу учурундатекстти кабыл алуу жана түшүнүү – бул өтө татаал процесс. Текстти даярдоодо угуучунун көз карашы, курагын, тил билүү деңгээли, ой жүгүртүүсү, кабыл алуусу эске алынып,түшүнүүэтаптарына (түшүнүү денгээли – сөздөрдү, сөз айкаштарын, сүйлөмдөрдү, тексттин жалпы мазмунун,тексттин деталдарын, эмоциялык-нарктагыч маалыматын, түрткү берүү – ниет маалыматын) бөлүп алуусукерек. Мындан сырткары, текстке чейинки иштерде жаңы сөздөрдү семантизациялоо, аларды кепте колдонууга багытталган муз жаргычтарды даярдоо зарыл.

Полный текст

Данная статья посвящена проблеме адекватной оценки учебных достижений учащихся 5-6-х классов по русскому языку в средней школе. В настоящей статье описывается, как можно прозрачно и объективно оценить учебные достижения учащихся с помощью стандартизированных инструментариев оценки. Объясняется, что такое стандартизированный инструментарий оценки. Раскрывается сущность стандартизированного теста, который можно использовать при обучении русскому языку, описывается процесс разработки стандартизированных тестов, а также как использовать такие тесты в процессе оценивания учебных достижений по русскому языку.

В данной статье описывается, как можно разработать тесты по русскому языку, которые проверяют сформированность предметных компетентностей русского языка. Также описывается процесс разработки и апробации с помощью компьютерной программы.

Полный текст

В статье рассматривается образ царя-самозванца на примере пьес А.П. Сумарокова «Димитрий Самозванец» и А.Н. Островского «Дмитрий Самозванец и Василий Шуйский». Художественное воплощение образа самозванца в произведениях разных авторов и столетий, разных жанров и стилей определяется историко-литературным контекстом, спецификой литературных направлений и творческим замыслом писателей. В статье образы сопоставляются в развитии любовных сюжетных линий, раскрывающих различие героев в отношениях с Ксенией и Мариной Мнишек; сравниваются личностные качества самозванцев, проявляющиеся как в сценах разговоров, монологов персонажей, пиршеств и смерти; показываются противоречивые отношения с Шуйским, который воспринимается царями-самозванцами либо как соперник, либо как учитель; герои сравниваются как властвующие монархи, которые реализуют разные типы правления.

Полный текст

В статье рассматриваются методы повышения учебной мотивации учащихся на уроках русского языка. Анализируются ключевые факторы, влияющие на мотивацию, такие как интерес к предмету, влияние учителя и связь учебного материала с реальной жизнью. Также предложены методы повышения мотивации, включая применение интерактивных технологий, активных методов обучения. Использованиемультимедийных средств, образовательных платформ создает дополнительные стимулы для учащихся. Это не только облегчает доступ к материалам, но и делает уроки более динамичными и современными. Результаты опроса среди старшеклассников подчеркивают значимость личностного подхода в обучении, актуальности материала на уроках для формирования положительной мотивации к учебной деятельности.

В заключение делаются выводы о необходимости повышения заинтересованности учащихся к получению знаний, что способствует улучшению качества обучения и вовлеченности в учебный процесс учащихся.

Полный текст

Бул макала баланын кайталангыс дүйнөсүн, анын курчап турган дүйнөнү кабылдоосун жана өнүгүү өзгөчөлүктөрүн изилдөөгө арналган. Баланын өнүгүүсүнүн когнитивдик, эмоционалдык жана социалдык аспектилери талданат. Автор балдардын чыгармачылыгы, оюн жүрүм-туруму, жаратылышка мамилеси, башкалар менен болгон мамилеси сыяктуу көрүнүштөрдү эске алып, баланын психикасынын тереңине сүңгүп кирген. Изилдөөдө баланын инсандыгын калыптандырууда чоң адамдын ролуна өзгөчө көңүл бурулган. Ата-эне менен баланын ортосундагы өз ара аракеттенүүнүн ар кандай аспектилери жана баланын өнүгүшүнө үй-бүлөлүк атмосферанын таасири каралат. Макала балдардын сүрөттөрүн, оюндарын жана күнүмдүк жүрүм-турумун терең талдоонун негизинде балдардын дүйнөнү кабылдоосуна жаңы көз карашты сунуштайт. Автор балдардын стихиялуулугун жана кызыгуусун сактоонун маанилүүлүгүн баса белгилеген.

Полный текст

Ш. Дүйшеев - кыргыз адабиятынын эгемендүү жылдардан кийинки тарыхынында кала турган белдүү акын, жазуучу жана публицисттердин бири. Ал өзүнүн чыгармачылык айдыңында коомдогу маселелерди көтөрүп, алардын чечилишине демилгечи болуп келет. Чыгармачылыкка кеч аралашып, бирок кыргыз адабиятынын тарыхында арышын кең таштаган акын-жазуучу катары белгилүү. Анын калемине таандык коомдун көйгөйлүү проблемасын камтыган бир топ чыгармалары бар. Өзгөчө он жылдан бери окурмандын сүйүктүү китебине айланган “Агындылар” китебинин ички мазмуну тереңдикке алып барат. Ошону менен бирге миниатюралык кыска жазылган чыгармаларында кызыктуу проблемалар камтылып, окурмандарды адабий майданга жетелеп келет. Кыска жазылган чыгармаларыда кыргыз элине таандык улуттук баалуулуктар сиңирилген.

Полный текст

В статье рассматриваются современные методы и подходы к обучению русскому языку. Основное внимание уделяется дидактическим стратегиям, которые способствуют повышению эффективности обучения, включая коммуникативный подход, интерактивные технологии и контекстуальное обучение. Обсуждаются также трудности, с которыми сталкиваются студенты, изучающие русский язык, и пути их преодоления.

Целью исследования являетсявыявление и анализ эффективных активных методов и приёмов обучения, способствующих повышению мотивации, вовлечённости и результативности учащихся в процессе изучения русского языка. Основное внимание уделяется стратегии активизации учебной деятельности, разработке инновационных подходов к преподаванию, а также оценке их влияния на речевую практику и коммуникативные навыки учащихся.

Объект исследования- активные методы и приёмы обучения на уроках русского языка. Предмет исследования – уроки русского языка в школе и вузе. Методы исследования-теоретический анализ научно-методической литературы по изучаемой проблеме, анализ научных статей по использованию активныхметодови приёмовобучения на уроках русского языка.

Выводы. Авторывыделяют важность культурного контекста в процессе обучения, акцентируя внимание на интеграции языка и культуры. В статье представлены примеры успешных практик и методических материалов, которые могут быть полезны преподавателям и учащимся. Заключение подчеркивает необходимость индивидуализированного подхода к каждому студенту и постоянного обновления методов обучения в соответствии с современными требованиями.

Полный текст

В лингвистике понятие фоновых знаний становится все более актуальным в связи с развитием различных направлений, исследующих взаимодействие языка и контекста. Фоновые знания относятся к тем знаниям, которые человек использует при восприятии и производстве речи, но которые не всегда явно выражены в текстах. Это знания о мире, социальных нормах, культурных и исторических реалиях, которые активируются в процессе коммуникации и служат основой для интерпретации высказываний.Исследования фоновых знаний связаны с такими областями, как прагматика, социолингвистика и когнитивная лингвистика, которые анализируют, как контекст и знание о мире влияют на смысл. Современные исследования в области нейролингвистики показывают, что фоновые знания активируются в мозге одновременно с процессом восприятия речи, что подчеркивает их неотъемлемую роль в коммуникации.

Полный текст

Статья посвящена философскому осмыслению гендерной идентичности на примере суждений о прекрасном и благородном поле Иммануила Канта. Показано, что для И.Канта женщина принадлежит «прекрасному полу», который известен своим знаком прекрасного, а мужчину, с другой стороны, можно назвать “благородным полом”. Важно осознать, что от сформировавшейся гендерной идентичности в значительной степени зависят сохранение психического здоровья и полноценное нравственное развитие личности. Процесс гендерной идентификации, как фактор и механизм развития личности, повышает адаптивные возможности человека, способствует само актуализации женщины и мужчины, утверждает тождественность и уникальность каждого. Таким образом, обретение гендерной идентичности предполагает интегрирование различных гендерных ролей и создание целостного представления о себе как о человеке того или другого пола.

Полный текст

Статья посвящена актуальной теме духовно-нравственного воспитания молодежи в контексте современного образования. В условиях быстрого развития технологий и глобализации ценностей вопросы воспитания духовно зрелых и нравственно ориентированных личностей становятся важным аспектом образовательного процесса. В статье рассматриваются теоретические основы духовно-нравственного воспитания, его роль в формировании у молодежи ценностей, моральных принципов, социальной ответственности и способности принимать осознанные этические решения. Оцениваются современные подходы к внедрению духовно-нравственного воспитания в школьную и вузовскую практику, а также влияние культурных, религиозных и философских традиций на воспитание подрастающего поколения. Особое внимание уделяется интеграции духовных и моральных ценностей в образовательные программы, а также роль педагогов и родителей в процессе формирования нравственных ориентиров у молодежи. Автор подчеркивает важность развития личности, способной активно участвовать в жизни общества, ориентируясь на принципы честности, уважения, толерантности и ответственности, что способствует не только личностному росту, но и укреплению социальной гармонии и стабильности в обществе.

Полный текст

Макалада дүйнөнүн илимий сүрөттөлүшүнүн дүйнө караштык функциялары каралат. Методологиялык маселелерди чечүү процессиндеги «дүйнөнүн илимий сүрөттөлүшү» түшүнүгүнүн эволюциясы ачылып берилет. Авторлор азыркы кездеги негизги тенденцияларынын бири катары илимий билимдерди интеграциялоонун маанилүүлүгүн белгилешет, мында дүйнөнүн илимий сүрөттөлүшү эмпирикалык жана теориялык деңгээлдеги изилдөө ишмердүүлүгүн калыптандыруучу компонент катары кызмат өтөйт. Макалада илимий билимдерди системалаштыруунун ар кандай деңгээлдери каралып, дүйнөнүн илимий сүрөттөлүшүнүн үч негизги тиби аныкталган: жалпы илимий, табият таануучулук жана локалдык. Авторлор ошондой эле илимий изилдөөнүн маанилүү элементи катары дүйнөнүн илимий сүрөттөлүшүн калыптандырууга көмөктөшүүчү философиялык принциптер менен илимий жетишкендиктердин өз ара байланышына да басым жасашат.

Полный текст

Бул макалада   социалдык заказдардын  табияты, максаттары, көлөмү, аткаруу убактысы жана башка мүнөздөмөлөрү боюнча абдан ар түрдүүталдоого алынган.

Автордун пикири боюнча, мамлекеттик социалдык заказ – мамлекеттик бюджеттин каражаттарынын эсебинен социалдык-экономикалык маселелерди чечүүгө жана кызмат көрсөтүүгө багытталган социалдык долбоорлорду жана жеке иш-чараларды ишке ашыруунун формасы.Социалдык заказдын негизинде иштелип чыккан программаларды иштеп чыгуу жана ишке ашыруу этаптарды   камтыры аныкталган.

Мамлекеттик  заказдын негизинде аныкталган социалдык программалар - Кыргыз Республикасынын Өкмөтү тарабынан бекитилүүчү өлкөнүн социалдык-экономикалык өнүгүүсүнүн артыкчылыктуу багыттарын ишке ашыруу механизми экендиги тастыкталган. «Социалдык заказ» программасын ишке ашырууда, социалдык саясаттын социалдык өнөктөштүк  принцибинин маанилүүлүгүн белгилей кетүү керек.

Ошондой эле, мамлекеттик социалдык заказдын милдеттери, анын негиздери,долбоорлорду ишке ашырууга конкурстун женүүчүлөрү  гранттык комиссиянын курамынын тарабынан аныкталаары чагылдырылган.

Учурда,  этапта дал ушул мамлекеттик программалар социалдык саясатты ишке ашыруунун негизги куралдарынын бири болуп саналаарыбелгиленген.

Полный текст

Ааламдашуу процесси Кыргызстандагы коомдук-саясий кырдаалды түп-тамырынан бери өзгөрттү. Дин коомдук жана мамлекеттик турмуштун маанилүү фактору болуп калды. Өлкөдө конфессиялар, диний агымдар көбөйүп, алардын жолдоочуларынын саны тез өсүп жатканы байкалууда. Азыркы учурда Кыргызстанда светтик жана диний бийликтин ортосундагы диалогдун жаңы модели калыптанып жатат. Мыйзамда мамлекеттин светтик багыты жана диний уюмдар менен кызматташуусунун так принциптери аныкталган. 

Светтик мамлекеттүүлүктү түзүүнүн максаты – дин менен мамлекетти бири-биринен бөлүп, мамлекеттин башкаруу системасында диндин таасирин жокко чыгарыш болуп саналат. Мунун негизги максаттары бардык диндерге жана ишенимдерге бирдей мамиле кылуу. Светтик мамлекетте бардык адамдар динге карабастан, тең укуктарга ээ болушат. Ошондой эле мамлекеттик саясатта диндин таасирин чектөө, ал коомдук иштерде гана жеке адамдардын ишенимдери катары каралат. 

Полный текст

Белек Кошоев,Теодор Герцен, Уметов Джумабай, Чокморов Суйменкул ж.б кыргыз сүрөтчүлөрү кандайдыр бир деңгээлдерде көчмөндөрдүн жашоо турмуштук болумуштарын искусствонун  графикалык, живопистик ж.а колдонмо жасалга көркөм чыгарма өнөрү багыттарныдагы чыгармачыл эмгектеринде чагылдырып кетишкен. Кыргызстан тарыхта белгилүү болгондой эле жашоо шартына байланыштуу көчмөндөрдүн ж.а малчылардын өлкөсү деп да аталып калган. Мындан жүздөгөн жылдар илгери көчмөндөр жылуу күндөрдүн башталышы менен өлкөнүн тоо этектериндеги ж.а тоолуу аймактарындагы жайлоого көчүү адатына ээ болуу м.н жашап келишкен. Ал эми терең күз келгенде мал өрөөндөргө айдалып, тоолордон көнүмүш чөлдөгү жашоо турмушуна кайтып турушкан. Мына ошол көчмөн жашоо болумушунда көбүнчө төөлөр миграция үчүн пайдаланылган. Төөлөр мыкты жаныбарлар болгондуктан, эң алыскы жайлоолорго жолсуз жете алышчу. Ошол эле учурда көчмөн саякат майрамдык маанайда өтүп, кыргыздар намаз окуп, ырым-жырымдарын жасап, тамак-аштарды жасап, ат чабыш, күрөш, чүкө атыш, эңиш ж.б оюн–зоокторун  өткөрүшүп турушчу. Кыргыздардын жайлоодо жашоого болгон каалоосу жүздөгөн жылдар бою Тянь-Шань тоолорунда көчмөн турмушта жашап, салттуу боз үйлөрдү тигип жашап келгени менен түшүндүрүлөт. Кыргыздар толук кандуу отурукташкан жашоого жалпы жонунуан мурдагы СССРдин тушунда гана өтүшкөн.

Полный текст

Макалада автор философиялык дисциплиналар боюнча окутуу сааттары кыскарып жаткан Кыргызстандын ЖОЖдорунда философияны окутуунун актуалдуу проблемаларын карайт. Ааламдашуу жана билим берүү стандарттарынын тез өзгөрүү шартында философиянын орду студенттерде сынчыл ой жүгүртүүнү жана баалуулук багыттарын калыптандыруу үчүн маанилүү бойдон калат. Кыргызстанда соңку жылдары окуу планында философиялык дисциплиналарга бөлүнгөн сааттарды кыскартуу тенденциясы байкалууда. Бул аталган дисциплинанын окутуучуларын жана философторду тынчсыздандырат, анткени философия сынчыл ой жүгүртүүнү өнүктүрөт, баалуулуктардын принциптерин калыптандырууга салым кошот, бул жоопкерчиликтүү жарандарды тарбиялоо контекстинде өзгөчө маанилүү. Макалада философиялык идеяларды окуу процессине интеграциялоо окуу программаларын байытып, алардын студенттер үчүн маанилүүлүгүн арттыра ала тургандыгы баса белгиленген. Көйгөйдү чечүү жолдору сунушталат.

Полный текст

Искусствонун башка түрлөрү – театр, живопись, скульптура, поэзия, кино сыяктуу музыка да коомдук аң-сезимдин формаларынын бири болуп саналат. Музыка илимден айырмаланып, объективдүү дүйнө жөнүндөгү билимди системалаштырган илимий түшүнүктөр менен эмес көркөм искусство бардык түрү сыяктуу эле үндүү образдар аркылуу чындыкты чагылдырат. Ошол эле учурда музыканын өзгөчөлүгү дүйнөнү эмоционалдык түшүнүүгө көркөм образдардагы турмуштук кубулуштардын чагылдырылышын кабылдоого үн көмөктөшүүчү болуп саналат. Музыка, искусствонун эң байыркы түрү экендиги тарыхый маалыматтардан белгилүү. Ал илгертен эле коомдо өтө маанилүү идеялык, маданий, тарбиялык жана уюштуруучулук ролду ойноп келген. Музыканын тарыхый эволюциясы коомдун өнүгүшүнүн негизги этаптары менен тыгыз байланышта болуп турат. Эгерде музыканын идеялык, тарбиялык жана уюштуруучулук ролун коомдо ачык-айкын колдонгон учурлар да болгон. Буга мисал, ошол эле толкундоолор доорун камтыган Француз революциясы, Улуу Октябрь социалисттик революциясы, граждандык же Улуу Ата Мекендик согуштар мезгилинде.

Полный текст

Бул макалада Эгемендүү Кыргызстандагы улуттук аң-сезим феномени социалдык процесстердин контекстинде каралат. Бүгүнкү күндөгү ааламдашуу процессиндеги идентүүлүк кризиси,анын орду жана ролу башкача айтканда улуттук аң-сезимге тийгизген оң жана терс таасирлери кеңири талдоого алынат.Заманбап мезгилдеги дүйнөгө чуу жараткан чыгарма америкалык философ Самюэль Хантингтондун “Цивилизациялардын кагылышуусу” негизинде ”Биз кимбиз” суроосу  философиялык көз караштан талдоого алынып, анын дүйнөлүк тарыхтын алдындагы жообу изилдөөгө алынат. Жыйынтыгында бул дүйнөдө өз ордун издеген мамлекеттердин, анын ичинде ээгемендүү Кыргызстандын бүгүнкү күндөгү орду, улуутук аң-сезиминин калыптанышы, улуттук баалуулуктардын муундан муунга кандай өткөрүлүшү баяндалат.Эгемендүү Кыргызстандагы  улуттук иденттүүлүк маселелери, анын калыптанышы, абалы жана келечеги комплекстүү каралып, ошондой эле коомдогу ага таасир кылган ар кандай факторлор кеңири алкакта каралат.

Полный текст

Бул макала йога философиясы байыркы окуу катарында келип чыгышы жана аӊ сезим, болмуш, материя адам маселелери каралат. Адамды Руху (руханий субстанция – Пуруша) жана материя (материалдык жаратылыш- Пракрити) адамдын аӊ сезиминин жогорку трансценденттик «Мен – Дүйнөлүк Дух» жөнундөгүфилософиялык категориялар чечмеленет. Ошону менен бирге макаланын борборунда аӊ сезимдин жана аӊ сезимсиздиктин табияты камтыган бизге билинбеген тереӊ кубулуштар бар экендиги жана философтор аларды алгачкы аӊ сезим катарында кароого аракеттенгендиги айтылат. Андан тышкары макалада Пуруша жана пракритинин дуалисттик концепциясын санхья-йога алкагында талдоо, эмпирикалык жана трансценденттик денгээлдердин ортосундагы айырмачылыктар изилденет. Йоганын онтологиялык жана гносеологиялык аспектилери каралып, алардын адамдын манызын тушунуу мааниси талданат. Ошондой эле йога философиясы микрокосмос (адамдын субъективдүү абалы) менен макрокосмос (аалам) ортосундагы ички гармонияны түшүнүүгө жардам берет. Макала йога философиясынын  бүгүнкү күндүн маанисин жана руханий өнүгүү үчүн актуалдуулугун баса белгилеп, аны заманбап адам үчүн маанилүүлүгүн көрсөтөт. 

Полный текст

В статьерассмотрено содержание музыкального мышления с позиций музыковедческого и психолого-педагогического подходов и отметили, что мышление –процесс обобщённого отражения действительности, возникший из чувственного познания на основе практической деятельности человека. Музыкальное мышление развивает школьников и умственно. Помимо разнообразных сведений о музыке, имеющих познавательное значение, беседа о ней включает характеристику эмоционально-образного содержания. Музыкальный словарь школьников обогащается образными словами и выражениями, характеризующими настроения, чувства, переданные в музыке. Музыкальная деятельность предполагает умственные операции: сравнение, анализ, сопоставление, запоминание, и таким образом способствует не только музыкальному, но и общему развитиюих. С методической точки зрении, особо отметили, что очень важно создавать условия для формирования основ музыкальной культуры школьников, так, как музыкально-образовательная деятельность играет особую роль в музыкально-эстетическом развитии школьников.Также в статье выявлен комплекс методов обучения, обеспечивающих единство восприятия музыки, мышления и воображения – методы активизации познавательного интереса, беседы, диалога, также методы эмпатии, рефлексии, беседы, диалога, наблюдения за музыкой, метод анализ, размышление о музыке, пластическое моделирование, сравнение, аналогия, методы воображения и создания художественного контекста.Отмеченыпять уровнеймузыкального мышления: телесность, память, опыт, мышление –музыкальное действие,музыкальная коммуникация, художественный смысл.

Полный текст

Азыркы кезде глобалдашуунун, маалымат технологияларынын дүркүрөп өнүгүшү адамды интернет аркылуу дүйнөлүк байланышта болуусун калыптандырды. Адамзаттын техникалык жетишкендиктери искусство түрлөрү менен таанышууну оңой кылып,  жаштарыбыздын бөтөн элдин музыкасы менен жакындан тааныш болуусуна мүмкүнчүлүк түзүп берди. Бул бир жагынан жаштарыбыздын инсандык маданиятынын өнүгүүсүнө шарт түзүп бергени менен, түпкүлүгүндө жаштарыбызда бөтөн элдин музыкасына ашыкча берилүүсүн жаратып, өз элинин музыкасын жерүү, бөтөн эл маданиятына кулдук уруу ж.б.у.с. жагымсыз көрүнүштөрдү пайда кылып, жаштардын эстетикалык маданиятын төмөндөтүп, алардын эстетикалык маданиятын улуттук баалуулуктардын негизинде өстүрүүнү актуалдуу кылууда. 

Музыкалык тарбия аркылуу жаш муундарды инсан катары калыптандырууда алардын эстетикалык маданиятын калыптандыруунун ролу чоң.  Анткени музыкалык тарбияга жараша адамдын жалпы эстетикалык маданияты жана музыкалык маданияты калыптанып, адамгерчилик, адептүүлүк ж.б. инсандык өзгөчөлүгү аныкталат.

Музыкалык тарбия берүүдө музыкалык чыгармаларды талдоо аркылуу жаштардын эстетикалык табитин өстүрүп, аларга сапаттуу чыгарма менен сапатсыз чыгарманы ажырата билүү көндүмдөрүнө үйрөтүүгө жетишилет.

Полный текст

Макалада төрт көркөм чыгармада:  Туякырчынын “Ташбек датка” ырында, экинчиси жазуучу Акбаралы Мусабековдун “Дарыялар жайыкта кошулушат” аттуу романында, үчүнчүсү Э.Эрматовдун  “Ташбек датка” поэмасында, төртүнчүсү Тазагүл Закированын “Кош мунар: Алымкул аталык, Ташбек датка” аттуу тарыхый даректүү баянында Ташбек датканын образынын ачып берилиши жөнүндө сөз болот.

Кыргыз элинин сакталышына, өнүгүшүнө өзүнүн салымын кошкон Ташбек датканын эл ичинен суурулуп чыгып, ордо ишине аралашып, Кокон хандыгы учурунда өз элинин өнүгүшү үчүн жасаган иштери: хандыктагы орду, согуштук-саясый ишмердиги, хандыкты жана элди сактоодогу эрдиктери ж.б. ачып берилет. Ошондой эле анын падышалык Оруссия  мезгилинде  Кыргызстандын Түштүк-батыш чөлкөмүндө үч жолу бий болуп шайланып, аймактын структуралык-территориялык жактан жана калктын социалдык-маданий жактан өнүгүшүн уюштурууга, өнүктүрүүгө кошкон салымы жөнүндө сөз болот.

Жогоруда аталган төрт көркөм чыгармада Ташбек датканын жоокердик, жетекчилик ж.б. бүт сапаттары элестүү ачыкталып, анынинсандык өзгөчөлүктөрү ар тараптан ачып көрсөтүлүп,   датканынэлден иши, билими жана ыйманы менен ар тараптан айырмалангандыгын таасын сүрөттөпТашбек датканын психологиялык портретин жаратылган.

Полный текст

Ырчылык өнөр кыргыз элинин тарыхый өсүп-өнүгүү жолунда жаралып, өнүгүп олтуруп, элдин рухий дүйнөсүн калыптандырган. Элибизде чыгармачылыгы баа жеткис акындар көп. Алардын айрымдарынын чыгармалары эл арасында кеңири белгилүү болсо, айрымдарынын аты гана эл оозунда айтылып келет. Эл оозунда сакталып калган ырлары кийинки жылдарда гана топтолуп, өзүнчө китеп болуп чыгып, ырлары элге жайылтыла баштаган акындардын бири Туяк ырчы.

              Туяк ырчы адамды сөз менен өтө таамай, өтө элестүү сүрөттөп, анын психологиясын ачып бере алгандыгы менен өзгөчөлөнөт. Ал ырларында каармандын психологиясын,мүнөзүндөгү өзгөчөлүктөрүн,  анын жан дүйнөсүндө жүрүп жаткан толгонууларын жана сезимдерин, алардын өнүгүп-өзгөрүшүнүн элестүү ачып бере алган.

              Макалада көркөмдүгү бийик ырлары менен өз доорун чагылдырып, элге тарбиячы, насаатчы катары кызмат өтөп, элдин руханий казынасынын байышына өз салымын кошкон Туяктын ырчылык өзгөчөлүгү жөнүндө сөз болот.

Полный текст

Макалада маданият, каада-салт, искусство, эстетика, чыгармачылык, чыгармачыл инсан, элдик көркөм кол өнөрчүлүк, окуу процесси түшүнүктөрү ачылат. Педагогикалык илим жаңы коомдук кырдаалга чыгармачыл жигердүү инсанды калыптандыруунун коомдук тапшырыгын аткарууда, адам баласынын психологиялык-курактык мүмкүнчүлүктөрүн эсепке алуу менен адамды тарбиялоонун багыттарын иштеп чыгат. Ал эми чындыктын азыркы өзгөргөн шарттарына ылайык келген чыгармачыл инсанды калыптандыруу үчүн элдик көркөм кол өнөрчүлүктү сабактарда пайдалануунун бардык резервдерин колдонуу зарыл.  Көркөм кол өнөрчүлүктү жаштарга эстетикалык тарбия берүүдө жаатындагы эң татаал милдеттерди чечүүгө, руханий муктаждыктарын өнүктүрүүгө, көркөм табитин калыптандырууга, чыгармачылык жөндөмдүүлүктөрүнүн өсүшүнө өбөлгө түзөт. Окуу процессинде улуттук искусствонун мүмкүнчүлүктөрүн: улуттук, элдик жана диний символдорду, графикалык, композициялык жана живопистик өзгөчөлүктөрүн, кыргыз оюм-чийиминин салттарын мүмкүн болушунча кеңири пайдалануу керек. Сабактарда системалуу түрдө искусство жана курчап турган дүйнөнүн көркөмдүгү жана кооздугу тууралуу маектер элдик кол өнөрчүлүккө, көркөм кол өнөрчүлүккө болгон кызыгуунун калыптанышына шарт түзөт, мектеп окуучуларынын курчап турган дүйнө жөнүндөгү түшүнүктөрүн кеңейтет. Көркөм кол өнөрчүлүктү окутуу процессинде элдик чыгармачылыкты үйрөнүү бүгүнкү күндүн талабы болуп саналат.

Полный текст

Статья, посвящена творчеству двух выдающихся советских художниковЕ. Моисеенко, Ю.Непринцева, оказавших значительное влияние на развитие изобразительного искусства. В статье анализируются их художественные стили, ключевые произведения, а также сравниваются и сопоставляются их художественные манеры, тематику произведений. Особое внимание уделяется их вкладу в развитие жанра исторической живописи.Используя метод анализа и историко-культурного контекста, авторы исследует, как индивидуальные стили художников отражают их жизненный опыт и историческую эпоху. Новизна исследования заключается в том, что авторы предлагают свежий взгляд на творчество Моисеенко и Непринцева, рассматривая их работы в контексте современной искусствоведческой теории.Перечисляя работы художников по жанрам, проанализированопо одной работе каждого художника, также дано глубокий анализ по истории создания картины Ю. Непринцева «Отдыхпосле боя”, информации ее герои и критика по этой работы.

Полный текст

Статья посвящена анализу творчества выдающихся кыргызских художников Г.Айтиева, С.Чуйкова и С.Чокморова. В работе рассматривается их вклад в формирование и развитие кыргызской национальной школы живописи, особенности их стилей и тематики, а также влияние их творчества на последующие поколения художников. На основе анализа произведений авторы выявляют ключевые особенности кыргызского изобразительного искусства и определяют его место в контексте мировой художественной культуры.Наряду с этим были отмечены основные работы этих художников и приведены их примеры. В статье проведен анализ стиля, жанра каждого художника, особое внимание уделено занимающему видное место в кыргызском изобразительном искусстве к творчеству Г. Айтиеву. Отметиликоличество работ Айтиева, хранящихся в фонде,также проанализирована картина С. Чуйкова “Дочь советской Киргизии” и картина С.Чокморова под названием «Саякбай Каралаев».

Полный текст

Полный текст

Полный текст

Демокриттин атомистикалык программасын жана Галилео Галилей, Николай Коперниктин, ошондой эле ɵзүнүн изилдɵɵлɵрүн жалпылап, Исаак Ньютон асман телолорунун жана жердеги объекттердин кыймылын баяндап жазган механиканын илимий теориясын иштеп чыгып, “Натуралдык философиянын математикалык башталыштарын” 1687-жылы жарыялаган. Бул эмгегинде Ньютон дүйнɵгɵ болгон кɵз караштарды системага келтирип, дүйнɵнүн механикалык сүрɵтүн түзгɵн. Узак убакыт аралыгында окумуштуулар жаратылыштын бир гана закону бар, ал Ньютон механикасынын закондору деп ойлошкон. “Ньютондон бактылуу болгон эч бир адам жок болуусу керек, анткени бир мертебе, жалгыз гана бир адам дүйнөнүн сүрөтүн түзө алган”, – деп француз окумуштуусу Лагранж эсептеген. Ошондуктан, Ньютон механикасы классикалык болуп 200 жыл убакыт ичинде табият таануудагы изилдөөлөргө теориялык жана практикалык негиз болгон. Бирок, жөнөкөй болгон дүйнөнүн механикалык сүрөтүнүн жүйөлүү эмес болуп калгандыгы макалада баяндалат. Анын себеби – электромагниттик процесстерди изилдөөлөрдө алардын Ньютон механикасына баш ийишбей тургандыгы.

Полный текст

Бул эмгекте кан жоготуу жана анын адамдын организмине тийгизген таасири жөнүндө илимий макалалар талданды. Кан жоготуу – кан тамырлардын керегесинин бүтүндүгүнүн бузулушу же жүрөк тканын жаракаттануусунун негизинде кан тамырлардан көп өлчөмдөгү канды жоготуу процесси. Адабий талдоодо кан жоготуу жана анын классификациясы жазылды. Мындан сырткары, кан жоготуунун негизинде адамдын организминде кычкылтектин ташылуусунун төмөндөшү, энергетикалык субстраттардын толук кычкылдануусу жүрбөгөндүгү жана энергетикалык жетишсиздиктин калыптануусу жүрөт. Микроциркуляциянын бузулушу клетканын гипоксиясына жана андагы кычкылдануу калыбына-келүү процесстеринин бузулушуна алып келет. Ткандарда аэробдук процесстерге караганда анаэробдук процесстер үстөмдүк кылып, метаболитикалык ацидоз өнүгөт. Курч кан жоготуу учурунда белоктордун физико-химиялык касиеттеринин өзгөрүшү алардын денатурациясы менен коштолоору, глюкозанын жетишсиздигинен АТФтин жана башка макроэргикалык кошулмалардын жетишсиздиги өнүгүшү жана фосфолипиддердин ажыроосунун эсебинен көп санда эркин май кислоталары пайда болору эксперименталдык жол менен аныкталган.

Полный текст

Бул иште мектеп окуучуларынын долбоорлорунун жана долбоордук иш-аракеттеринин классификациясы берилген жана долбоордук окутуу ыкмасын колдонуунун методологиясы берилген. Бул долбоордук иш-чаранын маңызы – аны пайдалануунун натыйжалуулугун камсыз кылуучу максаттуу, усулдук, мазмундук, технологиялык, ошондой эле зарыл болгон педагогикалык шарттарды чагылдырган мектепте мугалимдин педагогикалык билиминин илимий-долбоордук моделин иштеп чыгуу жана ишке ашыруу. Бул эмгекте аймакта жүргүзүлгөн илимий изилдөөлөр, ошондой эле долбоордук иш-чаралардын маанилүү элементтери, дары-дармек өсүмдүктөрү боюнча изилдөөлөрдү ишке ашырууда бул ыкманы колдонуу көрсөтүлгөн. Инновациялык билим берүү долбоорлорун колдонуу заманбап шарттарда илимий-педагогикалык ишмердүүлүктү эң жемиштүү жүргүзүүгө жөндөмдүү мектеп мугалиминин психологиялык-педагогикалык компетенттүүлүгүнүн натыйжалуу моделдерин табууга багытталган. Валериана облуста кеңири өстүрүлүп, Ысык-Көл облусунун туруктуу өнүгүүсүнүн негизи боло алат.

Полный текст

Бул макалада Ысык-Көл облусунун жаратылыш ресурстарына геоэкологиялык баа берилип, өрөөнүндөгү жер кыртыштарынын абалына экологиялык таасирлердин курчушунан келип чыккан маселелер каралган. Ысык-Көл облусу өзүнүн жаратылышы менен айырмаланган, эс алам деген конокторду өзүнө тарткан эң кооз ажайып аймак. Бирок тилекке каршы Ысык-Көл облусуна караштуу жер ресурстары адамдар тарабынан жогорку антропогендик таасирлерге дуушар болууда. Совет мезгилинде айыл-чарба жерлерине, өзгөчө айдоо жерлердин асылдуулугунун абалын пландуу түрдө үлгүлөр алынып, геоэкологиялык жактан диогностикалык иштер жасалып турган. Топурактагы элементтердин нормалык көрсөткүстөрүнө жараша минералдык жана органикалык жер семирткичтерин берип турган. Азыркы мезгилде жер ресурстарына мамлекет тарабынан жана жеке менчик дыйкандар тарабынан биргеликте топурактын асылдуулугун көтөрү көрсөтөрүүгө аракеттерди жасоо азыркы мезгилдин талабы экендигин жашоо шарты өзү тастыктап жатат. Ушул жана башка маселелер макалада каралган. 

Полный текст

Бул макалада Ысык-Көл өрөөнүндөгү жер кыртыштарынын абалына экологиялык таасирлердин курчушунан келип чыккан маселелер каралган. Ысык-Көл облусу өзүнүн жаратылышы менен айырмаланган, эс алам деген конокторду өзүнө тарткан эң кооз ажайып аймак. Бирок тилекке каршы Ысык-Көл облусуна караштуу жер ресурстары адамдар тарабынан жогорку антропогендик таасирлерге дуушар болууда. Совет мезгилинде айыл-чарба жерлерине, айдоо жерлердин асылдуулугунун абалын пландуу түрдө үлгүлөр алынып, геоэкологиялык жактан диогностикалык иштер жасалып турган. Топурактагы элементтердин нормалык көрсөткүчтөрүнө жараша минералдык жана органикалык жер семирткичтерин берип турган. Азыркы мезгилде жер ресурстарына мамлекет тарабынан жана жеке менчик дыйкандар тарабынан биргеликте топурактын асылдуулугун көтөрүгө аракеттерди жасоо азыркы мезгилдин талабы экендигин жашоо өзү тастыктап жатат. Ушул жана башка маселелер макалада каралган. 

Полный текст

Бул макалада дүйнөлүк билим берүүдөгү STEM технологияларын колдонуунун маанилүүлүгү мүнөздөлөт. Учурда 21-кылымдын жаңы талаптарына ылайык өлкөбүздүн билим берүү тармагына олуттуу реформалар киргизилип, аларды ишке ашыруу жолдору. Билим берүү системасында жаңы максаттар аныкталды. Кыргызстанда STEM билимин реформалоого багытталган демилгелер STEM предметтерин бир нече тектеш предметтерди интеграциялоо аркылуу окутууну талап кылат. STEM – бул академиялык илим жана технология концепциялары чындыктын контекстинде окутула турган интеграцияланган окутуу ыкмасы. Бул ыкманын максаты мектеп, коомдун ортосунда туруктуу байланыштарды түзүү, тышкы дүйнө менен иштөө, STEM сабаттуулугун жана жалпысынан атаандаштыкка жөндөмдүүлүктү өнүктүрүүгө салым кошуу болуп саналат. Биология сабагында STEM технологиясынын элементтерин колдонуунун келечеги жөнүндө. Алардын заманбап билим берүү мейкиндигиндеги өзгөчөлүктөрү мектепте анатомияны окутууда бул технологияларды максаттуу пайдаланууга мүмкүндүк берет. STEM технологияларынын негизги жоболору, аларды заманбап биологиялык билимге киргизүү жолдору.

Полный текст

Маалыматтык технологияларды сабакта колдонуунун түрлөрү:

Прикладдык MS Word, Power Point  MS Excel  программаларды жүктөө, ишке чегерүү, ар биринин терезелери боюнча түшүндүрмөлөр жана мисалдар менен иштөө каралган. MS  Wordдо шрифттер менен иштеш үчүн горизонталдык менюдан Формат пунктунан шрифт командасы, сүйлѳмдүн шрифтинин тиби –Arial Black, ѳлчѳмү -14, кѳрүнүшү – кыйгач(курсив). Ал эми таблица түзүү үчүн менюдан Таблицаны тандап таблица коюу (вставить – таблицы) командасын аткарабыз. Сапча менген мамычанын кесилишкен жери ячейка деп аталат. Power Point презентациялык программасы(ПП) Microsoft компаниясынын   Officeттик пакетинин бир тиркемеси болуп саналат. Бул программанын жардамы менен ар кандай слайддарды даярдап презентациялоого ыӊгайлуу программа болуп эсептелинет.Power Point презентациялык программасы(ПП) жүктѳѳ жана иштѳѳнү аяктоо Officeттик программалар сыяктуу эле иш жүзѳгѳ ашат.Excel программасы  Windowsаракет системасынын башкаруусунда жүрө турган Microsoft Office пакетине кирүүчү электрондук таблицаларды даярдоо жана иштетүүгө арналган. Техника - экономикалык расчетторду-мисалы цех куруу ишин баалоодо, аткарууда колдонсо болот. Күндөлүк турмушта каражаттарды пайдалануу жана анализдөө учетунда колдонсо болот. 1-курстун студенттери үчүн арналган.

Маалыматтык технологияларын окутуу процессинде колдонуунун жолдору(мобилдик окутуу, компьютер, телевизор, электрондук такта, видеомагнитофон, музыкалык борбор, фотоаппарат, принтер, видео сабактар аркылуу окутуу, социалдык  тармактар) аркылуу окутууну мугалимдер  кеңири колдонушат.

Полный текст

Эсептөө системалары боюнча кыскача тарыхы. Адам баласы сандар эӊ кѳп экендигин билгенден кийин аларды жазуунун ар кандай ыкмаларын ойлоп табышкадыгы,сандарды жазуу жүзүндѳ кѳрсѳтүү мезгили биздин эрага чейинки 3000-3700 жылы башталгандыгы жѳнүндѳ маалымат жана Египеттик, Римдик, Индиялык, Арабдык эсептѳѳ системалары пайда болгондугу,бизге кеӊири тараган ондук эсептѳѳ системалары биздин заманга чейинки 500-жылы Индияда пайда болгон. Сандарды жазуу ыкмалары ар башка элдерде түрдүүчѳ колдонулгандыгы жѳнүндѳ маалыматтар берилген. Унардык жѳнѳкѳй эсептѳѳ системасы. Египеттик система- цифранын ордуна иероглифтик символдор колдонулган. Алфавиттик система– байыркы заманда сандар алфавиттин тамгалары менен белгиленген системалар кеӊири колдонулган. Вавилондук  система -адамзат ѳнүгүп, чарбачылык чоӊоё берген, анын артынан эсептѳѳнү жүргүзүү да кыйындай баштаган. Римдик системакийинчерээк эле пайда болгон.Римдик эсептѳѳ системасы Европада кеӊири тараган жана идеалдуу деп эсептелген. Ал анча чоӊ эмес сандар менен иштѳѳгѳ ѳтѳ ыӊгайлуу болгон, бирок чоӊ сандар үчүн туура келген эмес. Мисалы 3678 санын жазууда MMMDCLXXVIII-ѳтѳ эле узун жана кѳп болуп кеткен. Индиялык же араб эсептѳѳ системасы. Бизге кѳнүмүш болуп калган сандарды жазуу системасы V кылымда Индияда пайда болгон. Сандарды жазуунун мындай системасын араб цифралары деп билебиз жана азыркыга дейре активдүү колдонуп келебиз. Бул системада сандарды белгилѳѳ үчүн 1ден 9га чейинки 9 символду колдонушкан. Ар бир цифра ошол символдогу бурчтун санына туура келгендей болуп жазылган. Эсептѳѳ системаларынын түрлѳрү: позициялык жана позициялык эмес. Сандарды эсептѳѳ системаларында которуу алгоритмдери. Экилик, сегиздик, он алтылык эсептѳѳ системасынан ондук эсептѳѳ системасына, ондуктан экилик,сегиздик,он алтылык эсептѳѳ системасына  айландыруу мисалдар менен коштолгон.Эсептѳѳ системасынан башка эсептѳѳ системаларына ѳтүү ыкмаларын Python программалоо тилинде аткаруу. Экилик эсептѳѳ системасы менен амалдарды аткаруу мисалдар менен кѳрсѳтүлгѳн.

Полный текст

Статья посвящена внедрению анимации в современную жизнь и ее цивилизации благодаря внедрению передовых технологий. В ней рассматриваются основные виды анимации: традиционная, 2D-векторная, 3D и Stop-motion, их особенности, этапы создания и сфера применения. Подркивается историческая изобретательность анимации, начиная с древних изображений и первых опытов Эмили Рейно, которые заложили основы для развития современной мультипликации. Отдельное внимание уделено роликам компьютерной графики, ее влиянию на индустрию развлечений, рекламу и образование. В статье также подчеркивается необходимость изучения IT-технологий, таких как программирование и разработки, которые запускают стартовую часть создания анимации. Применяется для использования в профессиональных сферах, включая медицину, строительство и киноиндустрию. Авторы утверждают, что развитие навыков в области информационных технологий и анимации открывает широкие возможности для творчества, профессионального роста и упрощения жизни.

Полный текст

Статья подробно рассматривает робототехнику как одну из важнейших отраслей современных технологий, подчёркивая её роль в трансформации различных сфер жизни. Описаны ключевые направления робототехники, такие как интерфейс оператора, подвижность, манипуляторы, системы восприятия и программирование. Раскрыты особенности работы с языками программирования, включая C++, Python, Java, MATLAB и Assembly, которые используются для создания роботизированных систем. Авторы уделяют внимание историческим аспектам робототехники, начиная с появления термина "робот" в 1920 году, введённого Карелом Чапеком, и анализируют её развитие до современных высокотехнологичных решений. Приведены примеры применения роботов в промышленности, космосе, медицине и других отраслях. Особое внимание уделено потенциалу робототехники для упрощения человеческой жизни, а также обсуждаются её недостатки, включая возможные социальные и экономические риски, такие как вытеснение рабочих мест.

Полный текст

Макалада «Компьютер архитектурасы» электрондук окуу китебин окуу процессинде колдонуунун натыйжалуулугу каралат. Автор салттуу лекциялардан айырмаланып, электрондук окуу материалдары билимдин булагы гана эмес, студенттердин окуу материалын өздөштүрүү деңгээлин текшерүүчү курал катары да кызмат кылат деп баса белгилеген. Электрондук окуу китебин колдонуу дисциплинага болгон кызыгууну арттырууга жардам берет, окуу мотивациясын жакшыртат жана өз алдынча иштөө көндүмдөрүн өстүрөт. Электрондук окуу куралында структураланган теориялык материалдар, практикалык тапшырмалар жана өз алдынча текшерүүлөр берилген, бул студенттерге жаңы билимдерди гана эмес, мурда үйрөнгөндөрүн системалаштырууга да мүмкүндүк берет. Мисал катары «Компьютер архитектурасы» дисциплинасын алсак болот, мында электрондук окуу куралы татаал түшүнүктөрдү визуалдаштырууга жардам берет жана интерактивдүүлүктү камсыз кылат. Автор электрондук окуу китептеринин негизги артыкчылыктарын белгилейт: жеткиликтүүлүгү, көп жолу колдонулушу, окуучулардын жеке өзгөчөлүктөрүнө ыңгайлашуу жана салттуу окутуу системасы менен интеграция. Бул аларды окуу процессинин сапатын жогорулатуунун маанилуу куралына айландырууда.

Полный текст

Макалада билим берүү мекемелеринде жасалма интеллект технологияларын кеңири колдонуудагы негизги тоскоолдуктар талкууланат. Жекелештирилген окутуу, күнүмдүк автоматташтыруу жана маалыматтардын массалык аналитикасы сыяктуу билим берүүдөгү жасалма интеллекттин   олуттуу артыкчылыктарына карабастан, бул инновацияларга жетүү көптөгөн мектептер менен университеттер үчүн жеткиликтүү эмес. Негизги тоскоолдуктарга жасалма интеллектин чечимдеринин кымбаттыгы, техникалык мүмкүнчүлүктөрдүн жетишсиздиги, педагогдордун санариптик сабаттуулугунун төмөн деңгээли жана аймактардын ортосундагы технологиялык айырмачылыктар кирет.Мындан тышкары, студенттердин маалыматтарын колдонууга байланыштуу этикалык жана юридикалык кыйынчылыктар пайда болот. Кээ бир окуу жайлары башкаларына караганда алдыңкы технологияларга жеткиликтүү болуп калганда билим берүүдөгү теңсиздикти жогорулатуу маселелерин да кароо маанилүү. Макалада мамлекеттик колдоо, инфраструктураны өнүктүрүү жана билим берүү системасында жасалма интеллект чечимдерине жетүү үчүн бирдей мүмкүнчүлүктөрдү камсыз кылуу үчүн кызматкерлерди кайра даярдоо аркылуу бул көйгөйлөрдү жоюуга комплекстүү мамиле жасоо зарылчылыгы баса белгиленет.

Полный текст

Бул макала аралыктан (дистанттык) окутууда электрондук окуу китептерин колдонуунун актуалдуулугун жана көйгөйлөрүн талдоого арналган. Электрондук окуу китептерин колдонуунун максаттары жана милдеттери каралып, бул багыттагы изилдөөнүн предмети жана объекти аныкталат. Изилдөөнү ишке ашыруу, анын ичинде колдонуудагы электрондук окуу китептерин талдоо, студенттер жана окутуучулар менен сурамжылоолорду жана интервьюларды өткөрүү, электрондук окуу китептерин колдонуунун артыкчылыктары менен кемчиликтерин аныктоого басым жасалат. Электрондук окуу китеби онлайн жана офлайн окуу формалары үчүн эң тасирдүү натыйжа берет. AVNпрограммасын аралыктан окутууда колдонуу студенттер үчүн бир топ жеңил шарттар каралган жана ыңгайлуу. Бул азыркы учурда технологиянын өнүгүшүнүн бирден бир себеби, ошондой эле окутууда студент менен окутуучунун кайтарым байланышында чоң роль ойнойт.

Полный текст

бул макалада колдонуучуларды авторизациялоодо блокчейн технологиясын колдонууда көйгөйлөр жана аларды чечүүнүн жолдору талкууланат. Бөлүштүрүлгөн система катары, блокчейн авторизация учурунда жогорку коопсуздукту жана ишенимдүүлүктү камсыз кыла алат, бирок ошол эле учурда чектелген масштабдуулук, колдонуунун жогорку наркы, өз ара иштешүүнүн чектелгендиги, киберчабуулдардан жетишсиз коргоо, көйгөйлөр сыяктуу кээ бир чектөөлөр жана көйгөйлөргө туш болушу мүмкүн. коопсуздук жана купуялуулук, чектелген укуктук жөнгө салуу жана колдонуучулардын маалымдуулугунун төмөндүгү. Бул көйгөйлөрдү чечүү жана блокчейн технологиясын колдонуу менен колдонуучулардын натыйжалуу авторизациясын камсыз кылуу үчүн блокчейн тармактарынын масштабдуулугун жакшыртуу, ресурстарды колдонууну оптималдаштыруу, өз ара иштешүү стандарттарын иштеп чыгуу, кошумча коопсуздук чараларын колдонуу, маалыматтардын купуялуулугун камсыз кылуу, жаңы укуктук ченемдерди иштеп чыгуу жана колдонуучулардын техникалык маалымдуулугун стимулдаштыруу сыяктуу ар кандай ыкмалар колдонулушу мүмкүн.

Полный текст

Внедрение Google сервисов в процесс обучения дисциплине "Информационная безопасность" значительно повышает эффективность учебного процесса и помогает лучше подготовить студентов к современным вызовам в области защиты информации. Использование таких инструментов, как Google Classroom, Google Drive, Google Meet, а также Google Docs и Google Sheets, позволяет организовать дистанционное обучение, обмен знаниями и коллективную работу. Это улучшает доступность образовательных материалов, ускоряет процесс их обновления и анализа, а также способствует эффективной коммуникации между преподавателем и студентами. Google сервисы обеспечивают безопасное хранение данных, что важно в контексте изучаемой дисциплины, а также позволяют студентам освоить практические навыки работы с инструментами, необходимыми для обеспечения информационной безопасности. Интеграция облачных технологий и совместных рабочих платформ способствует развитию у студентов критического мышления, навыков анализа и защиты информации, что непосредственно влияет на их подготовку как специалистов в области информационной безопасности. Внедрение таких сервисов в учебный процесс способствует улучшению качества образования и подготовки специалистов высокого уровня.

Полный текст

Медициналык туризм - бул саламаттыкты сактоо менен туризмди айкалыштырган экономикалык өнүгүүнүн келечектүү багыты. Уникалдуу жаратылыш ресурстары бар жана медициналык кызмат көрсөтүүлөрдүн баасы салыштырмалуу арзан болгондуктан Кыргызстандын чет элдик бейтаптарды тартуу мүмкүнчүлүгү бар. Бирок, эл аралык атаандаштыкка жетүү үчүн санариптик технологияларды активдүү киргизүү зарыл. Макалада санариптештирүүнүн медициналык туризмди өнүктүрүүдөгү ролу, анын ичинде телемедицинаны, санариптик платформаларды, мобилдик тиркемелерди жана аналитикалык системаларды колдонуу талданат. Бул технологиялар бейтаптар менен медициналык мекемелердин ортосундагы өз ара аракеттенүүнү жөнөкөйлөштүрүүгө, тейлөөнүн сапатын жакшыртууга жана өлкөнүн туристтик жагымдуулугун жогорулатууга жардам берет. Негизги көңүл көрсөтүлүүчү кызматтардын ачыктыгын, саякаттарды пландаштыруунун жеңилдигин жана медициналык жардамды персоналдаштырууну камсыз кылган бирдиктүү санариптик инфраструктураны түзүүгө багытталган. Индия жана Түркия сыяктуу башка өлкөлөрдүн ийгиликтүү тажрыйбасынын мисалдары келтирилип, бул чечимдерди Кыргызстандын шартына ылайыкташтыруу боюнча чаралар сунушталды. Медициналык туризмди санариптештирүү экономикалык өсүштүн маанилүү кыймылдаткычы болуп, эл аралык инвестицияларды тартууга жана Кыргызстандын дүйнөлүк аренадагы позициясын бекемдөөгө жардам берет.

Полный текст

Макала азыркы этаптагы билим берүү чөйрөсүндө заманбап маалыматтык технологияларды колдонуу көйгөйлөрү талдоого арналган.  Билим берүүнүн индустриалдык парадигмасынын салттуу көйгөйлөрү болгон түшүнүктөр, максаты, түрлөрү жана формалары, багыттары жана колдонуу келечеги талкууланган. Заманбап билим берүүнүн санариптик чөйрөсүнүн түзүмү келтирилген. Билим берүү процессин өнүктүрүүнүн азыркы этабында жана учурдун актуалдуу чакырыктарына жооп кайтарууда заманбап маалыматтык технологиялардын мүмкүнчүлүктөрү талданган. Сунушталган макала педогогикалык ЖОЖдын окутуучуларына жана кошумча билим берүү системасын  уюштуруучуларына, аспиранттарга, магистранттарга, билим берүү тармагынын башка кызматкерлерине багытталган.

Компетенттүүлүккө, анын ичинде келечектин компетенттүүлүгүнө негизделген окутуу, кылымдын индустриалдык доорунда адистерди даярдоо үчүн максималдуу натыйжалуу жана максатка ылайыктуу болгон, өткөн билим берүү технологияларына негизделиши мүмкүн эмес. Жаңы билим берүү моделине өтүү, билим берүү тутумун санариптик чөйрөгө толук интеграциялоо шартында гана мүмкүн болот.

Полный текст

Полный текст

В данной статье рассматриваются ключевые проблемы избирательного процесса, влияющие на результаты выборов и политическую ситуацию в целом. К основным проблемам относятся: подкуп избирателей, низкийуровеньучастияграждан, уклонение избирателей от участия в голосовании. Видится необходимым принятие кардинальных изменений и внедрений новейших современных систем и технологий в данном процессе, примером чего является использование блокчейн-технологии. Данная технология представляет собой открытую базу данных для использования участниками сети с целью реализации разнообразных операций, в свою очередь являясь децентрализованной и распределенной между участниками. К преимуществам технологии блокчейн можно отнести то, что она работает основываясь на принципы открытости и безопасности, становится возможным создать форму голосования, при которой максимально эффективно будут использованы преимущества новейших технологий, позволяющие упросить систему проведения выборов. Использование блокчейн-технологии дает возможность довести до минимума, а то и вовсе искоренить возможности фальсификации данных в ходе избирательного процесса. И приведен зарубежный опыт использования данной системы. 

Полный текст

Бул илимий макала Кыргыз Республикасынын пенсиялык системасынын учурдагы абалын, негизги көйгөйлөрүн жана өнүктүрүү жолдорун изилдөөгө арналган. Изилдөөдө пенсиялык системанын финансылык, структуралык жана социалдык көйгөйлөрү талданып, аларды чечүүнүн кыска, орто жана узак мөөнөттүү сунуштары берилген. Макалада пенсиялык системаны өнүктүрүүнүн мыйзамдык, институционалдык жана технологиялык механизмдери каралып, практикалык сунуштар иштелип чыккан. Изилдөө жыйынтыгында пенсиялык системаны реформалоонун комплекстүү мамилеси сунушталып, пенсионерлердин жашоо деңгээлин жогорулатуу, системанын финансылык туруктуулугун камсыздоо жана социалдык адилеттүүлүктү күчөтүү боюнча конкреттүү чаралар белгиленген.

Полный текст

Борбордук Азияда эгемендүү мамлекеттер түзүлгөндөн кийин элдердин маданий алмашуусунун жана жакындашынын тарыхый салттарын калыбына келтирүүнүн объективдүү зарылчылыгы келип чыккан. Бул муктаждык эл аралык кызматташтыктын ар түрдүү ыкмаларын жана механизмдерин иштеп чыгуу боюнча жаңы формалардын жана өз ара макулдашылган аракеттердин зарылдыгы менен аныкталат. Автордун пикири боюнча бул зарылдыктар  «Тынчтык маданияты» институтунун түзүлүшү жана «Центральная Азия и культура мира» журналынын чыгышынын негизги себептеринин бири болгон.

Макалада белгиленгендей интеграциялык процесстер улуттук маданиятты өнүктүрүү үчүн кеңири мүмкүнчүлүктөрдү ачат.. Бул  мүмкүнчүлүктү колдон чыгарбоо, учурдагы тарыхый кырдаалды татыктуу пайдалануу зарылдыгына ынануусу ЭАК «АКНАЦАЗ»  эл аралык абройлуу коомдук кыймылын тузууго оболго болдугу тастыкталган. Автор бул кыймылдын максаттары, миссиясы кенири чагылдырылган.  Учурда дагы  маданий-гуманисттик миссиясын ийгиликтүү аткарып жатат жана Борбордук Азия элдеринин маданиятынын өнүгүшүнө, дүйнөлүк маданиятта татыктуу орун алышына көмөк көрсөтүүдө деп автор аныктап кеткен. 

Полный текст

В статье комплексно исследуются вопросы организационно-правового обеспечение деятельности правоохранительных органов Кыргызстана. По защите женщин от насилия в Кыргызской республике. Данная работа посвящена организационно-правовому обеспечению деятельности правоохранительных органов Кыргызской Республики в контексте защиты конституционных прав личности, с фокусом на проблему насилия в отношении женщин. В исследовании рассматриваются основные принципы и механизмы, направленные на обеспечение прав женщин, включая роль правоохранительных органов в расследовании и предупреждении насилия, правовые инструменты, существующие на национальном уровне, а также взаимодействие с международными стандартами и организациями. Особое внимание уделяется анализу эффективности функционирования законодательства, механизма обращения пострадавших к правоохранительным органам и мерам по профилактике насилия. В заключении предлагаются рекомендации по улучшению правозащитной деятельности, усилению координации между различными институтами и совершенствованию законодательства для более эффективной защиты конституционных прав женщин в Кыргызстане.

Полный текст

В данной исследовательской работе мы будем рассматривать непосредственно плюсы и минусы образования Корее будут собраны мнения молодёжи в Кыргызстане которые уже имели опыт образования в Южной Корее. Поскольку образование рассматривается в качестве средства достижения социального статуса, родители оказывают большое давление на своих детей в учебе, чтобы достичь высокого уровня образования. Это может быть связано с иерархической структурой членов семьи. Если раньше статус традиционно передавался по наследству, то сегодня люди способны достичь своей цели с помощью получения качественного образования.

Полный текст

Статья посвящена изучению просодических характеристик телевизионной речи, на примере телеканаловКыргызстана, с акцентом на их изменения с советского периода до настоящего времени. Анализируются такие параметры, как интонация, темп, ритм и дикция, а также их роль в восприятии информациина основесовременных и архивных эфиров, которые демонстрируют, как эти особенности изменились под влиянием социальных, политических, культурных и технологических факторов. Также анализируются причины перехода от стандартизированных просодических норм к более разговорным и личностным формам медийной речи.

Полный текст

В данной статье исследуется влияние социальных сетей на журналистику на примере Кыргызской Республики и стран СНГ. Широкое распространение социальных сетей трансформирует формат, содержание журналистики и взаимодействие с аудиторией. В статье рассматриваются особенности медиаландшафта Кыргызстана, роль социальных сетей в политической и общественной жизни, а также проблемы борьбы с дезинформацией и фейковыми новостями. На основе исследования анализируются положительные и отрицательные последствия влияния социальных сетей на журналистику. Также обсуждаются изменения в профессиональных практиках журналистов, новые форматы взаимодействия с аудиторией и значение международного опыта для Кыргызстана.

Полный текст